
پیچوتاب یک لهجه ازیادرفته

موضوع: گویش شمیرانی
موقعیت: تجریش
لهجه شمیرانی که روزگاری در گفتوگوهای اهالی محله تجریش جاری بود و گوش را نوازش میداد، اکنون بهندرت شنیده میشود و سراغ آن را باید فقط از بازماندگان نسلهای گذشته و مادربزرگها و پدربزرگهای سالخورده این محدوده گرفت. براساس تحقیقاتی که در مورد گویش شمیرانی یا قصرانی صورت گرفته است میشود با قطعیت گفت که این لهجه برگرفته از لهجه طبری است یا به تعبیری دیگر ریشه در گویش مازنی دارد. عباس صالحی، میگوید: «لهجهای که در محاوره اهالی تجریش شنیده میشد، همان لهجه مازنی است که هر چه از شمال به سمت جنوب میآید سادهتر میشود. اگر بخواهیم دقیقتر در اینباره صحبت کنیم، لهجه شمیرانی در واقع ترکیبی ازگویش راجی، گیلکی و طبری است که از شمال بهسمت قفقاز به زبان تاتی بیشتر نزدیک میشود.»
صالحی درباره تغییرپذیری این گویش در طول زمان میگوید:«گویش اهالی تجریش بر اثر گذشت زمان و ارتباطات و ازدواج ساکنان اصلی با ترکها، کلمات ترکی را هم جذب کرده و پذیرفته است، کلماتی مثل « دایقزی وعمقزی». این را هم بگویم که حدود 200سال قبل اهالی روستاهای شمشک، میگون و افجه به زبان تاتی صحبت میکردند، اما در حال حاضر تعداد کمی از لغات آن بهجا مانده است. در تجریش کنونی هم گویش شمیرانی را فقط در گفتوگو با عده کمی از پیران محله خواهید شنید.»