جهان
برف‌روبی ارگانیک با پنیر و چغندر
شهرداریهای جهان از موادگیاهی برای یخ‌زدایی خیابان‌ها استفاده می‌کنند
محمد سرابی-روزنامه‌نگار
ماده شیمیایی اصلی که برای ذوب کردن یخ و برف در خیابان‌های شهرهای ایران استفاده می‌شود شن و نمک است. در دیگر کشور‌های جهان هم ترکیبات مختلف نمک برای یخ‌زدایی کاربرد دارد، اما در سال‌های اخیر مواد ارگانیک و گیاهی پیشنهاد شده است که از ضایعات صنایع کشاورزی به‌دست می‌آید. از حدود یک دهه قبل با همکاری شهرداری‌ها و کارخانه‌های محلی چند نوع از محصولات جانبی بدون استفاده صنایع که حکم ضایعات را دارند برای رفع لغزندگی خیابان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ ابتکاری که از نظر محیط‌زیستی هم زیانبار محسوب نمی‌شود.
کانادا کلگری
آب قرمز چغندر
یک مشکل استفاده از نمک برای پایین آوردن دمای ذوب یخ این است که نمک به‌سادگی در آب حل می‌شود و از روی سطح آسفالت کنار می‌رود و اگر ماده دیگری بتواند نمک را روی سطح خیابان نگه دارد برای زمان بیشتری مانع یخ‌زدگی معابر خواهد شد. ضایعات آب چغندر یکی از این مواد است. این مایع قرمز‌رنگ که از صنایع تبدیلی کشاورزی و خوراک دام‌ها به‌دست می‌آید به اندازه‌های مختلف با شن و نمک مخلوط می‌شود. شهرهایی در کانادا که از ترکیب آب چغندر و پودر نمک استفاده کردند توانستند میزان مصرف نمک خالص را 30درصد کاهش بدهند. شهرداری کلگری کانادا یک مخزن 40هزار لیتری مخصوص آب چغندر دارد و یک تانکر که 2 تن آب چغندر را مستقیم روی آسفالت اسپری می‌کند. وقتی ریختن نمک و آب چغندر قبل از شروع بارش برف انجام شود احتمال چسبیدن یخ را به آسفالت کاهش می‌دهد.
ترکیب قند و نمک
قبلا مشخص شده بود که مخلوط کردن ترکیبات گیاهی قندی با نمک و ریختن آن روی معابر یخ‌زده باعث ذوب شدن یخ‌ها می‌شود، اما کاربرد گسترده آب چغندر زمانی ممکن است که صنایع کشاورزی در نزدیک منطقه شهری فعال باشند و محصولات جانبی آنها با طی مسافت کوتاهی مورد استفاده قرار گیرد. بخش غیرقابل استفاده از شیره غلیظ نیشکر و ذرت که ملاس نامیده می‌شود هم همین کاربرد را دارد.
یکی از انتقاد‌ها درباره استفاده از آب چغندر این است که ممکن است سنگفرش‌ها را رنگی کند یا تا فصل گرما باقی بماند و بوی تندی ایجاد کند که البته تاکنون مشکلی به‌وجود نیامده است. شیره‌های گیاهی در ترکیب با شن و نمک لغزنده نیستند و شهرداری کلگری برای برف‌روبی مسیر‌های دوچرخه‌سواری هم از آنها استفاده می‌کند.
آمریکا مدیسون
آب شور پنیر
آب پنیر تا 30درجه سانتی‌گراد زیر صفر هم یخ نمی‌زند. از اوایل سال 2010بعضی از شهرهای آمریکا که دارای صنایع لبنیاتی بزرگ بودند شروع به استفاده از ضایعات آب پنیر به‌عنوان یک ماده یخ‌زدا کردند. ارزیابی‌های بعد از بارش برف هم نشان داد که آب پنیر به اندازه پودر نمک مانع یخ بستن خیابان‌ها می‌شود و در نتیجه این کار ادامه پیدا کرد. زمستان امسال شهر مدیسون با استفاده بیشتر از آب پنیر مقدار مصرف نمک را 6درصد کم کرد که این مقدار معادل ورود 270تن نمک به رودخانه‌ها و آبراهه‌های محلی است.آب پنیر درجه یک در دیگر بخش‌های صنایع غذایی کاربرد خوراکی دارد، اما انواع بیکیفیت و بی‌استفاده این محصول جانبی باید دور ریخته شود. کارخانه‌های لبنیات باید آب پنیر بیکیفیت را به شکلی بازیافت کنند به همین دلیل معمولا آن را رایگان به شهرداری‌ها می‌دهند.
جاده پنیری
به جز شهر مدیسون، برخی شهرداریهای دیگر ایالت ویسکانسین مانند شهر گرین هم از آب پنیر با 20درصد نمک استفاده می‌کنند که با تانکر حمل می‌شود و در هنگام انتقال هم یخ نمی‌زند. این مایع چندبار فیلتر می‌شود تا مواد جامد از آن جدا شده باشند.
خرید و نقل و انتقال سنگ نمک در برخی نقاط مانند شهر گرین هزینه زیادی دارد و هزینه استفاده از آب پنیر یک دهم آن است. نهاد‌های محیط‌زیستی هم تأیید کرده اند که آب پنیر برای محیط‌زیست شهر زیان ندارد.
البته بوی پنیر ممکن است باعث ناراحتی شهروندان شود، اما بیشتر اوقات تا پایان فصل بارندگی‌ها آب پنیر در مجاورت هوا تجزیه می شود و به طبیعت برمی‌گردد. مردم محلی خیابان‌هایی را که با آب پنیر یخ‌زدایی شده باشند جاده پنیری می‌نامند.
