گزارش
شهر کوزه‌گرها
کوزه‌کنان در آذربایجان شرقی یکی از مهدهای سفالگری است که امسال به‌عنوان شهر ملی سفال به ثبت میراث رسید
محمود مولایی-روزنامه‌نگار
کوزه‌کنان، همانطور که از نامش پیداست، یکی از قطب‌های سفالگری در کشور محسوب می‌شود. این شهر در 75کیلومتری غرب تبریز و در دامنه‌های جنوبی ارتفاعات میشو قرار دارد. دامنه‌های میشو خاک مناسبی برای سفالگری دارد؛ خاکی که بیش از یک قرن اهالی این منطقه را به صنعت سفالگری سوق داده است.
شهر ملی سفالگری
به‌گفته معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی، شهر کوزه‌کنان یکی از کانون‌های اصلی تولید صنایع‌دستی در آذربایجان شرقی است. فرشاد به‌آفرین به همشهری می‌گوید: «در سال‌جاری کوزه‌کنان به‌عنوان شهر ملی سفالگری در وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به ثبت رسید.» کوزه‌کنان یکی از شهرهای شهرستان شبستر است و آنطور که به‌آفرین توضیح می‌دهد دارای سابقه تاریخی است و سفالگری در این منطقه به شکل امروزی حداقل 200تا 300سال قدمت دارد. او می‌گویـــد: «البته از لحاظ تاریخی و مستندهای باستان‌شناسی، سوابقی از شهر کوزه‌کنان به‌دست آمده، اما به‌دلیل اینکه پژوهشگاه باستان‌شناسی حفاری انجام نداده است، نمی‌توان به‌طور دقیق قدمت کوزه‌کنان را تخمین زد.» به‌آفرین تأکید می‌کند: «آنچه محرز است، اینکه سفالگری در شهر کوزه‌کنان به قرن گذشته برمی‌گردد و این صنعت دست به‌دست چرخیده و امروز هم شاهد سفالگری در این منطقه هستیم.»
2 نوع خاک
در آذربایجان شرقی برای سفالگری از 2نوع خاک استفاده می‌شود. معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی با تأیید این موضوع می‌گوید: «یک نوع آن با خاک سفید است که در منطقه زنوز و تبریز رواج دارد و نوع دیگر آن با خاک رُس است که مربوط به شهر کوزه‌کنان می‌شود.» فرشاد به‌آفرین می‌افزاید: «خاک رس از دامنه کوه میشو برداشت می‌شود.»
بازار فروش
به‌گفته معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی، حدود 40کارگاه سفالگری در شهر کوزه‌کنان وجود دارد. فرشاد به‌آفرین می‌گوید: «در حال حاضر حدود 100سفالگر در شهر کوزه‌کنان فعال هستند و می‌توان گفت حدود 40کارگاه سفالگری در این منطقه فعال هستند.» او درباره بازار فروش سفال این شهر هم توضیح می‌دهد: «بازار فروش سفال شهر کوزه‌کنان در آذربایجان شرقی بسیار است. همچنین سفال کوزه‌کنان در استان‌های همجوار آذربایجان شرقی هم بازار دارد.»
مرکز فرآوری گل
معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی با بیان اینکه با همکاری شهرداری کوزه‌کنان یک مرکز فرآوری گل و کارگاه سفالگری ایجاد شده است، می‌گوید: «این مرکز از سال1394 توسط شهرداری کوزه‌کنان راه‌اندازی شد و همچنان فعال است. فعالیت این مرکز فرآوری گل است؛ به‌طوری که خاک را فرآوری و اصلاح می‌کند تا کیفیت آن بیشتر شود.» فرشاد به‌آفرین می‌گوید: «دوره‌هایی هم برای دانش‌افزایی برگزار کردیم تا هنرمندان با لعاب‌های بهتر و چرخکاری آشنا شوند و بتوانند روی سفال به راحتی نقاشی کنند. در واقع حال خوب سفال شهر کوزه‌کنان به‌دلیل اقدامات صورت‌گرفته با حمایت شهرداری و همت هنرمندان آن است.»
در همینه زمینه :
