گفت‌وگو با تنها کارگردان زن جشنواره که با فیلم «مرد آرام» در این دوره حضور دارد
روایت آدم‌های حاشیه نشین
فهیمه پناه‌آذر
بهنوش صادقی هم مانند اکثر هنرمندان سینما ابتدا با تئاتر شروع کرد و اما همیشه می‌گوید خاستگاهش سینما بود، صادقی علاوه بر کارگردانی سینما، کارش را با بازی در فیلم سینمایی «دوشیزه» به کارگردانی محمد درمنش شروع کرد، بعدها در چند پلان از فیلم‌هایی چون «به همین سادگی» و... بازی کرده است. بهنوش صادقی تنها کارگردان زن این دوره از جشنواره است که با 32کارگردان دیگر جشنواره رقابت خواهد کرد. فیلم «مرد آرام» با بازی و تهیه‌کنندگی مهدی هاشمی است که در جشنواره اکران می‌شود. این فیلم درامی اجتماعی است که با تمرکز بر زندگی مهاجران افغان در ایران و مشکلات اجتماعی آنان، داستانی پر تنش و تأثیرگذار را به تصویر می‌کشد.
تنها کارگردان زن این دوره از جشنواره فیلم فجر هستید. نمی‌خواهیم بحث را جنسیتی کنیم، اما به هر حال حضور در جشنواره برای شما چه حسی دارد و رقابت را چطور می‌بینید؟
در این دوره از جشنواره، نسبت کارگردانان زن به مرد یک به ۳۲ است. دوست داشتم تعداد کارگردانان زن بیشتر باشد، چرا که حضور آنها می‌توانست به جشنواره تنوع ببخشد و فیلم‌هایی با زاویه دید متفاوتی ارائه دهد. با این حال، امیدوارم نماینده خوبی برای زنان فیلمساز باشم.
«مرد آرام» را می‌توان یک فیلم زنانه دانست؟
بله، علاوه بر من و فیلمنامه‌نویس، بسیاری از عوامل فیلم ازجمله طراح لباس، تهیه‌کننده اجرایی، مجری طرح و آهنگساز و دیگران، زنان حرفه‌ای بودند. البته «مرد آرام» جدای جنسیت نتیجه همدلی و همراهی یک تیم کاربلد و متعهد است؛ گروهی ۶۰ نفره که با عشق کار کردند.
شما کارتان را از تئاتر آغاز کردید. ترجیح می‌دهید در تئاتر فعالیت کنید یا سینما؟
درست است که از تئاتر شروع کردم، اما سینما همیشه برایم جذاب‌تر بوده است. سینما قدرت جادویی خاصی دارد و جهانی‌تر از هنرهای نمایشی است. من کارم را در سینما با بازیگری شروع کردم با بازی در فیلم «دوشیزه» محمد درمنش و به همین سادگی آقای میرکریمی و بعد وارد حیطه فیلمسازی شدم از ساخت فیلم کوتاه تا فیلم بلند، همیشه شیفته سینما بوده‌ام.
چطور شد که «مرد آرام» را ساختید؟
فیلمنامه را خواهرم، مهنوش صادقی، نوشته است. از همان مراحل ابتدایی در جریان نگارش آن بودم و هرچه جلوتر می‌رفت، بیشتر با آن ارتباط برقرار می‌کردم. در نهایت، تصمیم گرفتیم من این داستان را به تصویر بکشم.
قصه این فیلم درباره مهاجران افغان است؟
«مرد آرام» روایتگر زندگی انسان‌هایی است که همیشه در حاشیه بوده‌اند. قصه آدم‌هایی که در سکوت زندگی می‌کنند، اما دغدغه‌های عمیقی دارند. این فیلم درباره انتخاب است و فراتر از جغرافیایی که در آن زندگی می‌کنیم. مهاجرت، چه قانونی و چه غیرقانونی، جسارت زیادی می‌طلبد. من سعی کردم به شکل انسانی به این موضوع بپردازم و تصویری غیرکلیشه‌ای از مهاجران افغان ارائه دهم.
درباره انتخاب بازیگران و حضور مهدی هاشمی در فیلم بگویید.
آقای هاشمی از ابتدا در جریان نگارش فیلمنامه بودند و دغدغه زیادی نسبت به ساخت این پروژه داشتند. با تهیه‌کنندگان مختلفی صحبت کردم، اما از آنجا که این روزها فیلم‌های کمدی بیشتر مورد توجه هستند، ساخت چنین فیلمی چالش‌برانگیز بود. در نهایت، خود آقای هاشمی تهیه‌کنندگی را بر عهده گرفتند. در انتخاب بازیگران، اولویت من حضور هنرمندانی حرفه‌ای بود.
مدت زمان تولید «مرد آرام» چقدر بود؟
پس از حمایت مؤسسه تصویر شهر و شرکت «تهران سینما»، حدود یک‌ماه در مرحله پیش‌تولید بودیم و فیلمبرداری در ۴۲ جلسه انجام شد. و بالاخره فیلم در پاییز امسال کلید خورد.
برای انتخاب بازیگران به فروش گیشه فکر نکردید؟ درحال‌حاضر، ستاره‌ها نقش مهمی در فروش فیلم دارند.
حقیقت این است که گیشه اولویت ما نبود. به‌نظرم، دیگر تنها حضور ستاره‌ها تضمین‌کننده فروش یک فیلم نیست. قصه و محتوای فیلم برای مخاطب مهم شده است. در سال‌های اخیر، مردم از تکرار چهره‌های همیشگی خسته شده‌اند. زمانی بازیگران غیرقابل‌دسترس بودند و جذابیت خاصی داشتند، اما امروز دیگر اولویت مخاطب نیستند.
این مسئله می‌تواند به سینما آسیب بزند، چون با کمبود ستاره‌های جدید روبه‌رو هستیم. فکر می‌کنید در آینده نبود بازیگران مطرح مشکل‌ساز شود؟
قطعاً داشتن بازیگران حرفه‌ای و محبوب به سینما کمک می‌کند، اما در حال حاضر یکی از مشکلات ما کمبود بازیگر توانمند است. در «مرد آرام» خوش‌شانس بودم که با گروهی از بازیگران جوان تازه‌نفس وحرفه‌ای در کنار بازیگری کم نظیر مثل آقای مهدی هاشمی همکاری کردم.
علی میرفتاح چگونه به این پروژه پیوست؟
آقای میرفتاح از دوستان قدیمی ما هستند. و در حیطه کاری خودشان جزو استادان، در این پروژه از او درخواست کردم که نقش‌آفرینی کند و خوشبختانه
استقبال کرد.
تا اینجا از اکران فیلم در جشنواره راضی بودید؟
طبق گزارش‌ها، «مرد آرام» در میان ۱۵ فیلم برتر جشنواره از نگاه تماشاگران قرار گرفته است. برایم مهم بود که فیلم بتواند با مخاطبان ارتباط برقرار کند و خوشبختانه بازخوردهای مثبتی دریافت کرده‌ام. امیدوارم این روند ادامه داشته باشد و همه فیلم‌ها در جشنواره موفق باشند.
