گزارش
بازگشت زندگی به روددره فرحزاد
صدای خنده کودکان جایگزین آسیب‌های اجتماعی شده است
سیدمحمد فخار-روزنامه‌نگار
باید ماه‌ها و سال‌های پیش‌آن را دیده باشی تا متوجه شوی چه اتفاقی افتاده‌است؛ انگار طبیعت فرحزاد بار دیگر از میان آن‌همه زباله و آسیب و ناهنجاری سر برآورده و متولد شده‌است. فرحزاد از معدود نقاط پرتردد تهران پاتوق بسیاری از جوانان است؛ اما تا همین چند‌ماه پیش به فاصله اندکی در باغ‌های آن انواع ناهنجاری‌ها دیده می‌شد. دیرودور نیست روزی که خانواده‌ها جرأت نمی‌کردند پا به دره فرحزاد بگذارند. این وضع اما از 3ماه پیش به‌طور کامل عوض شده و روددره فرحزاد روی دیگر سکه را به مردم تهران نشان داده‌است.
گذشته
شهرت سیاه
کمی از این روزهای روددره فرحزاد که فاصله بگیریم، گعده معتادان متجاهر تصویر ثابت این منطقه بود و سال‌ها در فهرست آسیب‌های اجتماعی ثابت تهران قرار داشت. دهه80، 2طرح جمع‌آوری معتادان تهران اجرا شد که اولی در محله مولوی و دیگری در شمال منطقه فرحزاد بود. یک هفته پس از اجرای این طرح، خبرنگاران برای بازدید به هردو محل رفتند. کوچه‌های محله هرندی جسته‌گریخته معتاد داشت؛ اما جمع معتادان روددره فرحزاد به قوت خود باقی بود. معتادان متجاهر از لطافت هوای محل بهره می‌بردند و فروشندگان موادمخدر در فرحزاد تردد می‌کردند. از یکی از آنها پرسیده بودند که چرا اینجا را برای کار انتخاب کرده‌ای؟ گفته بود: دره فرحزاد برای معتادان و فروشندگان مواد مخدر امن است و راه دررو هم دارد و اگر مأمور بیاید به‌راحتی می‌توان به سمت کوه‌ها گریخت. دره در میان معتادان تهران شناخته‌شده است.
به زندگی سلام کن!
برخورد چندباره پلیس در دهه‌های 80 و 90 با پدیده اعتیاد در روددره فرحزاد اگرچه به‌صورت مقطعی توانست از شدت این آسیب بکاهد، اما مشکل را از اساس حل نکرد. پلیس و نهادهای انتظامی و نظارتی اعتیاد را پدیده‌ای اجتماعی می‌دانستند که اگر زمینه‌اش فراهم نباشد، به‌راحتی از محل رخت برمی‌بندد. شهرداری و شورای اسلامی شهر تهران نیز با توجه به همین نگاه سال1400 طرح جدید روددره فرحزاد را پس از 5سال خاک‌خوردن آغاز کردند تا بار دیگر زندگی به این بخش از محله فرحزاد بازگردد. نخستین گام ایجاد مرکزی برای نگهداری معتادان محل در نزدیکی روددره بود. بنابراین از زمستان سال1400 مرکز یاورشهر در خیابان بهشتی مجاور بخش غربی روددره در منطقه5 ایجاد شد. اعضای کمیسیون اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران نیز بارها از این مرکز بازدید کردند تا دامنه اعتیاد در محل کم و کمتر شود.
حال
یک ساعت پیاده‌روی در روددره
ظهر یک روز زمستانی که هوا چندان سرد نیست و هنوز نوبت به گرمای هوا نرسیده، بهترین زمان برای سنجش عیار یک پروژه شهری است. برای یافتن پاسخ این پرسش که امروز حال روددره فرحزاد چطور است، خودمان را به ابتدای روددره می‌رسانیم. فعالیت جرثقیلی در ورودی پیاده‌راه توجه‌مان را جلب می‌کند. وقتی درباره‌اش از یکی از مهندسان می‌پرسیم، می‌گوید: پل ورودی روددره به‌عنوان پیشانی طرح، به مرحله نصب سازه و ساخت بدنه رسیده‌است. جرثقیل سازه فلزی بزرگی را بالا و در منتهی‌الیه جنوبی پروژه پایین می‌آورد. طبق عکس‌هایی که دورتادور محل نصب شده، قرار است این سازه به پل زیبایی تبدیل شود تا چهره ورودی روددره زیباتر از وضع فعلی شود. از شخصی که در نخستین اتاقک چوبی نگهبانی نشسته می‌پرسیم همیشه این مسیر اینقدر خلوت است؟ سری تکان می‌دهد و می‌گوید: نه؛ عصر مردم بیشتر استقبال کنند.
پاتوق دنج برای حرفه‌ای‌ها
دیواره‌ها با سنگ‌های آبی کمرنگ و زمین با سنگ‌های زردرنگ مشخص شده‌است. دیواره اطراف نیز با چوب‌های نازک قهوه‌ای پوشیده شده که پرچین مزرعه‌های روستایی را در ذهن تصویر می‌کند. کمی جلوتر زن و مردی میانسال دیده می‌شوند که خلوتی مسیر را بهانه‌ای برای آرامش و پیاده‌روی کرده‌اند؛ زوجی که از مسیر تازه‌ساخته‌شده مجاور محل زندگی‌شان در شهرک نفت، بسیار خوشحال و راضی‌اند. کمی جلوتر 2پل چوبی که از چوب‌های محل ساخته شده، خودنمایی می‌کنند. سرویس‌بهداشتی هم با دقت نگهداری می‌شود. یک پل آبگیر سنگی به اسم «پل آبگیر طره‌دار» هم ساخته شده که بر زیبایی‌های مسیر افزوده‌است.
بازی بی‌دغدغه خردسالان
کمی آن‌سوتر 2کلبه چوبی کوچک ساخته‌شده از تنه‌های کوچک درخت به چشم می‌آید. این‌ها کلونی حشرات هستند تا ابعاد اکوپارک و جنبه‌های محیط‌زیستی طرح بیش از هر چیز به چشم آید. بعد از چهارمین کلبه نگهبانی که مشخص است هر 200متر یک‌بار در مسیر ساخته شده، پلاک افتتاح طرح روی یک سنگ طوسی نظرمان را جلب می‌کند که روی آن نوشته شده: «فاز اول پروژه احیا و ساماندهی روددره فرحزاد در آبان1403 با دستور علیرضا زاکانی، شهردار تهران تقدیم شهروندان تهرانی شد.» به انتهای مسیر نزدیک می‌شویم که آب‌بازی خردسالان هر نگاهی را به‌سوی خود می‌کشد. علی و محمد کمتر از 6سال سن دارند. محمد می‌گوید: پدر و مادرمان در خانه هستند؛ ما آمده‌ایم آب‌بازی! این کودکان از اهالی بافت قدیمی فرحزادند که تا چند‌ماه پیش مسیر خود را چنان دور می‌کردند که گذرشان سمت روددره نیفتد؛ ولی حالا بچه‌های خردسال با آسودگی خاطر در روددره بازی می‌کنند.
آینده
فاز2 فرحزاد جوانه زد
بیرون مسیر پیاده‌راه دیواره‌سازی ادامه دارد که این مقدمه‌ای بر فاز دوم طرح است. تکمیل فاز دوم هم در دستورکار مدیریت شهری قرار دارد و براساس پیش‌بینی سال آینده به روی مردم باز می‌شود. تصویر آینده روددره فرحزاد پر از شوق است. فاز دوم که از جنوب پل آبشار شروع می‌شود در منطقه2 قرار دارد. در این مرحله پیش‌بینی شده که پروژه سرعت بیشتری داشته باشد و حتی تا پایان دوره مدیریت ششم به بهره‌برداری برسد؛ چون در این محدوده تعداد معارضان کمتر است زیرا مجاور منازل مسکونی نیست.
