این محله ...
مدرسه‌ای که مقر فرماندهی انقلاب شد
سیدسروش طباطبایی‌پور
تاریخ انقلاب، پیوندی ناگسستنی با مدرسه دارد؛ آن هم مدرسه‌هایی به نام رفاه و علوی در خیابان ایران که امام‌خمینی(ره) آنها را به‌عنوان نخستین اقامتگاه خود بعد از 14سال دوری از وطن برگزید، اما مگر این خیابان تاریخی و این مدارس انقلابی چه ویژگی‌هایی داشتند که توانستند در نخستین روزهای ورود امام(ره) به وطن، او را در آغوش بگیرند؟ به مناسبت اعلام خبر نخستین اقامتگاه امام(ره) در ایران پس از سال‌ها دوری از وطن در چنین روزی، در اینجا نگاهی به تاریخ این خیابان و این مدارس انقلابی می‌اندازیم.
تاریخش
در عهد قاجار، حتی اگر آبدارچی دربار هم بودی، به مکنت دنیا می‌رسیدی؛ مثل «ابراهیم‌خان سقاباشی» که آبدارچی و سقاباشی دربار پادشاهان قاجار بود. البته او پدر جناب میرزاعلی اصغرخان اتابک، صدراعظم 3پادشاه قجری نیز بود و توانست در باغی سرسبز در تهران، سقاخانه، بازارچه و گرمابه‌ای بسازد و همین شد که پای تهرانی‌ها به این بخش از تهران هم باز شد و نام این گذرگاه را سقاباشی گذاشتند.
بعد از مدتی، یکی از درباریان عهد مظفرالدین‌شاه به‌نام «عبدالمجید میرزا عین‌الدوله» در همین مکان عمارتی ساخت و چون رفت‌وآمد او به این مکان زیاد شد، نام این گذرگاه به نام «عین‌الدوله» تغییر کرد. این گذرگاه، پر از درختانی سر به فلک کشیده و جوی‌هایی روان بود که کالسکه‌های شاهزاده‌های اشرافی به بهانه ملاقات با عین‌الدوله از میانش می‌گذشتند و کم‌کم، این خیابان رنگ و بوی اشرافی به‌خود گرفت و برخی اشراف‌زادگان در آنجا ساکن شدند، اما این نام تا ابتدای پادشاهی رضاشاه پایدار ماند و آنگاه نامش به ایران، تغییر کرد.
چرا خیابانی انقلابی؟
در دوره‌ای که مشروطه‌خواهان به تهران حمله کردند، این خیابان، یکی از مکان‌هایی بود که درباریان در آن سنگر گرفتند؛ به همین دلیل در این خیابان، جنگی سخت میان مشروطه‌خواهان و درباریان مستبد درگرفت و نامش به‌عنوان خیابانی انقلابی در تاریخ ایران ثبت شد.
انقلابی بودن این خیابان، دلیل دیگری هم داشت؛ شهیدان بهشتی، رجایی و باهنر و گروهی دیگر از انقلابیونی که با رژیم پهلوی مبارزه می‌کردند، در این خیابان، 2مدرسه اسلامی رفاه و علوی را تاسیس کردند تا در آنها، دختران و پسرانی انقلابی و مسلمان تربیت کنند و اینگونه بود که خیابان ایران، به کانون مبارزه با رژیم پهلوی نیز تبدیل شد.
چرا رفاه؟
امام‌خمینی(ره) دلش می‌خواست که برای در دسترس‌بودن مردم در مکانی اقامت کند که در مرکز شهر باشد و خیابان ایران، این ویژگی را داشت. همچنین امام به نزدیکانش گفته بود دوست دارد در مکانی مستقر شود که به دولت وابسته نباشد. مدارس رفاه و علوی، خصوصی بودند و این ویژگی را هم داشتند. سادگی هم دیگر شرط امام بود و باعث شد خیابان ایران و مدرسه رفاه به نخستین مقر فرماندهی انقلاب تبدیل شود. امام‌خمینی(ره) در روز 12بهمن‌سال1357 در مدرسه رفاه مستقر شدند و بعد از یک روز اقامت، به‌خاطر کوچکی مدرسه رفاه، به مدرسه علوی نقل‌مکان کردند. سپس امام(ره) روز دهم اسفند به شهر قم سفر کردند.
در همینه زمینه :