کشاورزی در شهر‌های بزرگ

محمد سرابی ؛ روزنامه‌نگار

برخی از شهر‌های قاره آمریکای شمالی، کشاورزی شهری را به‌عنوان فعالیت‌ روزمره شهری پذیرفته‌اند. کشاورزی نه فقط در پشت بام، بالکن یا گلخانه‌ها انجام می‌شود یا در حاشیه شهر‌ها اتفاق می‌افتد، بلکه کشاورزی به معنی زراعت روی خاک و درون بافت اصلی شهر. این کار بیشتر از آنچه سود اقتصادی داشته باشد به نتایج مثبت اجتماعی، فرهنگی منجر می‌شود و به‌صورت سبک زندگی گروهی از ساکنان شهر در می‌آید و دشواری‌های زندگی در شهر‌های بزرگ را کاهش می‌دهد. شهرداری‌ها هم حامی چنین تغییرات فرهنگی هستند.

20سال تلاش کشاورزان سیاهپوست


را اجرا می‌کند. در چند دهه گذشته تعدادی از ساختمان‌های چند طبقه این شهر به‌دلیل فرسودگی، متروک بودن یا مشکلات مالکیت تخریب شدند. نخاله‌های ساختمانی جابه‌جا یا با بلدوزر و غلتک در زمین‌ها پراکنده شدند و سطح صافی را به‌وجود آوردند. از سال 2003تا 2013اقدامات پراکنده‌ای برای کاشت گیاهان مثمر در این زمین‌ها انجام شد اما به نتیجه‌ای نرسید. گروه‌های مردمی داوطلب هم برای مزرعه‌داری تشکیل شدند که بخش زیادی از آنها سیاهپوست بودند. شورای شهر هم در سال 2013قانونی برای بهره‌برداری کشاورزی از زمین‌ها تصویب کرد که نشان می‌داد این کار باید شرایط ایمنی و محیط‌زیستی را داشته باشد و کشاورزی، کاربری جداگانه‌ای در کنار کاربری‌های تجاری و اداری نیست؛ بلکه عرصه مختلط و در پیوند با کاربری‌های مسکونی محسوب می‌شود.

مدیریت کشاورزی شهری
شهرداری دیترویت از چند سال قبل طرح تشویق شهرنشینان به ایجاد مزرعه‌های کوچک در این زمین‌ها را اجرا کرد؛ ولی مسائلی مانند مجوز کاشت، منابع آب، در اختیار گرفتن زمین و... باعث کندی روند کار می‌شد. شهرداری در اواخر سال 2023میلادی برای تسهیل امور قانونی و اجرایی، فردی رنگین پوست با نام تِفیرا رُشدان را به‌عنوان «مدیر کشاورزی شهری» منصوب کرد. او قبلا مسئول برنامه‌های آموزش کشاورزی و سرمایه‌گذاری تولید محصولات زراعی بود. در نخستین اقدام، قبض آب برای زمین‌های کشاورزی از قبض آب خانگی جدا شد. مقدار مالیات بر زمین‌های خالی و رها شده هم به نفع زمین‌هایی که تبدیل به مزرعه شده بودند، تغییر کرد. دیترویت اکنون 2200باغ و مزرعه درون شهری و 20هزار نفر بهره‌بردار کشاورزی دارد که یک جامعه متفاوت شهری با تعداد قابل توجه سیاهپوستان را تشکیل داد‌ه‌اند.


زمین در برابر گوجه فرنگی

سنت کاشت سبزی در حیاط پشتی خانه‌ها که از گذشته در شهر ونکوور رایج بود، همچنان ادامه دارد و در سال‌های اخیر مورد حمایت شهرداری هم قرار گرفته است. انجمن‌های مردمی که برای کشاورزی شهری تاسیس شدند قرارداد‌هایی با صاحبان زمین‌های رها شده یا خانه‌هایی که حیاط‌های بزرگ خاکی دارند، می‌بندند و قسمتی از محصول به‌دست آمده را به آنها می‌دهند. بخش دیگری از محصول هم به کارگرانی می‌رسد که امور کشاورزی را انجام می‌دهند. گوجه فرنگی، نخود فرنگی، چغندر، کدو حلوایی و لوبیا بیشترین محصولاتی هستند که از کاشت در زمین‌های شهری به‌دست می‌آیند. تعداد این مزرعه‌ها به حدود 15واحد در شهر ونکوور رسیده است. کشاورزی شهری سود مالی چندانی ندارد؛ زیرا حجم محصول تولید شده در آن قابل مقایسه با نیاز شهر نیست اما باعث ارتباط میان شهروندان و تشکیل گروه‌های اجتماعی می‌شود که تأثیر فرهنگی و روانی زیادی بر شهرنشینان دارد.

بهبود سلامت عمومی
حمایت مدیریت شهری ونکوور شامل رفع موانع قانونی برای انجام کشاورزی در بافت شهری است. تولید محصولات زراعی ممکن است در مقیاس کوچک با مشکلی روبه‌رو نشود اما وقتی چنین کاری شکل یک فعالیت اقتصادی را پیدا می‌کند و منجر به خرید و فروش میوه و سبزی می‌شود، باید شامل مجموعه‌ای از قوانین استاندارد‌ها و مالیات‌ها شود. مدیریت شهری برای تشویق شهرنشینان به تداوم کشاورزی شهری این موانع را رفع می‌کند. شهرداری ونکوور برای حمایت از کشاورزی شهری دلیل دیگری هم دارد. براساس برنامه‌های محیط‌زیستی این شهر، طرح‌هایی که منجر به کاهش آلودگی محیط‌زیست می‌شود، حمل‌ونقل را کاهش می‌دهد و به بهبود سلامت عمومی کمک می‌کند، مورد حمایت مدیریت شهری قرار می‌گیرد.