یادگار دوره ساسانی
نام: قله قلعهدختر
موقعیت: روستای آهار
یکی از مهمترین شاخصها برای نامگذاری ارتفاعات در پایتخت، استفاده از نامهای مذهبی و آئینی است و تأثیر این شاخص روی نامگذاری ارتفاعات و کوههای شمیران که پیشینه تاریخی آن به قبل از اسلام برمیگردد دیده میشود.
میتوان بهعنوان نمونه از ارتفاعات قلعه دختر که در نزدیکی روستای آهار و شکراب واقع شده نام برد. بنای قلعهدختر در دوره ساسانی بر فراز این قله ساخته شده و آنطور که در منابع مکتوب تاریخی آمده در دوران قبل از اسلام، پرستشگاه زرتشتیان بوده است. داریوش شهبازی، تهرانپژوه، پیشینه تاریخی قله قلعهدختر را با نامگذاری آن مرتبط میداند و میگوید: «یکی از معروفترین نمونههای استفاده از نامهای مذهبی در دوران قبل از اسلام، ارتفاعات قلعهدختر است. ایرانیان زرتشتی قبل از ظهور اسلام در «خورآذین» یا همان قلعه مرتفعی که هنگام طلوع خورشید زودتر از قلههای مجاور خود با نور خورشید روشن میشد پرستشگاه ساختند. قله قلعهدختر هم یکی از خورآذینهایی بود که پرستشگاهی بر فراز آن ساختند. واژه دختر اشارهای به ناهید دارد که الهه زایش در دین زرتشت است. بنا براین قله قلعه دختر یکی از پرستشگاههای قبل از اسلام در شمیرانات است که برای نامگذاری آن از یک نام مذهبی زرتشتی استفاده کردند.»
انتخاب نامهای مذهبی برای ارتفاعات شمیرانات به دوره قبل از اسلام محدود نمیشود و این رویه در دوره اسلامی هم ادامه داشته است. شهبازی در اینباره میگوید:«در دوره اسلامی برخی از امامزادگان که تحت تعقیب خلفای عباسی بودند به ارتفاعات شمیران پناه آوردند و در همین آبادیها سکونت پیدا کردند. به همین دلیل در آن دوره تاریخی هم نامهای مذهبی را روی برخی ارتفاعات شمیرانات گذاشتند. بهطور مثال، ارتفاعات دزج علیا یا همان دژ علیا به نام بقعه مبارک امامزاده قاسم(ع) معروف شد و هنوز هم به همین نام شناخته میشود.»
قلعهدختر یکی از قلههای تاریخی البرز مرکزی است که ارتفاع آن به 3250متر میرسد و به لحاظ قدمت و دیرینگی در مقایسه با سایر ارتفاعات این منطقه برتری محسوسی دارد. برای صعود به این قله تاریخی 3مسیر شرقی، غربی و شمالی وجود دارد. مسیر شرقی از روستای آهار در دسترس قرار میگیرد. مسیر غربی در جاده چالوس و روستای شهرستانک است و صعود از مسیر شمالی با عبور از روستای
دهتنگه، یکی دیگر از روستاهای نزدیک به آهار، امکانپذیر خواهد بود.