تصویر امید در دل نا امیدی
گفتوگوی همشهری با کارگردان مستند «چاو»
با آغاز هجدهمین جشنواره بینالمللی فیلمهای جشنواره سینماحقیقت، مهدیهسادات محور با مستند «چاو» در این دوره حضور دارد. این مستندساز توانست 2سال پیش در جشنواره سینماحقیقت با مستند «عزیز» جایزه بهترین فیلم را از داوران بگیرد.
محور این بار با فیلم مستند «چاو» به جشنواره آمده. وی درباره فیلمش به همشهری میگوید: این فیلم درباره مادر نابینایی است که با وجود چالشهای ناشی از نابینایی، با اراده و توانمندی، مسیر مادرانه خود را ادامه میدهد. مستند «چاو» از سری مجموعه «پابهماه» در خانه هنری رسانهای دیما تولید شده و از آثار بخش مسابقه هجدهمین جشنواره سینماحقیقت است.
سوژههایی از جنس انسانی
مهدیه ساداتمحور درباره چگونگی انتخاب سوژه این فیلم میگوید: در مجموعه مستند «پابهماه» همواره بهدنبال روایت جنبههای انسانی زندگی افراد در شرایط مختلف بودهام. هدف من از ساخت «چاو» نیز ایجاد تصویری از توانمندی و امید در مخاطب است. برخلاف بسیاری از مستندها که با نگاه ترحمآمیز به سوژهها پرداخته میشود، در «چاو» تلاش کردم داستان را از زاویهای روایت کنم که احساس توانمندی و امید به زندگی در مخاطب ایجاد شود.
این کارگردان در پاسخ به اینکه چالشهای ساخت «چاو» چه بود عنوان میکند: ارتباط برقرار کردن با سوژه در مستندهای سوژهمحور میتواند زمانبر باشد. روند جلب رضایت الهام برای فیلمبرداری تقریبا 3ماه طول کشید که این زمان برای ایجاد اعتماد و فضایی امن برای سوژه ضروری بود.
وی درباره سوژه فیلم جدید خود میافزاید: تصمیم گرفتم موضوع معلولیت مادران بهویژه مادران نابینا یا ناشنوا را در نظر بگیرم. با تحقیقات فراوان به سنندج رسیدیم و مادر نابینایی به نام الهام را پیدا کردیم که همسرش، سیامک نیز مشکلات بینایی داشت. 9ماه بارداری برای هر مادری تجربهای است که لحظه به لحظه با آن زندگی میکند. حالا برای یک مادر نابینا این تجربه چگونه است؟ این سؤال برای من در ساخت مستند بسیار مهم بود و نیاز به روایتهای بیشتری داشت تا بتوانم آن را به فیلم تبدیل کنم.
تصویری از یک زن نابینا
محور توضیح میدهد: این فیلم تصویری از توانمندی الهام، مادر نابینا ارائه میدهد. انتخاب زاویه دید فیلمساز در این گونه آثار نقشی کلیدی دارد. من بهعنوان فیلمساز باید انتخاب میکردم از کدام زاویه به قصه نگاه کنم و چه نگاهی به روایت داشته باشم. او همچنین درباره نقاط عطف مستند «چاو» اضافه میکند: در مستند «چاو» داستان 2نقطه عطف دارد. نقطه عطف اول مربوط به انتخاب الهام و سیامک در مورد بارداری و تصمیمی است که باید میگرفتند. نقطه عطف دوم در یکسوم پایانی فیلم رخ میدهد که الهام با نگرانیهای جدیدی روبهرو میشود. این نگرانیها بخشی از روند بارداری است که هیچ مادری نمیتواند آن را با آرامش کامل پشت سر بگذارد. این فیلم سختیها و نگرانیها را به تصویر میکشد، اما در عین حال براساس قدرت و امید مادرانه ساخته شده است.
زمانی برای تولید چاو
مهدیهسادات محور درباره مدت تولید مستند میگوید: روند جلب رضایت سوژه برای همکاری در فیلمبرداری زمانبر است. در این پروژه، 3ماه زمان صرف جلب رضایت الهام شد. این زمان برای ایجاد ارتباط و فضایی امن برای سوژه ضروری بود. پس از برقراری ارتباط با الهام و کسب اعتماد او، فیلمبرداری آغاز شد. این کار حدود ۷ماه به طول انجامید و پس از آن پستولید فیلم نیز زمان زیادی را به خود اختصاص داد. این کارگردان در توضیح همکاری با نویسنده در تولید مستندهایش توضیح میدهد: ایده استفاده از نویسنده برای من ایده موفقی بود. نویسنده میتواند با کلمات بازی کند و به تدوینگر کمک کند تا پلانها را به گونهای کنار هم بچیند که داستان بهدرستی روایت شود و فیلم ریتم مناسبی پیدا کند.
روایت داستان یک مادر
محور در پایان با اشاره به ساختار مجموعه مستند «پابهماه» اضافه میکند: در این مجموعه بهدنبال روایت داستانهای مادرانی از اقشار مختلف جامعه بودهایم و در هر قسمت به جنبههای خاص زندگی آنها پرداختهایم. در «پابهماه» همه داستانها حول یک محور مشترک، یعنی بارداری و تولد فرزند میچرخد، اما تفاوتها در شرایط و انتخاب متفاوت مادران موجب منحصر به فرد شدن هر داستان میشود.