تلاش برای بازگشت رانت به بازارکالا
نوسان نرخ دلار در ماه‌های اخیر، بازارهای مختلف کالایی را دچار التهاب کرد. سوداگران نیز از این فرصت استفاده کردند و به گرانی‌ها دامن زدند و حتی موجب کمبود برخی کالای مورد نیاز صنایع مختلف شدند. در این میان، سوداگرانی که وجود بازار شفاف بورس را برای جولان خود تهدید می‌بینند، تلاش می‌کنند تا در کارکرد بورس کالا اخلال ایجاد کرده و حتی برخی کالاها را از چرخه معاملات بورس خارج کنند.پس از اینکه دولت تصمیم به تک نرخی کردن ارز با نرخ ۴۲۰۰ تومان گرفت، بورس کالای ایران همانند همه نهادهای دیگر موظف شد قیمت پایه محصولات را براساس دلار رسمی قرار دهد در شرایطی که ارز در بازار آزاد با نرخ‌هایی بیشتر معامله می‌شد. تفاوت قیمت بین دلار تک نرخی و بازار آزاد، موجب شد قیمت محصولات پتروشیمی و فلزی عرضه شده در بورس کالا با توجه به محاسبه قیمت پایه برمبنای دلار ۴۲۰۰ تومانی حتی از کشورهای همسایه نیز کمتر باشد و دلالان و سوداگران در قالب تولیدکننده، به خرید از بورس کالا روی آورند و این محصولات را به بازارهای خارجی صادر کنند.به این ترتیب تقاضای کاذب به‌ویژه برای محصولات پتروشیمی و فلزی ایجاد شد که از سویی رشد قیمت‌های پایه و از سوی دیگر کمبود مواداولیه برای تولیدکنندگان را به همراه داشت.
تلاش برای رانت و انحصار
در مقابل کارشناسان، به خاطر تلاش‌ها برای خروج کالاها از بورس هشدار داده و آن را زمینه‌ساز گسترش رانت و فساد در اقتصاد می‌دانند. در این بین رضا ویسه، معاون هماهنگی و نظارت معاون اول رئیس‌جمهور درگفت‌وگو با ایرنا اعلام کرد: دلالان و سوداگران از گذشته با جوسازی و ارائه آدرس‌های غلط به مسئولان، قصد تخریب بورس را داشته‌اند. رضا ویسه گفت: بدون شک اگر محصولات در بورس کالا عرضه نشود به سرعت شاهد ایجاد انحصار در بازارهای کالای کشور خواهیم بود.او با بیان اینکه مخالفان بورس کالا با مقاومت، نفوذ و درگیری رسانه‌ای همواره سعی در تخریب بورس کالا را داشته و دارند، گفت: چندسالی بحث خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا مطرح و این موضوع باعث آزار فعالان این بازار شد اما در پایان با اتکا به قانون و حمایت مسئولان این بحث مسکوت ماند.
نقش انحصارگران و رانت‌طلبان
به گفته معاون هماهنگی و نظارت معاون اول رئیس‌جمهور، افرادی که مخالف وجود بورس کالا هستند یک خواسته اصلی دارند و آن «خارج شدن معاملات کالاها از فضای شفاف و واقعی و قدرت گرفتن بازارهای غیرشفاف و کاذب» است؛ بدون شک اگر محصولات در بورس کالا عرضه نشود به سرعت شاهد ایجاد انحصار در بازار کالای کشور خواهیم بود. رضا ویسه افزود: اگر امروز محصولات در بورس کالا عرضه نشود، انحصارگران و واسطه‌ها که افراد پر قدرتی هستند، پس از جمع‌آوری محصولات از بازار و انتقال به انبارها، زمینه کاهش کالا را فراهم کرده و به هر قیمتی که بخواهند مواد را به متقاضیان می‌فروشند. او کلید حل مسئله را «ارتباط نزدیک و منسجم وزارت صنعت با وزارت اقتصاد و بورس کالا» دانست تا با هماهنگی و اتخاذ تصمیم‌های درست، زمینه ایجاد تعادل را فراهم کنند.
در همینه زمینه :