7هزار زندگی از نو

لیلا شریف- روزنامه‌نگار

تا همین چند سال پیش، اگر والدین کودکان طلاق بر سر محل ملاقات او به تفاهم نمی‌رسیدند، با حکم دادگاه، کلانتری به عنوان محل دیدار کودک با پدر یا مادری که حضانت او را برعهده نداشتند، انتخاب می‌شد. دیدار با والدین در کلانتری‌ها چنان آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر روح و روان کودکان طلاق باقی می‌گذاشت که قوه‌قضاییه دست به یک تصمیم‌گیری مهم زد و با تکیه بر قانون حمایت از خانواده، افتتاح «مراکز مهر خانواده» را اجرایی کرد. در حال حاضر 205مرکز مهر خانواده در سراسر کشور وجود دارد که علاوه بر تبدیل شدن به یک فضای مناسب برای ملاقات کودکان با والدینشان، شرایط را برای ایجاد صلح در میان زن و شوهرهای جدا شده، فراهم می‌کنند.

میانجیگری به نفع فرزندان طلاق
اقدامات این مراکز در 2حوزه خدمات مربوط به فرزندان طلاق و همچنین خدمات مشاوره، صلح و سازش برای والدین است. این مراکز موفق شده‌اند با حضور مددکاران اجتماعی و مشاوره، محیطی امن را برای فرزندان طلاق ایجاد و احتمال بازگشت زوج‌های جدا شده به زندگی قبلی را هم پررنگ‌تر کنند تا از این طریق آسیب‌های اجتماعی افراد درگیر با مسئله طلاق کاهش پیدا کند.

سازش 7هزار و 207زوج با هم
برخی از زوج‌ها پس از جدایی به دشمن خونی یکدیگر تبدیل می‌شوند و کودکان در این نبرد دنباله‌دار بیشترین آسیب را تجربه می‌کنند؛ به همین دلیل مراکز مهر خانواده در کنار وظیفه اصلی خود که همان مهیا کردن شرایط برای ملاقات کودک طلاق با پدر یا مادر است، در میدان ارائه مشاوره و ایجاد سازش بین زوج‌های جدا شده هم خدمات خاصی ارائه داده‌اند. بخشی از این خدمات مربوط به ارائه آموزش و مشورت در رابطه با ازدواج دوباره زوج‌های جداشده و بخشی هم مربوط به تلاش برای ایجاد سازش بین این افراد است. مرور آمار سال‌های 1400تا پایان 1402نشان می‌دهد که در طول 3سال  7هزار و 207زوج که از هم طلاق گرفته بودند، دوباره زندگی مشترک خود را از سر گرفته‌اند و در این میان زوج‌های جدا شده خراسان رضوی بیشترین پذیرش را برای بازگشت به زندگی مشترک داشته‌اند.


بیشترین مراکز در کدام استان‌ها هستند؟
مرکز پژوهش‌های مجلس با ارائه گزارشی به بررسی روند فعالیت این مراکز پرداخته است. براساس گزارش این مرکز، باید گفت که تعداد مراکز مهر خانواده روند رو به رشدی دارند؛ به‌گونه‌ای که تعداد این مراکز در سال1400 188مرکز بوده و در پایان سال 1402تعداد این مراکز به 205مورد افزایش یافته است.

آذربایجان‌شرقی؛ پرچمدار ملاقات بی‌دردسر کودکان طلاق
هر استان با توجه به ظرفیت‌های موجود شرایط را برای ملاقات بی‌دردسر کودک طلاق با پدر یا مادری که حضانت او را بر‌عهده ندارد و با او زندگی نمی‌کند، فراهم کرده است. نیم‌نگاهی به آخرین آمار که مربوط به سال 1402است، نشان می‌دهد، استان آذربایجان‌شرقی بیشترین بستر را برای این ملاقات‌ها فراهم کرده تا از آسیب‌های حضور کودکان در کلانتری‌ها برای این دیدار بکاهد.

ازدواج دوباره با مشاوره درست
بخشی از فعالیت‌های مراکز مهر خانواده مربوط به افرادی است که پس از جدایی تصمیم به ازدواج مجدد می‌گیرند و مددکارهای حاضر در این مرکز تلاش می‌کنند با ارائه مشاوره صحیح، شرایط را برای انتخاب درست این افراد مهیا کنند تا ازدواج مجدد آنها دوباره منجر به جدایی نشود.
براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در سال گذشته، 2هزار و 379مورد مشاوره قبل از ازدواج مجدد انجام شده که تعداد این مشاوره‌ها به تفکیک استان‌ها تفاوت قابل‌توجهی را نشان می‌دهد، در شرایطی که در برخی استان‌ها هیچ مشاوره‌ای انجام نشده است؛ استان‌هایی مانند ایلام و گلستان سهم قابل‌توجهی را به‌خود اختصاص داده‌اند.

بیشترین میزان مشاوره قبل از ازدواج در 10استان فعال:


ناگفته‌هایی از دنیای کودکان طلاق
جدایی زن و شوهر از یکدیگر، همانقدر که دو طرف را با مسائل مختلفی روبه‌رو می‌کند، درصورت مدیریت نادرست شرایط می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری را بر روح و روان کودکان باقی بگذارد. موضوعی که مرکز پژوهش‌های مجلس در بخشی از گزارش خود در مورد عملکرد مراکز مهر خانواده به آن پرداخته و با دسته‌بندی سن فرزندان طلاق به آسیب‌های احتمالی اشاره کرده است؛ نکاتی که می‌تواند نحوه تعامل و کمک به این کودکان را شفاف‌تر کند.