اثر بومرنگی و عملیات رسانهای صهیونیسم
محمد لسانی؛ پژوهشگر و کنشگر رسانه
1-هدفگذاری صهیونیستها از انتشار فیلم شهیدسنوار متمرکز بر چند مورد بود؛ اول آنکه قصد داشتند اشراف اطلاعاتی و تسلط فنی خود را به رخ بکشند، دومین هدف، ایجاد یأس و ناامیدی در بدنه مقاومت فلسطین و سومین خواسته آنها بزرگنمایی و دستاوردسازی برایگذار به مرحله پساجنگ و آتش بس بود.
رژیم صهیونیستی قصد داشت خود را بهعنوان یک قدرت آهنین و بلامنازع در افکار عمومی با توانمندی فنی و تسلیحاتی جا بزند اما بنا به آیه شریفه «و مکروا و مکرالله والله خیرالماکرین» آنچه از انتشار فیلم شهیدسنوار حاصل شد، اثر بومرنگی و خلاف جهت منتشرکننده بود. مقصود از اثر بومرنگی این است که وقتی فرستنده پیامی را به مخاطبان خود ارسال میکند، نوع مواجهه و واکنش دریافتکننده پیام، برخلاف و ضدهدفگذاری اولیه فرستنده باشد و او را از رسیدن به مقصود مورد هدفش باز میدارد.
2-فیلم شهیدسنوار اولا ادعای اسرائیلیها مبنیبر اینکه او در تونل امن و به دور از میدان جنگ خود را محصور کرده است، به چالش کشید. این فیلم نشاندهنده حضور در خط مقدم نبرد، فرماندهی میدانی و شجاعت مثالزدنی در رویارویی با صهیونیستهاست. پیامی که مخاطب رسانه دریافت میکند، جنگندگی یحیی سنوار، بدون محافظ و گارد حفاظتی است که نبرد تن و تانک را برجسته میکند. سومین نکته هم ایستادگی و پایمردی حتی پس از مجروحیت است که مجاهدانه و جنگاورانه همچنان به مبارزه میپردازد. همین مضامین مندرج در این محصول رسانهای باعث میشود، قهرمانسازی و اسطورهسازی مثالزدنیاي از شهیدسنوار شکل بگیرد و مخاطب با او همحسی و حمایت عاطفی و احساسی داشته باشد. برخلاف هدفگذاری صهیونیستها، جریانات مختلف در جهان عرب از ملیگرایی ناسیونالیستی گرفته تا اسلامی و جریان اصیل مقاومت، همگی با استقبال از رشادت و جانفشانی سنوار، از او یک اسطوره و الگوی تاریخی در مقابله با صهیونیسم ساختند.
3-رسانه به ماده خام نیازمند است؛ از اینرو اگر بخواهیم از ماده اولیه رسانه که کلام باشد فراتر رویم، لاجرم به بهرهگیری از سمبل و نمادسازی محتاجیم. این نمادسازیها در رسانه به 2بخش تقسیم میشوند؛گاهی براساس طراحی قبلی و برنامهریزی به میدان رسانه میآیند و بازتاب پیدا میکنند؛ مثل آن علامت دستی که شهید سیدحسن نصرالله در مورد عمودی آمدن و افقی برگشتن سربازان صهیونیست مطرح کرد اما در دسته دوم، گاهی شاهدیم که اتفاقات، رفتارهای واقعی و واکنشهای انسانی به یک نماد طبیعی و نه تصنعی تبدیل میشوند. این نمادها به شکل واقعی از عمق جان و ژرفای وجودی افراد سرچشمه میگیرند و میتوانند نمادهای ملی و فراملی شوند؛ مثلا انگشت اخطار و تهدیدی که پاسدار نیروی دریاییاي که سوار بر قایق تندرو بود به خدمه ناو هواپیمابر جنگی آمریکایی نشان داد و بسیار در رسانههای بینالمللی سوژه شد. در مورد شهیدسنوار نیز از زمان ورود کوادکوپتر به اتاق تا نوع نشستن بر مبل، چشم در چشم شدن با ریزپرنده و نهایتا پرتاب چوب به سمت آن، شاهد یک سکانس جذاب بودیم که توسط هنرمندان بسیاری در فضای مجازی و رسانهای تبدیل به دهها محصول و اثر جذاب شد.
4- رژیم صهیونیستی درحالیکه در تدارک رسانهای برای قیاس شهیدسنوار با هیتلر! بهعنوان قاتل یهودیان بود اما به ناگاه در نتیجه آن اثر بومرنگی که بیان شد، با تصویرسازی و همتاسازی او با چهگوارا و چهرههای بینالمللی مقاومت روبهرو شد؛ چهرهای مبارز و روحیهبخش در میان افکار عمومی جهان که هم بهعنوان چریک و دیپلمات در مقابل استکبار، سینهسپر کرد و هم در مقابل طرحهای توسعهطلبانه لیبرالیسم ایستاد. از سوی دیگر، برای مسلمانان منطقه نیز او پیرو راه شهیدان برجسته مقاومت فلسطین، شیخاحمد یاسین، عبدالعزیز الرنتیسی و اسماعیل هنیه است.