قبرستان عشاق

محمود مولایی-روزنامه‌نگار

توران‌پشت در استان یزد 2گورستان دارد؛ یکی به نام گورستان عشاق که افراد خاصی در آنجا دفن می‌شوند و دیگری قبرستان قدیمی؛ گورستانی به شکل قلب برای فوتی‌هایی که شکست‌خورده عشق هستند یا آنهایی که ازدواج نکرده‌اند و از دنیا رفته‌اند...

روستای تاریخی
توران‌پشت یک روستای تاریخی در یزد است. به‌گفته دهیار توران‌پشت، قبرستان عشاق به شکل قلب است و در این روستا قرار دارد. محمدرضا امیری به همشهری می‌گوید: «قبلا اگر کسی از دنیا می‌رفت و ازدواج نکرده بود، به‌صورت جداگانه در قبرستان عشاق دفن می‌شد. مردم برای این افراد احترام خاصی قائل بودند؛ چون بر این باور بودند که آنها در عشق و به‌نوعی در زندگی شکست خورده‌اند.»

در مسیر تردد خودرو
زمانی قبرستان عشاق در مسیر تردد خودروها قرار داشت و به همین دلیل، مشکلاتی برای این قبرستان به‌وجود آمده بود. دهیار توران‌پشت می‌گوید: «تصمیم گرفتیم دور این قبرستان حصاری بکشیم تا خودروها از قبرستان عشاق تردد نکنند. پس از آن قبرستان عشاق به شکل قلب درآمد.» او یادآور می‌شود: «در حال حاضر فوتی‌های زیادی در قبرستان عشاق دفن نمی‌شوند و به‌صورت موردی این اتفاق می‌افتد.»

آیین روستا
به‌گفته دهیار توران‌پشت، اینکه افرادی که در رسیدن به عشق و معشوق خود شکست خورده‌اند یا ازدواج نکرده‌اند، در قبرستان عشاق دفن می‌شوند، جزو رسوم روستای توران‌پشت است.
محمدرضا امیری تأکید می‌کند: «قدیم‌ها زرتشتیان و مسلمانان در کنار هم در روستای توران‌پشت زندگی می‌کردند و از زمان‌های خیلی قدیم چنین رسومی در این روستا وجود داشته و هنوز هم وجود دارد.» دهیار توران‌پشت عنوان می‌کند: «بیشتر از هزار سال است که قبرستان عشاق در توران‌پشت وجود دارد. این موضوع قدمت و تاریخ غنی روستا را نشان می‌دهد. درواقع این اصالت ماست که به دنیا نشان می‌دهیم ایران بر پایه اصالت و تاریخی غنی بنا شده است.»

در شاهنامه
بیشتر از یک دهه قبل، مدیرکل وقت میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری یزد گفته بود که به‌نظر می‌رسد بسیاری از اتفاقات تاریخی داستان‌های شاهنامه فردوسی در روستای تاریخی توران‌پشت رخ داده‌است. قبرستان عشاق توران‌پشت نیز فضای شاعرانه‌ای به این روستای تاریخی داده است. دهیار توران‌پشت می‌گوید: «عشق در وجود انسان نهادینه شده است؛ حالا نه لزوما عشق به جنس مخالف، بلکه عشق به خدا، عشق به مادیات و معنویات همیشه وجود دارد. عشق چیزی نیست که به‌خاطر داشتن آن کسی احساس گناه کند.»

تاریخ روستا
روستای توران‌پشت، روستایی از توابع شهرستان تفت و با فاصله نسبتا دوری از مرکز شهرستان است که توران‌دخت ساسانی، دختر یزدگرد سوم بر فراز تپه‌ای با عنوان «توران‌گرد» آن را بنا نهاد؛ روستایی که امروزه یکی از مهم‌ترین و زیباترین روستاهای تاریخی یزد محسوب می‌شود. این روستا در متون تاریخی یزد و به نقل از جامع مفیدی، نوشته یکی از مورخان بزرگ، به «توران‌دخت ساسانی» دختر یزدگرد نسبت داده شده و نقل می‎‎شود که این بانوی پارسی، روستا را در منطقه‌ای به نام «قناتستان» ایجاد کرده است.