کشف دروازه باستانی در زمین کشاورزی

محمد باریکانی-روزنامه‌نگار

باستان‌شناس‌های ایرانی و ایتالیایی در کاوشی مشترک که از 12سال قبل آغاز شده بود سرانجام دروازه بزرگ شهر باستانی پارسه را از زیر زمین‌های کشاورزی تخت جمشید بیرون کشیدند و بدین‌ترتیب مشخص شد که شهر باستانی کنار صفه تخت‌جمشید زیر زمین‌های کشاورزی پنهان شده است.
دروازه پارسه 12متر ارتفاع دارد و 4سکو نیز در کنار ستون‌های این دروازه تعبیه شده بود. دروازه پارسه شباهت ویژه‌ای به دروازه ایشتار بابل در عراق دارد و آثاری از آجرهای رنگین این دروازه نیز آشکار شده است.
ضخامت دیوارهای دروازه پارسه تخت‌جمشید 10متر است و معماران آن‌زمان برای حفظ این دروازه از ملات قیر در 2500سال قبل برای ایزوگام این سازه معماری هخامنشی استفاده کرده‌اند.



ویژگی کهن‌ترین دروازه باستانی در تخت‌جمشید
علیرضا عسگری چاوردی، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید: دروازه پارسه نخستین دروازه ساخته‌شده در این باغشهر باستانی پیش از احداث تخت جمشید است. دروازه پارسه پس از 10سال کاوش باستان‌شناسی مشترک هیأت ایرانی و ایتالیایی زیر زمین‌های کشاورزی کنار تخت جمشید کشف شد. معماران دوره هخامنشی برای استحکام بنا از یک لایه قیر ضخیم که از خوزستان به تخت جمشید منتقل شده بود برای عایق بستن دروازه استفاده کرده‌اند. رنگ‌های استفاده شده در این اثر نیز از رنگ‌های استفاده شده در دروازه ایشتار بابل با کیفیت‌تر است. پس از به قدرت رسیدن داریوش و ساخت دروازه ملل و سازه‌های معماری تخت‌جمشید، دروازه پارسه اهمیت خود را از دست داد. پارسه باغشهر بزرگ بود که احتمال دارد شهر شیراز نیز بخشی از میراث این شهر باشد. در کاوش‌های شهر پارسه و درست در نقطه‌‌ای که فکر نمی‌کردیم اشیا و نشانه‌هایی کشف شد که نشان می‌داد کارگاه‌های ساخت تختگاه تخت جمشید در این شهر قرار داشته‌اند.

ویژگی‌های دروازه کورش چیست و چرا ساخته شد؟
مواد و مصالح دروازه پارسه (کورش) از خشت و آجر است. نمای داخلی و بیرونی با آجرهای رنگی تزئین و بخش پایینی و ازاره‌های دیوار با نقش گل‌های لوتوس تزئین شده‌اند و بدنه و نمای دیوارها منقش به طرح‌های حیوانات اسطوره‌ای، نمادها و سمبل‌های اعتقادی ایران باستان، ایلامیان و مردم بین‌النهرین بود. کتیبه‌هایی نیز به خط و نگارش بابلی و ایلامی در اتاق مرکزی این دروازه پیدا شد. اسناد نگارشی، مواد و مصالح ساخت بنا و شیوه‌های تزئین دروازه و همچنین جنبه‌های تقدس و تشرف در ساخت آن نشان می‌دهد این دروازه بعد از سال 539ق.م، به افتخار فتح بابل و به دستور کورش ساخته شده و توسط کمبوجیه فرزند او تداوم یافته است.