یوتیوب‌، پاپ ایرانی و دیگر هیچ

لیلا شریف- روزنامه‌نگار

دهه هفتادی‌ها و هشتادی‌ها و کم‌کم دهه نودی‌ها نسلی هستند که چندین سالی است تفاوت معنادار خود را با نسل‌های قبل به رخ کشیده‌اند؛ تفاوت‌هایی که بسیاری از آنها در لایه‌های زیرین جامعه، پنهان مانده و واکاوی و دانستن درباره آنها می‌تواندبه تصمیم‌گیری‌های کلان و خرد حاکمیت و تعامل خانواده با آنها کمک بزرگی کند. مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) نیز در آخرین پژوهش خود دست به بررسی وضعیت اجتماعی و فرهنگی دانشجویان دانشگاه‌های دولتی زد و اطلاعات کمتر شنیده‌شده‌ای از اوقات فراغت، میزان استفاده دانشجویان از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی، پیگیری اخبار و... ارائه کرده است.چند نکته درباره این نظرسنجی جالب وجود دارد؛ مانند اینکه نیمی از آنها اصلا اخبار را پیگیری نمی‌کنند یا توییتر‌(شبکه اجتماعی‌ایکس) نخستین شبکه اجتماعی مورد علاقه آنها نیست. آنها برخلاف تصور، پاپ ایرانی را به پاپ و راک خارجی ترجیح می‌دهند و یافقط‌23درصد آنها در‌ماه به سینما می‌روند.‌این نظرسنجی به وسیله مصاحبه حضوری با 2هزار و 250دانشجوی دانشگاه‌های دولتی به نتیجه رسیده و البته همه واقعیت‌های این نسل را عیان نمی‌کند چرا که باید قبول کرد این علایق در میان جوان‌های خارج از فضای دانشگاه متفاوت است.
اطلاعات زیر را با این نکته بخوانید که بازه زمانی هر‌روز، هفته‌ای یک‌بار، ماهی یک‌بار، سالی یک‌بار، اصلا و بی‌پاسخ درنظر گرفته شده است و در این گزارش تلاش شد تا براساس نیاز از برخی بازه‌زمانی‌ها استفاده شود و به این ترتیب جمع درصد‌ها گاهی کمتر و گاهی بیشتر  از 100خواهد بود.


 آمارهای عجیب از اوقات فراغت جوان‌ها
نیم نگاهی به زمانی که دانشجویان برای اوقات فراغت خود صرف می‌کنند، نشان می‌دهد که چه رویدادهای فرهنگی و هنری نبض این بخش از جامعه را در دست دارد و دانشجویان زیر 30سال چطور برای هر روز و هر هفته خود برنامه می‌چینند.
گشتن در پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی مجازی برای گذراندن اوقات فراغت در بالاترین جایگاه این لیست قرار دارد و پس از آن به‌ترتیب گوش دادن به موسیقی و معاشرت با دوستان هر کدام در رتبه‌های بعدی فعالیت‌های مربوط به اوقات فراغت روزانه جای گرفته‌اند.


دوستان به جای اقوام
جوانان دهه هشتادی و هفتادی حاضر در این نظرسنجی نشان دادند که علاقه‌شان به معاشرت با دوستان در نقطه مقابل معاشرت با اقوام قرار دارد؛ چرا که وقتی پای معاشرت روزانه در میان باشد‌، 6/57درصد گفته‌اند که با دوستانشان معاشرت می‌کنند اما این آمار برای اقوام به میزان اندک 8/8درصد می‌رسد، نکته قابل توجه این است که در بازه زمانی معاشرت سالی یک‌بار، جای دوستان‌‌ با اقوام عوض می‌شود و کاپ معاشرت محدود سالی یک‌بار در دست اقوام قرار می‌گیرد.



سقوط آزاد فعالیت‌های فرهنگی
در میان فعالیت‌های فرهنگی انتخاب شده این دسته از دانشجویان برای اوقات‌فراغت، رفتن به تئاتر و سینما، شرکت در برنامه‌های فرهنگی و ورزشی دانشگاه، همکاری با گروه‌های علمی، فرهنگی و انجمن‌های دانشجويی در قعر جدول جای دارند. براساس گزارش ایسپا، تعداد قابل‌توجهی از دانشجویان حاضر در این نظرسنجی اعلام کرده‌‌اند که اصلا در هیچ‌کدام از این فعالیت‌ها حاضر نمی‌شوند. در این میان رفتن به تئاتر بدترین نتیجه را به دست آورد؛ چرا‌که 4/54درصد اعلام کردند که اصلا به تئاتر نمی‌روند.


کدام شبکه‌های اجتماعی محبوب‌‌تر هستند؟
گوشی‌های هوشمند باعث شده تا زندگی بسیاری با شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها گره بخورد تا جایی که براساس این نظرسنجی، میانگین مدت زمان استفاده از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی در روز 233دقیقه یعنی حدود 4ساعت است. از بین تمام شبکه‌های اجتماعی، ‌تلگرام در میان این نسل پرچمدار است و بعد از آن به‌ترتیب اینستاگرام و واتساپ قرار می‌گیرند. تفاوت متولدان دهه80 و70 که بخش اعظم بازیگران این نظر‌سنجی را تشکیل می‌دهند، با دهه شصتی‌ها زمانی مشخص می‌شود که توییتر برای این نسل در جایگاه پایین‌تر از ایتا و روبیکا قرار گرفته است؛ به‌عبارت دیگر هر چند متولدان دهه 60به‌دلیل ماهیت توییتر حضور پررنگی در این شبکه اجتماعی دارند، ولی نسل جدید علاقه چندانی به فضای جدی و البته بیشتر سیاسی توییتر فارسی ندارند.
دانشجویان در پاسخ به این سؤال که«شما در حال حاضر کدام‌یک از شبکه‌های اجتماعی زیر را استفاده می‌کنید؟» همزمان چند گزینه را انتخاب و نکات جالبی را مطرح‌کردند.



نوای پاپ ایرانی
یکی از نتایج عجیب این نظرسنجی، برخلاف تصور اولیه این است که پاپ ایرانی و سنتی بالاتر از راک و رپ ایرانی و خارجی است. البته 19درصد این نسل عنوان کرده‌اند که موسیقی سنتی ایرانی گوش می‌دهند که البته اگر طرفداران راک، رپ ایرانی و خارجی و پاپ و رپ خارجی را با هم جمع ببندیم که نزدیک به 40درصد است، کمتر می‌شوند.


رقابت میان رسانه‌های داخلی و خارجی
دانشجویان از طریق منابع مختلف اخبار را دنبال می‌کنند اما در کمال تعجب درصد افرادی که از سایت‌، ‌خبرگزاری‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی به‌عنوان مرجع اخبار یاد کرده‌اند با تعداد افرادی که اصلا اخبار را پیگیری نمی‌کنند، برابر است. این آمار در هر دو مورد به نزدیک 20درصد می‌رسد. از سوی دیگر فاصله آماری افرادی که از منابع داخلی اخبار را پیگیری می‌کنند با دنبال‌کنندگان اخبار به وسیله منابع خارجی به 5درصد می‌رسد.


پادکست، محبوب‌تر از کتاب
اطلاعات مربوط به کتاب‌خواندن و گوش‌دادن به پادکست در میان این نسل هم جالب است. هر‌چند رقابت نزدیکی میان این دو موضوع در لیست اوقات فراغت دانشجویان وجود دارد، ولی پادکست با تفاوت چند‌درصدی، بالاتر از کتاب قرار گرفته است.