میراث پایتخت حفظ می شود

مهدی اسماعیل پور-روزنامه‌نگار

کوچه‌پس‌کوچه‌های محدوده‌های سنگلج و بازار پر از خانه‌های قدیمی است که در گذر سال‌ها در انزوا دچار مرگی تدریجی شده‌اند یا کلنگ ساخت‌وساز کارشان را یکسره و شناسنامه آنها را باطل کرده‌است. با وجود این هنوز هستند خانه‌هایی که به همت و مدد ‌ مردم و شهرداری سرپا هستند. به همراه سیداحمد علوی، رئیس کمیته گردشگری شورای شهر تهران و وحیدرضا انارکی، شهردار منطقه12، از چند خانه تاریخی این منطقه بازدید کردیم که توسط مردم و مالکان حفظ و احیا شده‌اند.
خانه کوچک ما
سنگلج، کوچه کلیسا
«خانه کوچک ما» درواقع یک هتل سنتی است که این‌روزها با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به مکانی تفریحی و گردشگری برای جذب توریست‌های داخلی و خارجی تبدیل شده است. در این خانه 70ساله، فضایی خاطره‌انگیز با وسایل دهه50 به چشم می‌آید. صندلی‌های اتاق فیلم از صندلی پیکان جوانان است و تلویزیون به درخواست مشتری یکی از کارتن‌ها، فیلم‌ها و سریال‌های قدیمی را اکران می‌کند. تنها خواسته مالک از شهرداری، نصب تابلو‌هایی است که کمک کند تا مردم راحت‌تر «خانه کوچک ما» را بین همه کوچه‌پس‌کوچه‌ها پیدا کنند.

عمارت هفت‌تن
(خانه آنتیک )
کوچه بازار مسگرها
عمارت در انتهای چند کوچه باریک و تودرتو، انتهای پاساژ قرار دارد. این ملک قاجاری نخستین سازه نوکلاسیک ایران بوده و کاملا قرینه‌سازی‌ شده است. همچنین گچبری‌ها، آینه‌کاری‌ها، ارسی‌ها و کاشی‌کاری‌ها منظره‌ای خیره‌کننده به‌وجود آورده‌اند. عمارت بازدید عمومی ندارد و با وجود محافظت سفت و سخت مالکان، سقف و دیوارها ترک‌هایی برداشته و درها و پنجره‌ها و ارسی‌های بخش‌های مختلف این عمارت نیاز به مرمت اساسی دارد که مالکان می‌گویند از پس هزینه‌هایش برنمی‌آیند.

خانه پدری جلال
خیابان خیام، کوچه شهید کارکن اساسی
کوچه کارکن اساسی در قرق تولیدی‌ها و فروشگاه‌های کیف‌وکفش است. درِ چوبی باریکی به زادگاه و خانه پدری جلال آل‌احمد باز می‌شود. حیاط و حوض کوچک بیرونی و درادامه حیاط و حوض بزرگ‌تر اندرونی با درختان پرتقال خودنمایی می‌کنند. این خانه چندسالی متروکه و به یک فضای بی‌دفاع شهری تبدیل شده‌بود تا اینکه 2سال پیش احیای آن آغاز شد و قرار است توسط بخش خصوصی تا پایان امسال به مرکز و پاتوق فرهنگی تبدیل شود.

مدرسه خازن‌الملک
خیابان 15خرداد، کوچه سیدولی، جنب امامزاده سیدولی
با عبور از مغازه‌های تک‌فروشی و عمده‌فروشی پوشاک می‌توان به مسجد و مدرسه خازن‌الملک رسید. بنایش 150سال قدمت دارد و از طرف حاج‌محمدرحیم‌خان خازن‌الملک، صندوقدار و رخت‌دار ناصرالدين‌شاه وقف شده‌است. سنگ قبرش هم داخل مسجد است. بیرون از مسجد، ملکی قدیمی هست که محوطه‌اش انبار تولیدی کیف‌وکفش شده است. در گوشه حیاط یک خانه قدیمی قجری با دروپنجره‌های ارسی وجود دارد که درِ آن بسته است و امکان بازدید برای عموم مهیا نیست؛ اما قرار است توسط بخش خصوصی بازسازی شود.


حمایت شهرداری از خانه‌های تاریخی دارای مالک
سیداحمد علوی، رئیس کمیته گردشگری شورای شهر تهران: طبق بررسی‌ها بخش زیادی از املاک میراثی شهر تهران در اختیار بخش خصوصی است؛ اما متأسفانه تصمیم‌گیران همیشه برای املاک واجد ارزش میراثی و تاریخی که در اختیار نهاد‌ها هستند، تصمیم‌گیری می‌کنند و بودجه می‌گذارند. درواقع بخش خصوصی هیچ تسهیلاتی نمی‌گیرد. با توجه به این موضوع بازدیدی داشتیم تا نظر برنامه‌ریزها و تصمیم‌سازها را به این املاک جلب کنیم. 20اسفند‌1402 در شورای شهر تهران مصوبه‌ای برای مالکان خصوصی املاک تاریخی و میراثی داشتیم؛ مثلا مالک می‌تواند با هماهنگی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برای ملک تاریخی خود کاربری رستوران، کافه، گالری و... تعریف کند.