گزارش
باران تهران به‌سوی کویر می‌رود
آیا می‌توان از آب باران برای پرکردن منابع زیرزمینی آب در جنوب شهر استفاده کرد؟
محمد سرابی-روزنامه‌نگار
این همه باران که در تهران می‌بارد، کجا می‌رود؟ وقتی بارندگی شروع می‌شود حجم عظیم آب از سمت شمال به جنوب سرازیر است و از طرف دیگر حریم جنوب تهران با کمبود آب و فرونشست خاک روبه‌روست. حالا که ساخت و نگهداری از مسیر‌های آب انجام گرفته و می‌توان جریان باران را هدایت کرد، آیا می‌توان این آب را به سفره‌های زیرزمینی آب هدایت کرد؟ سعید احمری، معاون فنی مهندسی شرکت خاکریز آب به این پرسش پاسخ می‌دهد.
اگر آب باران به تالاب نرسد...
اگر مانع رسیدن آب باران به تالاب‌ها و دریاچه‌های جنوب تهران شویم، سطح آنها خشک و عاملی برای ایجاد گردوغبار می‌شود. معاون فنی مهندسی شرکت خاکریز آب شهرداری تهران که مجری طرح‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی پایتخت است، دراین‌باره بیشتر توضیح می‌دهد: آب باران در طبیعت دست نخورده یا در خاک فرو می‌رود یا هرچه که باقی بماند به شکل رودخانه درمی‌آید. رودخانه‌ها هم به دریا یا به تالاب‌ها و دریاچه‌های فصلی و محلی می‌رسند. ساخت‌وساز و خیابان‌کشی در شهر‌ها مانع جذب آب است و باران که نمی‌تواند در زمین نفوذ کند در معابر جاری می‌شود.
راهکار رفع این مشکل چیست؟
برای حل این مشکل چند راه وجود دارد که از هرکدام نمونه‌هایی در تهران اجرا شده است. احمری دراین‌باره می‌گوید: ساختمان‌ها باید چاه جذبی داشته باشند و ناودان را به آن متصل کنند تا فاضلاب به شبکه اگو بریزد و آب باران وارد چاه جذبی و بعد خاک شود. در معابر هم باید خشکه‌چینی یا روش‌های دیگر امکان جذب آب فراهم شود و باغچه‌های کنار خیابان راه ورود آب ناشی از بارندگی‌ها به خاک باشند. شرکت خاکریز آب معاونت فنی عمرانی شهرداری تهران که کار ساخت کانال‌های جمع‌آوری آب سطحی را انجام می‌دهد هم به‌دنبال روش‌های علمی و کاربردی برای استفاده از آب باران به نفع محیط‌زیست شهر و طبیعت اطراف آن است.
بارندگی منجر به آب‌گرفتگی
چه میزان بارندگی منجر به آب‌گرفتگی در تهران می‌شود؟ معاون فنی مهندسی شرکت خاکریز آب شهرداری دراین‌باره معتقد است: معمولا بارندگی تا حدود 6میلی‌متر در روز در تهران مشکل خاصی به‌وجود نمی‌آورد، اما بارندگی بیشتر از 10میلی‌متر در یک شبانه‌روز ممکن است در برخی نقاط بیشتر از ظرفیت نهر‌ها باشد. اما کف عمده کانال‌ها مانند دیواره‌هایشان با بتن یک تکه و نفوذ‌ناپذیر ساخته می‌شود و اخیرا در برخی نقاط تهران مانند منطقه 22، قسمتی از کانال‌ها با کف نفوذ‌پذیر ساخته شده‌اند. کف این کانال‌ها با قطعات بزرگ سنگ پر شده تا امکان نفوذ آب از بین آنها میسر باشد.
طرحی برای استفاده از آب باران
در برنامه‌های توسعه کشور الزام‌هایی برای مدیریت و استفاده از آب‌های سطحی قرار داده شده است. به‌گفته معاون فنی مهندسی شرکت خاکریز آب شهرداری تهران، بیش از یک‌دهه پیش وزارت نیرو که متولی مدیریت آب‌های سطحی رودخانه‌هاست، طرحی را با موضوع مدیریت رواناب آلوده شهر تهران ارائه کرد که کارگروه آن هم تشکیل و وظیفه هر ارگان تعریف شد.
کسب نتیجه در این پروژه نیازمند همکاری وزارت نیرو، شهرداری و دیگران است. براساس این پروژه قرار است آب‌های سطحی در جنوب پایتخت تصفیه و به کشاورزی و صنعت اختصاص داده شوند.
طرحی برای استفاده از آب باران تهران
مسیر‌های خروج آب از شهر تهران کدام است؟
4حوضه آبریز شرق، غرب، مرکز و چیتگر در شهر تهران وجود دارد، اما بیشتر جریان‌های آب سطحی به 2مسیر اصلی هدایت می‌شوند؛ خیابان ولیعصر را می‌توان مرز 2بخش شرقی و غربی برای جمع‌آوری و خروج آب از تهران دانست.
شرق:
از دربند، کاشانک و دارآباد تا کانال سرخه‌حصار، ابوذر و به سمت منطقه 20تا محدوده باروت‌کوبی و خروج از انتهای بزرگراه امام علی به سمت ورامین.
غرب:
از درکه و فرحزاد به سمت کانال صادقیه، پارک ارم تا رودخانه کن و خروج از زیر بزرگراه آزادگان در یافت‌آباد به سمت اسلامشهر.
