گزارش
شادی به‌وقت سالمندی
۴ سرای زندگی تا پایان سال در پایتخت به بهره‌برداری می‌رسد
زینب زینال‌زاده-روزنامه‌نگار
براساس آمار۱۳ درصد جمعیت شهر تهران سالمند هستند؛ جهاندیدگانی که باتوجه به کهولت سن، نیازهای ویژه‌ای در حوزه سلامت جسم و روان دارند. خدمات مورد نیاز این گروه در مراکز تخصصی خصوصی با هزینه‌های بالا ارائه می‌شود؛ اما اداره کل سلامت شهرداری تهران با فراهم کردن زیرساخت‌ها و استفاده درست از ظرفیت‌های موجود در شهر مانند سراهای محله‌ها این خدمات را اعم از ورزشی، تفریحی، اجتماعی، آموزشی و حتی مشاوره و سنجش سلامت جسم و روان رایگان یا با حداقل هزینه ارائه می‌کند. حمید صاحب، مدیرکل اداره سلامت شهرداری تهران، از آخرین وضعیت سالمندان و نحوه خدمت‌رسانی به این گروه از شهروندان می‌گوید.
سالمندی ۱۶ درصدی در مناطق
قطعا در بوستان‌ها و پاتوق‌های محله‌ها با آنها مواجه شده‌اید؛ موسپیدانی که عصرها دور هم جمع می‌شوند و از هر دری سخن می‌گویند. تعداد جهاندیدگان در مناطق ۲۲ گانه متفاوت است. در برخی از مناطق مانند ۱، ۳ و ۶ تعداد جهاندیدگان ساکن بیشتر است و به ۱۶ درصد می‌رسد و در مناطق ۱۸ و ۱۹ هم تعدادشان کم است. نکته‌ای که درباره آنها نباید فراموش کرد این است که کوله‌باری از تجربه دارند و باید نسل جوان به‌عنوان چراغ راه آینده از آن استفاده کند.
انزوای ۱۰ درصد سالمندان
سالمندان بیش از هر چیز نیاز به حضور در جمع و گفت‌وگو با همسالان و حتی سایر افراد دارند. تنها ماندن سالمندان سبب انزوای آنها می‌شود و براساس آمارها اکنون ۱۰ درصد سالمندان منزوی هستند. برای رهایی جهاندیدگان از این چالش نیاز به اجرای برنامه‌های شاد و متنوع و البته سرگرم‌کننده است. حضور اعضای خانواده اعم از فرزندان و نوه‌ها در این برنامه‌ها و همراهی‌کردن سالمندان، به افزایش نشاط اجتماعی آنها کمک می‌کند.
عضویت ۱۶ هزار سالمند در کانون‌ها
در سراهای محله‌ها ،کانونهای جوانان، بانوان، معلولان و... راه‌اندازی شده است. باتوجه به جمعیت ۱۳ درصدی سالمندان در تهران راه‌اندازی کانون سالمندان ضروری بود. این کار انجام و اکنون ۱۶ هزار سالمند در آن عضو هستند. دورهم بودن جهاندیدگان در این کانون‌ها سبب افزایش اعتمادبه‌نفس و تقویت روابط اجتماعی‌شان می‌شود. اعضای کانون سالمندان شخصا اقدام به شناسایی چالش‌های سالمندان محله‌ها می‌کنند.
مشارکت ۷۰ هزار سالمند در «نشاط سالمندی»
افزایش نشاط اجتماعی، رویکرد مدیریت شهری در این دوره است. علاوه بر برنامه‌های ملی و مذهبی، در ابعاد کوچک‌تر برنامه‌های شاد و مفرح برای سالمندان پیش‌بینی و برنامه‌های سرگرم‌کننده ورزشی، فرهنگی، اجتماعی و... که در قالب رویداد نشاط سالمندی اجرا می‌شود. این برنامه‌ها سال گذشته با حضور ۱۴ هزار سالمند اجرایی شد و امسال پیش‌بینی می‌شود ۷۰ هزار سالمند در آن مشارکت کنند.
افتتاح ۴ سرای زندگی
سالمندان هم مانند هر شهروند دیگری نیاز به مراکزی دارند که بتوانند کنار همسالان خود وقت‌گذرانی کنند؛ مراکزی که خدمات و دوره‌های آموزشی متناسب با وضعیت جسمی سالمندان داشته باشند. سراهای زندگی (فراهنگ) در راستای همین مطالبه قرار است راه‌اندازی شوند. البته نخستین سرای زندگی در منطقه ۲۱ شروع به فعالیت کرده است و تا پایان سال هم ۴ سرای زندگی در مناطق ۴، ۱۱، ۱۴ و ۲۰ راه‌اندازی می‌شود.
ارائه ۷۰ هزار مشاوره رایگان
نحوه برخورد با سالمند و دوران سالمندی بسیار اهمیت دارد. آگاه نبودن به این موضوع گاهی اوقات دوران سالمندی را با چالش‌هایی مواجه می‌کند و خانواده‌ها دچار مشکل می‌شوند. برگزاری دوره‌های مشاوره برای سالمندان و اعضای خانواده فرد سالمند اهمیت دارد و از این‌رو موضوع توسط مدیریت شهری مورد توجه قرار گرفته است. اکنون ۲۵۰ مشاور با اداره کل سلامت شهرداری تهران همکاری می‌کنند و سال گذشته ۷۰ هزار مشاوره رایگان ارائه شده است.
پذیرش روزانه در سرای زندگی
سرای زندگی تنها یک مرکز نگهداری روزانه سالمندان نیست، بلکه این مراکز با هدف توانمندسازی سالمندان راه‌اندازی می‌شوند. جهاندیدگان با شرکت در دوره‌های آموزشی، مشارکت در برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی، ورزشی و... توانمند می‌شوند و می‌توانند از خودشان مراقبت کنند. پیش‌بینی می‌شود به‌طور میانگین روزانه ۵۰ تا ۷۰ سالمند در سراهای زندگی پذیرش شوند. هزینه خدمات در این مراکز براساس خدماتی که سالمند دریافت می‌کند متفاوت است؛ اما به‌طورکلی هزینه بهره‌مندی از تمام خدمات روزانه ۲۵۰ هزار تومان است. خدمت‌رسانی به سالمندان بی‌بضاعت و کم‌برخوردار هم رایگان خواهد بود.
عبور از چالش سالمندی
حمید صاحب، مدیرکل اداره سلامت شهرداری تهران: با توجه به جمعیت 13درصدی سالمندان تهران، در ابتدای بحران سالمندی و پیری جمعیت قرار داریم و اگر مداخله به موقع انجام ندهیم این بحران به ابربحران اجتماعی و فرهنگی تبدیل می‌شود. ریشه سالمندی مربوط به فرهنگ ما نیست و به مدرنیته برمی‌گردد. پیری جمعیت، عوارض اجتماعی، فرهنگی، پزشکی، درمانی و... در پی خواهد داشت و نشاط اجتماعی کاهش و اختلالات روانی و بیماری‌ها افزایش می‌یابد. از این‌رو وظیفه ما پیشگیری و زمینه‌سازی برای حل مسائل اجتماعی و فرهنگی برای مقابله با چالش سالمندی است. البته در این موضوع موفق نخواهیم بود مگر با مشارکت و همراهی خود سالمندان. به این معنی که سالمندان بدانند و بخواهند تا توانمند شوند. در راستای همین رویکرد است که برنامه‌های متنوع با موضوعات فرهنگی، ورزشی، تفریحی، اجتماعی و... پیش‌بینی شده است.
رویداد گنجینه‌های شهر تهران
این رویداد در راستای کشف استعدادهای برتر سالمندی برگزار شده است. بیش از 14هزار اثر در این رویداد از جامعه سالمندی جمع‌آوری شد که 7هزار اثر در سطح غیرحرفه‌ای و 7هزار اثر هم حرفه‌ای بودند. آثار داوری شده‌اند و هفته آتی مراسم اختتامیه با حضور سالمندان در برج میلاد برگزار و آثار برتر معرفی می‌شوند.
دورهمی یاد ایام
سالمندان از برنامه‌های گروهی و جمعی مانند تورهای زیارتی و سیاحتی استقبال می‌کنند. از این‌رو برنامه دورهمی با عنوان یاد ایام در مناطق 22گانه اجرا می‌شود. در این برنامه سالمندان محله‌ها در یک روز دور هم جمع می‌شوند و خاطرات خود را تورق می‌کنند.
سالم پیر شویم
خودمراقبتی مبحث مهمی در حوزه سالمندی است. وقتی سالمندان بدانند چگونه باید از خود مراقبت کنند قطعا مسیر سالمندی را با سلامتی سپری می‌کنند. آموزش مباحث این حوزه در قالب همایش «سالم پیر شویم» با حضور سالمندان در مناطق 22گانه برگزار می‌شود.
دوشنبه‌های سالمندی
دوشنبه‌ها به سالمندان اختصاص دارد. در این روز سالمندان در سراهای محله‌ها و بوستان‌ها جمع می‌شوند و برنامه‌های مفرح ورزشی، رقابت‌ها و بازی‌های بومی، تست‌های قند و فشار خون اجرا و مشاوره‌های فردی و گروهی و... ارائه می‌شود.
