جدال 24 ساعته با زباله در قلب شهر

پریسا نوری- روزنامه نگار

یکی از شگفتی‌های پایتخت این است که جمعیت روزانه یک منطقه 4برابر جمعیت همان منطقه در شب است. بله، درست خواندید، براساس آمار، جمعیت منطقه 12تهران در روز به‌دلیل وجود بازار و فراوانی مراکز خرید بیش از یک‌میلیون نفر و در شب 250هزار نفر است. همین موضوع کار نظافت این محدوده از شهر را برای کارگران زحمتکش خدمات شهری دشوار کرده؛ به‌طوری‌که به‌گفته مدیرعامل سازمان پسماند، این منطقه در جمع‌آوری زباله یکی از دشوارترین مناطق تهران است. برای اطلاع از جزئیات این موضوع در یکی از نوبت‌های جمع‌آوری زباله با پاکبانان معاونت خدمات شهری و محیط‌زیست، شهرداران شب و نواحی این منطقه همراه شدیم تا فرایند نظافت بازار و مراکز تجاری این محدوده از شهر را از نزدیک ببینیم.

 امکان استفاده از جاروی دسته بلند نیست!
با اینکه به فاصله 200قدم 4مخزن زباله کنار خیابان گذاشته شده، اما برخی مغازه‌داران و رهگذران زباله را کف خیابان می‌ریزند. فرزاد هنرور، معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهردار منطقه 12دراین‌باره می گوید: «روزها که این محدوده شلوغ‌ است، مخازن در عرض 2ساعت پر و خالی می شوند و پاکبانان برای جمع کردن زباله‌هایی که کف خیابان و اطراف مخزن ریخته شده تمام وقت حضور دارند. به‌دلیل ازدحام جمعیت امکان استفاده از جاروی  دسته بلند نیست و آنها ناچارند زباله‌ها را با دست جمع کنند.

دالان‌های تو در تو و مملو از زباله
پاکبانان زباله‌های پخش شده را جارو می‌کنند و کنار دپوها می‌گذارند، به فاصله کمی ماشین‌ها و چرخی‌های حمل زباله آنها را جمع می‌کنند. ساعت از 9شب گذشته که از دالان‌های تو در توی بازار خارج و وارد خیابان 15خرداد می‌شویم. خیابان همچنان پررفت‌وآمد است و اغلب مغازه‌ها فعالند. کارگران خدمات شهری مشغول جمع کردن زباله‌های پراکنده در معبر هستند.

تلاش شبانه‌روزی برای نظافت شهر
ساعت از 22شب گذشته و با تلاش پاکبانان و نیروهای خدمات شهری، محدوده بازار و محله‌های اطراف کاملا پاکیزه شده‌اند. البته به‌گفته هنرور این پاکیزگی چند ساعت بیشتر دوام ندارد. مغازه‌های خیابان جمهوری و خیابان‌های اطراف مثل باغ سپهسالار و کوچه  رفاهی و... تا نیمه‌شب باز هستند و وقتی تعطیل می‌شوند، انبوهی زباله به جا می‌گذارند و بخش دوم کار ما شروع می‌شود. بچه‌ها تا ساعت 3صبح همه کوچه‌ها و خیابان‌ها را جارو و نظافت می‌کنند تا صبح که کسبه و مردم از راه می‌رسند، معابر تمیز و پاکیزه باشند.

هدایت زباله از مغازه به معبر!
ساعت حدود19و چهارراه مولوی شلوغ است، اما چند قدم دورتر، کرکره مغازه‌ها در بازار حضرتی یکی یکی پایین کشیده می‌شود. کسبه با جارو‌های دسته بلند، چوب‌دستی یا هر وسیله‌ای که دم‌دستشان است، زباله‌های ریز و درشت را به بیرون مغازه هدایت می‌کنند و می‌روند. چند دقیقه نمی‌گذرد که گذر در انبوهی از  زباله از انواع مقوا و پلاستیک تا ظروف یکبار مصرف غرق می‌شود.

 پرتاب کیسه زباله
هوا کاملا تاریک و گذرهای بازار خلوت‌ شده‌است. به جز چند راسته که قبل از رسیدن ما نظافت شده‌، بقیه راسته‌ها و گذرها انباشته از زباله هستند. از نوع پسماندهای رها شده در گذرها می‌توان نوع فعالیت واحدهای صنفی آن راسته را حدس زد؛ مثلا سراسر کوچه ارامنه که محل فعالیت تولیدی‌های پوشاک است، پر شده از تکه‌های پارچه و رول‌های مقوایی. سکوت کوچه را صدایی از پشت سرمان می‌شکند. به عقب برمی‌گردیم، کیسه پر از زباله و پارچه از طبقه دوم یکی از تولیدی‌ها به وسط کوچه پرتاب شده است.