جنگ پوچ
پاسخ تند طارمی به خداداد؛ جدال نسلها و فوتبالی که درجا میزند
بهروز رسایلی
چند هفته پیش بود که خداداد عزیزی در یک برنامه تلویزیونی حاضر شد و با اشاره به گروه آسان ایران در مسابقات انتخابی و نیز 48تیمیشدن جامجهانی، ادعا کرد اگر تیم98 در زمین بود، با یک دست و یک پا هم به مرحله نهایی جامجهانی میرسید. در آن زمان کمتر کسی انتظار داشت این سخنان با واکنش تند بازیکنان فعلی مواجه شود اما مهدی طارمی پیش و پس از بازی تیم ملی مقابل قرقیزستان نشان داد برای پاسخدادن به او آمده و در این مسیر جدی است. به این ترتیب مهاجم تیم ملی در هر دو نشست سخنان تند و طعنهآمیزی خطاب به عزیزی به زبان آورد که مضمون کلی آن این بود: «با 2دست و 2پا هم فقط یکبار در لحظات آخر به جامجهانی رسیدید اما ما 4دوره پیاپی به جامجهانی رفتیم.» روشن نیست آقای طارمی این عدد 4بار را از کجا آورده، چون تا الان 3بار بوده که خود او و 90درصد بازیکنان فعلی در انتخابی جامجهانی2014 هم حضور نداشتند. به هر حال، اما آنچه روشن است این است که چنین جنگ و جدلهایی به سود فوتبال ایران نیست.
تیم سدشکن 98
از نظر فنی تیم98 از مجموعه توانمندی از بازیکنان تشکیل میشد که حقش قهرمانی آسیا در جامملتهای1996 بود. نقطه عطف این تیم اما صعود به جامجهانی بعد از 20سال بود؛ اتفاقی که در پی افزایش تعداد تیمهای حاضر در جامجهانی از 24 به 32 رخ داد. تیم ایران اگرچه با عبور دیرهنگام از سد استرالیا و به شکلی حماسی توانست جواز صعود را بهدست بیاورد، قبل از آن هم خیلی راحتتر میتوانست به جامجهانی فرانسه برسد، اگر آن شکست عجیب در مرحله گروهی مقابل قطر رخ نمیداد یا بازی نزدیک پلیآف با ژاپن را آنطور تراژیک نمیباخت. به هر حال، ارزش کار نسل98 به این است که سد روانی حضور در جامجهانی را شکست و حتی در مرحله نهایی این بازیها هم بعد از یک نمایش بسیار سزاوارانه مقابل یوگسلاوی، موفق به شکست آمریکا شد. بنابراین واقعا ارزشهای آن تیم قابل چشمپوشی نیست.
غیرقابل مقایسه
طبیعتا نسل فعلی هم دستاوردهای خاص خودش را داشته و کلا بهتر است وارد این مقایسهها نشویم. برخلاف باور مرسوم، صعود به جامجهانی2014 اصلا ساده اتفاق نیفتاد و تیم ملی ایران با گل رضا قوچاننژاد و برتری نفسگیر مقابل کرهجنوبی در روز آخر موفق به صعود شد. راهیابی به مرحله نهایی جامهای جهانی2018 و 2022 ساده نبود اما از یاد نبریم در این مسابقات هم 5 و 6تیم از آسیا حضور داشتند و این با سهمیه 4تیمی قاره کهن در جامجهانی98 فرق دارد. از سوی دیگر تیم ملی ایران با همین نسل، در مسابقات پیشمقدماتی جامجهانی2022 مقابل عراق و بحرین گیر افتاد و خوششانس بود که در ادامه بهشکلی حیرتانگیز همه بازیهایش را برد و به دور بعد رسید.
سقف ذهنی کوتاه
آنچه اما عمیقا باعث تأسف بهنظر میرسد این است که فوتبال ایران با این جنگهای پوچ و بیحاصل، در پیله تکرار و درجازدن گرفتار شده است. اینکه به جامجهانی برویم یا نرویم، دعوای 20سال پیش است. حالا باید بحث اصلی فوتبال ما این میبود که تا کدام مرحله بازیها میتوانیم بالا برویم. پرونده جامهای جهانی 32تیمی برای همیشه بسته شده و جامجهانی2026 با حضور 48تیم برگزار خواهد شد، درحالیکه ایران برخلاف کره، ژاپن، استرالیا و عربستان هرگز صعود از مرحله گروهی این مسابقات را تجربه نکرده است. ما هنوز گیر این هستیم که کدام نسل راحتتر به جامجهانی میرسیده؛ مصداقی آشکار از سقف ذهنی کوتاه اهالی فوتبال ایران. افسوس!