سرایت کمردرد به کودکان

مریم سرخوش-روزنامه‌نگار

این روزها کمردرد بعد از سرماخوردگی شایع‌ترین بیماری‌اي است که افراد با آن مواجه می‌شوند. اگر تا چندی پیش عنوان می‌شد که 60تا 70درصد مردم دنیا با درجاتی از کمردرد مواجهند، این عدد حالا به 100 رسیده و هر فردی حداقل یک‌بار شکل خفیف یا شدید آن را تجربه می‌کند. سن ابتلا به کمردرد هم کاهش پیدا کرده و به‌گفته دکتر ایرج عبداللهی، رئیس انجمن فیزیوتراپی ایران حدود 20 تا 25درصد کودکان و نوجوانان با درجاتی از کمردرد مواجهند. به همین دلیل امسال روز جهانی فیزیوتراپی (8سپتامبر -18شهریور) با تمرکز بر کمردرد برگزار می‌شود. البته به تأکید عبداللهی شیوع کمردرد در ایران مشابه دیگر کشورهاست اما به‌ ویژه درباره گروه‌های سنی پایین‌تر باید جدی گرفته شود.

2عامل بروز کمردرد
ژنتیک:  یعنی برخی افراد به‌صورت ژنتیک ساختار اسکلتی، استخوانی و مفصلی ستون فقراتشان ضعیف‌تر است. بروز دیسک کمر، آرتروز و بیماری‌های روماتيسمی در این افراد شیوع بیشتری دارد اما تعدادشان بسیار کم است.

سبک زندگی : یعنی افراد به‌دلیل فشار کاری زیاد، ایستادن‌های طولانی‌مدت یا بارهای سنگینی که بلند می‌کنند، به کمردرد مبتلا می‌شوند. جمعیت این گروه هم در اقلیت است و اکثریت کمردردها در افرادی رخ می‌دهد که سبک زندگی ساکن و بدون تحرک دارند. این افراد به‌دلیل اینکه ساختار اسکلتی و عضلانی‌ ستون فقراتشان به مرور زمان ضعیف می‌شود، با یک فشار نامتعارف با کمردرد مواجه می‌شوند.

چرا کمردرد در کودکان مهم است؟
به‌گفته رئیس انجمن فیزیوتراپی یکی از نکات مهم درباره کمردردها کاهش سن ابتلاست. در حال حاضر حدود 20تا 25درصد کودکان و نوجوانان درجاتی از کمردرد را دارند. دلیلش هم استفاده بیش از حد از وسایل الکترونیک، بی‌تحرکی، وضعیت نامناسب نشستن و حالت خمیدگی در ستون فقرات است.
او ادامه می‌دهد: سیستم اسکلتی کودکان در حال رشد است، به همین دلیل نیاز به تحرک زیاد دارند تا این رشد بیشتر انجام شود. زمانی که تحرک آنها کم می‌شود، روی رشد استخوان و مفاصل آنها تأثیر می‌گذارد. اگر تغذیه نامناسب هم داشته باشند، این فشار بیشتر خودش را نشان می‌دهد. نکته قابل توجه اینکه طی 5، 6دهه اخیر قد کودکان ایرانی کوتاه‌تر شده که ازجمله دلایل آن بی‌تحرکی و رژیم غذایی نامناسب است.
عبداللهی درباره سن شروع کمردرد در کودکان هم عنوان می‌کند: از زمانی که کودکان وارد فضاهای آموزشی ازجمله پیش‌دبستانی یا مدرسه می‌شوند، این اتفاق رخ می‌دهد؛ چون در سنین پایین‌تر آنها تحرک کافی دارند اما از سن 4یا 5سالگی به بعد با بروز چنین عارضه‌ای مواجه هستیم.


توصیه‌های جهانی
تغذیه مهم‌ترین عامل در پیشگیری از کمردرد است.
1یعنی پرهیز از مصرف خوراکی‌هایی با کالری بالا و غذاهای فرآوری شده
2 مصرف روزانه کلسیم، منیزیم و ویتامین‌ها که برای رشد استخوان‌ها مفید است. حتی در سنین بالا هم مصرف این خوراکی‌ها در بهبود عملکرد سیستم اسکلتی، عضلانی اثربخش است.

علائم هشداردهنده
مهم‌ترین علائم کمردرد، احساس درد در ناحیه کمر، لگن، باسن و پاهاست؛ اما پیش‌علائمی هم وجود دارد، اینکه فرد در زمان نشستن احساس خستگی و کوفتگی می‌کند یا صبح‌ها پس از خواب احساس خشکی بدن دارد. این شرایط درواقع پیش‌مقدمه‌ کمردرد است. البته همه موارد نیاز به مراجعه به پزشک ندارد و در بیشترین موارد نشان‌دهنده عدم‌تحرک فرد است.

مکث
فیزیوتراپی در ایران گران نیست

هزینه‌های بالای فیزیوتراپی باعث شده که بسیاری از مردم درمان‌های این حوزه به‌ویژه درمان کمردرد را در اولویت قرار ندهند و با استفاده از مسکن‌ها این درد را التیام بخشند. رئیس انجمن فیزیوتراپی ایران درباره اینکه آیا چنین اقداماتی می‌تواند منجر به آسیب‌های بیشتر در آینده شود، به همشهری می‌گوید: «ابتدا باید به این نکته اشاره کنم که هزینه فیزیوتراپی در ایران بالا نیست؛ کافی است این رقم را با هزینه 100دلاری هر جلسه فیزیوتراپی در آمریکا مقایسه کنیم.»
ایرج عبداللهی مشکل اصلی را عدم‌حمایت بیمه‌ها می‌داند و تأکید می‌کند: «باید 70 تا 80درصد این هزینه‌ها از سوی سازمان‌های بیمه‌گر پرداخت شود؛ اما شاهد این پوشش بیمه‌ای نیستیم. در حال حاضر بیشترین هزینه‌های درمانی فیزیوتراپی بر عهده خانواده‌هاست. اما با توجه به شیوع بالای کمردرد در کشور ضرورت دارد که دولت و سازمان‌های بیمه‌گر این چالش را برطرف کنند.»
او درباره اهمیت این پوشش بیمه‌ای هم توضیح می‌دهد: «در بسیاری از موارد کمردردی که بر اثر قفل‌شدگی در مهره‌های کمر، لگن یا ضعف عضلانی رخ داده، با یک اقدام درمانی ساده برطرف می‌شود؛ اما درمان نمی‌شود و می‌تواند فرد را با دیسک و سیاتیک مواجه کند که مراحل درمانی سخت‌تری دارند.»
رئیس انجمن فیزیوتراپی درباره درمان‌های کمردرد در ایران هم بیان می‌کند: «در این حوزه هیچ کمبودی از نظر تکنولوژیک نداریم. تنها 3 تا 5درصد کمردردها علائم شدیدی ایجاد می‌کنند و نیاز به جراحی دارند؛ یعنی شرایطی که فرد با مشکلات حرکتی، ضعف در پاها، تنگی کانال شدید و بی‌اختیاری ادراری مواجه است و ما جراحان ورزیده برای این درمان‌ها داریم. بخش عمده کمردردها نیاز به درمان‌های غیرجراحی دارند که در مراکز فیزیوتراپی انجام می‌شود. به‌طور کلی 80درصد کمردردها با فیزیوتراپی بموقع قابل درمان است.»‌