وقتی دلالی بلیت سینما نان داشت‌

بازار سیاه بلیت سینما حالا مثل یک شوخی بی‌مزه است، اما زمانی واقعیت داشت. روزگاری سینماها آنقدر شلوغ می‌شدند که بلیت به‌راحتی گیر نمی‌آمد و اگر کسی می‌خواست به تماشای فیلم پرمشتری‌ای بنشیند، چاره‌ای جز خرید بلیت به رقم بالاتر از دلالان نداشت.
۵۰سال پیش، گزارشی در شماره یکشنبه ۲۲اردیبهشت۱۳۵۳ روزنامه آیندگان منتشر شده که به معضل ۳۰۰دلالی که از قِبَلِ ۱۲۰سینمای تهران نان می‌خورند، پرداخته است. گزارش‌نویس اول توضیح داده که تنها عیب بازار سیاه این نیست که قیمت کالایی در آن گران‌تر از بازارهای دیگر است، بلکه با رواج بازار سیاه مردم عملا نشان می‌دهند که به حقوق یکدیگر احترام نمی‌گذارند. او می‌نویسد: «چرا وقتی گروهی انبوه در صف طویل سینما ایستاده‌اند، برخی به ‌خود اجازه می‌دهند از دلال بلیت بخرند و گران‌تر از قیمت واقعی هم و به هر طریق خود را جا بزنند؟»

چاقوکشی دلالان سینما
در ادامه این گزارش آمده: «گذشته از دلال‌های جلوی ورزشگاه امجدیه که کارشان رونق مدام ندارد و گهگاهی است، از قبل ۱۲۰سینمای تهران حدود ۳۰۰دلال بازار سیاه نان می‌خورند. حوزه فعالیت دلالان بلیت سینما نیز روشن است و هر کسی یا گروهی تنها حق فعالیت در حوزه خود را دارد و در حوزه دیگران پا نمی‌گذارد. البته گاه چنین دخالت‌هایی پیش می‌آید، اما خالی از دردسر نیست. کار به چاقوکشی و لات‌بازی می‌انجامد، ولی معمولا این مناظر به سبب احترام دلالان به حقوق یکدیگر کمتر دیده می‌شود. سبب حفظ این حقوق و تجاوز نکردن به حریم دیگران، بیشتر کسب قابل‌توجهی است که دلالان می‌کنند.»
اما بازار دلالان کی سکه بوده؟ این گزارش چنین جواب این پرسش را می‌دهد: «هر دلال در زمان‌هایی که فیلم پرفروش نمایش داده می‌شود، به‌طور متوسط روزانه ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ ریال درآمد دارد، اما تأسف‌بار اینجاست که دلالان درآمد نسبتا قابل توجه خود را بیشتر به راه‌های ناصواب می‌ریزند. قمار و مصرف مواد‌مخدر از سرگرمی‌های بیشتر جوانانی است که به‌کار بازار سیاه می‌پردازند. گذشته از این هر گروه از دلالان رئیسی دارند که باید درصدی از درآمدشان را به او بپردازند. در مقابل این «پورسانتاژ» رؤسا موظف‌ هستند که حوزه فعالیت زیردستان را از گزند و نفوذ بیگانه محفوظ نگه دارند.»

خوابیدن دلالان در سینما
به‌رغم درآمد خوب، اما به‌گفته این گزارش، دلالان وضع مالی خوبی نداشتند: «برخی از دلال‌ها با وجود درآمد خوب اغلب جایی برای خوابیدن ندارند و چه بسیار اتفاق می‌افتد که سانس آخر فیلم را در سینما می‌نشینند و پس از رفتن تماشاگران برای آنکه از چشم مأموران دور بمانند زیر صندلی‌ها جا می‌خورند و پس از آنکه از وجود دیگران آسوده شدند، شب را روی صندلی سینما یا هر جای دیگری به روز  می‌آورند.» در این گزارش می‌خوانیم که عباس فروز، مدیر سینما امپایر (استقلال فعلی)، یک شب هنگام بازگشت به خانه مورد حمله دلالان قرار گرفته و جراحت برداشته؛ چراکه مانع فعالیت آنها می‌شده است. به‌گفته او، عده‌ای مدیر قبلی سینما را با تاکسی به خارج شهر بردند و به قصد کشت کتک زدند تا دیگر مانع کار آنها نشود.

دست خالی پلیس در برخورد با دلالان
سرهنگ انصاری، رئیس روابط‌عمومی شهربانی، درباره دستگیری این افراد گفته: «آنها را به جرم ولگردی بازداشت می‌کنیم و پس از ۲۴ساعت به شورای داوری معرفی می‌شوند، اما به‌علت ضعف مجازات و جریمه اینان دوباره به‌کار اول بازمی‌گردند.» او پیشنهاد کرده بود: «اگر مجازات در حد ۳‌ماه اردوی کار باشد شاید آنها در این فاصله بتوانند حرفه‌ای بیاموزند.»

چغاله‌بادام‌فروش دلال
حسین یکی از دلالان جلوی سینما امپایر در جواب اینکه چرا دلالی بلیت می‌کند، گفته: «من سواد ندارم و کاری هم ندارم. قبلا چغاله‌بادام‌ می‌فروختم که از طرف اتاق اصناف به‌علت کسب غیرمجاز بازداشت می‌شدم، جریمه می‌پرداختم و سرمایه‌ام از دست می‌رفت، ولی این کار جریمه زیادی ندارد و در عین حال سرمایه‌ای هم به هدر نمی‌دهد.»