طبابت مادرانه برای محرومان

  موضوع: نخستین زنان جراح و پزشکی قانونی تهران
  ویژگی: خدمت به نیازمندان
***
نصرت‌الملوک کاشانچی نخستین بانویی بود که نامش به‌عنوان پزشک در پزشکی قانونی ثبت‌ شده است. همچنین او جزو نخستین بانوانی بود که به دانشگاه راه یافت و توانست در رشته طب تحصیل کند. علیرضا زمانی، تهران‌پژوه در این‌باره می‌گوید: « او ابتدا در رشته مامایی در دانشگاه پزشکی ایران مشغول به تحصیل شد، سپس به برلین رفت و در ادامه برای تحصیلات تخصصی در رشته مامایی راهی پاریس شد و در نهایت بعد از دریافت مدرک مامایی به تهران برگشت و مشغول به‌کار شد. او در کنار فعالیت خود توانست ادامه تحصیل دهد و در رشته پزشکی زنان مدرک دکتری بگیرد. کاشانچی در جنوب تهران در یکی از ساختمان‌های پدرش پلی‌کلینیک تخصصی زنان و مامایی تاسیس و بانوان محروم را رایگان معاینه و مداوا می‌کرد. او همچنین در کنار درمانگاه، کلاس اکابری را با حضور بانوان تحصیلکرده و روشنفکر برای زنان بی‌سواد تشکیل داد و همچنان مصمم بود تا زایشگاهی برای محرومان تاسیس کند. به همین‌خاطر برخلاف عرف آن دوران(حضور زنان در محافل) در زمانی که عده‌ای از تجار و ثروتمندان در منزل پدری‌اش دعوت بودند، وارد مجلس شد و خواسته‌‌اش را مطرح کرد. کار آن روز او باعث شد که تجار هزینه تاسیس یک درمانگاه مجهز را تقبل کنند. نصرت‌الملوک با کمک دوستان دوران تحصیلش در آلمان که اغلب مهندس بودند کار ساخت درمانگاه را شروع کرد و تجار خیر آن‌قدر پول جمع کردند که او توانست یک بیمارستان مناسب تاسیس کند و نام آن را بیمارستان «بازرگانان» گذارد که در خیابان ری واقع بود و علاوه بر بخش زنان و مامایی بخش جراحی و داخلی نیز داشت.
بانو کاشانچی بعد از مدتی در وزارت دادگستری و پزشکی قانونی استخدام شد. اما نظارت بر بیمارستان بازرگانان را ترک نکرد. پس از زمان کوتاهی از او خواستند تا بیمارستانی برای کارکنان دادگستری بسازد. این بیمارستان نخستین بیمارستان دادگستری بود که در طبقات زیرین قسمت غربی کاخ دادگستری در مجاورت خیابان خیام ساخته شد و او ریاست آن را برعهده گرفت. علاوه بر آن، به‌عنوان نخستین زن شاغل در پزشکی قانونی، بخش زنان را بنیانگذاری کرد. به‌این‌ترتیب، بانو نصرت‌الملوک کاشانچی نخستین زن پزشکی است که به استخدام وزارت دادگستری و پزشکی قانونی درآمد.»
 همچنین دکتر سکینه پری همدانی، نخستین پزشک جراح زن تهرانی است که در 26سالگی، موفق به کسب مدرک پزشک عمومی شد و 5سال بعد با ادامه تحصیل توانست در رشته جراحی و سرطان‌شناسی تخصص بگیرد و به‌عنوان نخستین جراح زن ایرانی شناخته شود.