دانش‌آموزهای دلاری

لیلا شریف-روزنامه‌نگار

تب تحصیل در مدرسه‌های خارجی، بسیاری از دانش‌آموزان را درگیر خود کرده ‌است و کم نیستند خانواده‌هایی که برای راهی‌کردن فرزندانشان به مدرسه در یک کشور دیگر، بخش قابل توجهی از اندوخته زندگی‌شان را هزینه می‌کنند. بسیاری از این شیوه تحصیل به‌عنوان مسیری برای رسیدن به دانشگاه‌های خارجی یا مهیا‌شدن شرایطی برای مهاجرت والدین دانش‌آموز استفاده می‌کنند، به همین دلیل حاضرند که به هزینه‌های میلیاردی برای تحصیل حضوری و آنلاین در این مدارس تن بدهند. کانادا، انگلیس و ترکیه مقصد محبوب دانش‌آموزان ایرانی است که از مدرسه‌های داخل کشور انصراف داده‌اند و برای تحصیل راهی مدرسه‌ کشورهای خارجی شده‌اند.

مدرسه رفتن با هزینه دلاری
چند روز پیش بود که آگهی ثبت‌نام غیرحضوری در یک مدرسه انگلیسی سر و صدای بسیاری به پا کرد. براساس اطلاعات ثبت‌شده، دانش‌آموزهای ایرانی به شرط انصراف از مدرسه‌های داخل کشور و با پرداخت هزینه سالانه بین 550میلیون تا یک میلیارد تومان(9تا 15هزار دلار) می‌توانند به‌عنوان دانش‌آموز از راه دور در مقطع ابتدایی و متوسطه این مدرسه انگلیسی تحصیل کنند. این مدرسه انگلیسی، تنها مدرسه‌ای نیست که توانسته‌ است به مقصد تحصیلی دانش‌آموزان داخل کشور تبدیل شود؛ مدرسه‌هایی در کانادا، ترکیه و... نیز سال‌هاست با جذابیت‌های متعدد، هوش و حواس خانواده‌های دانش‌آموزان را ربوده‌اند.

وسوسه والدین برای مهاجرت
سایت‌های بسیاری با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت پیدا می‌شوند که راه تحصیل دانش‌آموزان در کشورهای دیگر را پیش پای والدین می‌گذارند. به‌عنوان مثال یک سایت مشاوره تحصیل دانش‌آموزان در خارج کشور نوشته است: « شهریه مدارس روزانه خصوصی کانادا بین 16.000تا 30.000دلار کاناداست و این هزینه برای مدارس شبانه‌روزی استاندارد کانادا به 35.000تا 60.000دلار کانادا می‌رسد.» نکته قابل توجه در مشاوره‌ها و راهنمایی‌‌های این سایت، مربوط به مهاجرت والدین از طریق تحصیل فرزندانشان است؛ موضوعی که در سال‌های اخیر مورد توجه برخی والدین قرار گرفت تا جایی که تبلیغات گسترده برای وسوسه‌کردن خانواده‌ها به تحصیل فرزندشان در خارج از کشور و مهاجرت از این طریق به منبع درآمدی برای این سایت‌ها تبدیل شده است.

گلایه از مهاجرت زود‌هنگام
تلاش برای هجرت از وطن و رشد فرزندان در فضای آموزشی یک کشور خارجی به خواسته اول برخی از والدین ایرانی تبدیل شده است؛ غافل از اینکه چنین خواسته‌ای می‌تواند آسیب‌های جدی به فرزندانشان وارد کند. زهره یکی از افرادی است که در دهه70 به انگلیس مهاجرت کرد و نیمی از سال را در ایران و نیمی دیگر را در لندن سپری می‌کند. این مهاجرت شرایطی را مهیا کرد تا نوه او پس از چندسال تحصیل در ایران، راهی مدرسه‌ای در لندن شود: «با توجه به اینکه پسرم در ایران ساکن بود و ما هم نیمی از سال به ایران می‌آمدیم، نوه‌ام، زمان بسیاری را در لندن تنها می‌ماند و درس می‌خواند.» به‌گفته او «هر چند نوه‌ام در زمان تعطیلات به ایران می‌آمد اما در گذر زمان متوجه شدیم که او نه فرهنگ انگلیس را قبول دارد و نه فرهنگ و آداب و رسوم ایران را. مدام هم از ما و خانواده‌اش گلایه دارد که چرا مجبورش کردیم که به تنهایی در یک کشور دیگر درس بخواند.»

بحران هویت در انتظار دانش‌آموزان مهاجر

حسین روزبهانی، روانشناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با همشهری به بررسی آسیب‌های ناشی از مهاجرت دانش‌آموزان به کشورهای دیگر پرداخت. به‌گفته این روانشناس«هویت افراد در سنین نوجوانی شکل می‌گیرد. حذف فضای خانواده به بهانه درس‌خواندن در خارج از کشور، می‌تواند به بحران‌های هویتی این نوجوانان دامن بزند و حتی ممکن است که این نوجوانان در میان فرهنگ کشور خود و کشور مقصد دچار سردرگمی شوند.» او با اشاره به اختلال ناسازگاری در افراد مهاجر به والدین توصیه کرد: «‌مهاجرت به تنهایی بار روانی سنگینی را به افراد تحمیل می‌کند، بنابراین بهتر است والدین با دقت گزینه مهاجرت کودک محصل را مورد بررسی قرار دهند تا در آینده این کودک با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم نکند. براساس تجربه باید بگویم، برخی از افرادی که به بنده مراجعه می‌کنند، تجربه مهاجرت در دوره نوجوانی را داشته‌اند اما نتوانسته‌اند با این موضوع سازگار شوند.»