معمای وجه تسمیه

 موضوع: حدود و تاریخچه محله سلسبیل
 ویژگی: این محله تفرجگاه شاهان قاجار بود

امروز محله سلسبیل در تقسیمات شهری به دو محله سلسبیل جنوبی و شمالی تقسیم شده، اما چند دهه پیش، این محله محدوده‌‌ای وسیع را دربرمی‌گرفت که از شرق به میدان باغ‌شاه یا میدان حر کنونی، از جنوب به خیابان شاهرخ سابق یا کمیل کنونی، از شمال به خیابان آزادی و از غرب به خیابان آیت‌الله دستغیب منتهی می‌شد. در دوران قاجار در محله سلسبیل تا چشم کار می‌کرد زمین کشاورزی دیده می‌شد و باغ‌هایی درندشت که مثل حلقه‌ای سبز خانه‌های کاهگلی محله را در آغوش گرفته بودند. حسن توانا، یکی از اهالی قدیمی سلسبیل، در این‌باره می‌گوید: «سلسبیل نام چشمه‌ای است در بهشت و چون روزگاری نهری زلال در دل محله ما جاری بود، نام محله را سلسبیل گذاشتند. چند دهه پیش در سلسبیل خبری از انبوه آپارتمان‌های کوچک و بزرگ نبود، بلکه در حوالی آن نهر، زمین‌های کشاورزی وسیع وجود داشت و خیابان رودکی نیز مملو از باغ‌های سرسبز بود که در طول چند دهه توسط معمارانی چون معمار بکوبک، معمار شیرازی، اوستا موندی و... جای خود را به خانه‌ها دادند.»  بیراه نبود که قدیمی‌ها نام این محله را سلسبیل گذاشتند؛ چرا که سلسبیل روزگاری چنان خوش‌آب‌وهوا بود که از چشم شاهان خوشگذران قاجار پنهان نماند. توانا می‌گوید: «آب چشمه فرمانفرماییان از خیابان اسکندری در محدوده خیابان آذربایجان کنونی به باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی سلسبیل می‌ریخت. این آب گوارا ابتدا در مسیر خود به‌سوی یخچال سلسبیل جاری می‌شد و پس از آن باغ‌های انار خیابان شاهرخ (کمیل) را سیراب می‌کرد. وجود این آب گوارا در دل محله نه‌تنها زمینه‌ساز گسترش باغ‌های انار، انجیر، خرمالو، سیب و انگور شد، بلکه این گستره سرسبز را به تفرجگاه شاهان قاجار هم تبدیل کرد.»  سیدرسول امینی، نویسنده و پژوهشگر، درباره نخستین ساکنان این محله می‌گوید: «اکنون دیگر بافت جمعیتی محله ما هم مانند دیگر محله‌های شهر تغییر کرده است، اما در گذشته بیشتر ساکنان سلسبیل ترک‌زبان و از کارمندان یا نظامیان ارتش بودند؛ همان روزها که محله شباهت چندانی به شمایل امروزش نداشت و سر هر کوچه شیر فشاری نصب کرده بودند که ساکنان اولیه محله برای شرب و شست‌وشو از آن استفاده می‌کردند.»