انتخاب پوتین میان ایران و اوکراین

 عصر روز گذشته بنیامین نتانیاهو و ولادیمیر پوتین برای سومین بار طی 6‌ماه گذشته (و نهمین بار در 3سال) دیدار کردند. پوتین در جریان این سفر 2بلیت برای دیدار نیمه نهایی جام جهانی روسیه در اختیار نتانیاهو و همسر وی قرار داده است. اگرچه جزئیات چندانی از محتوای این دیدار منتشر نشده، اما براساس گمانه‌زنی رسانه‌های معتبر بین‌المللی به‌نظر می‌رسد باز هم بحران سوریه و نفوذ ایران در این کشور ازجمله مهم‌ترین مسائل مورد رایزنی طرفین بوده است. این در حالی است که نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به همراه مئیر بن شیات، مشاور امنیت ملی خود، پیش از ملاقات با رئیس‌جمهور روسیه در عصر روز سه‌شنبه دیدارهای جداگانه‌ای با الکساندر لاورنتیف، فرستاده ویژه پوتین در پرونده سوریه و سرگئی فیرشینین، معاون وزیر خارجه روسیه در مسکو داشته است؛ امری که گمانه‌زنی رایزنی نتانیاهو و پوتین بر سر بحران سوریه را تقویت می‌کند. از سوی دیگر، پایگاه اینترنتی معاریو به نقل از یک منبع آگاه در دفتر بنیامین نتانیاهو مدعی شد نخست‌وزیر اسرائیل راهی مسکو شد تا بر سر مواضع تل‌آویو مبنی بر عدم‌پذیرش حضور ایران و نیروهای شبه‌نظامی وابسته به این کشور در خاک سوریه تأکید کند. به‌گفته معاریو، اصرار بر اجرای توافق آتش‌بس سال 1974میان اسرائیل و سوریه نیز از دیگر محورهای رایزنی نتانیاهو با پوتین بوده است.

این روایت تا حد زیادی مورد تأیید روزنامه هاآرتص است. براساس گزارش این روزنامه اسرائیلی، نتانیاهو و پوتین توافقی را درباره خروج ایران از سوریه، در مقابل لغو تحریم‌های آمریکا علیه روسیه در پرونده اوکراین بررسی کرده‌اند. اما روزنامه نیویورکر، روز سه‌شنبه پیش از سفر نتانیاهو به مسکو در گزارشی مدعی شد محور مذاکره هفته آینده میان ترامپ و پوتین از سوی امارات، عربستان و اسرائیل تهیه شده و سفر نتانیاهو به مسکو نیز در همین چارچوب صورت گرفته است. براساس این گزارش، امارات، عربستان سعودی و اسرائیل طی یک سال گذشته تلاش کرده‌اند مقدمات توافقی مهم میان واشنگتن و مسکو را بر سر حضور ایران در سوریه و تحریم‌های روسیه در اوکراین فراهم کنند. آدم آنتوس، نویسنده این گزارش مدعی شده اصولا سفر جنجالی محمد بن‌زاید، ولیعهد ابوظبی به آمریکا پیش از آغاز ریاست‌جمهوری ترامپ با هدف زمینه‌چینی برای همین توافق صورت گرفته است. علاوه بر این، طی یک سال گذشته ولیعهد ابوظبی با استفاده از میانجی‌های خود، به‌ویژه جورج نادر، تلاش کرده بر دیدگاه رئیس‌جمهور آمریکا درباره پرونده‌های سوریه و اوکراین تأثیر بگذارد. به گفته این نویسنده، تلاش‌های مذکور محدود به ولیعهد ابوظبی نبوده و مقامات عالی‌رتبه رژیم اسرائیل و عربستان نیز طی یک سال گذشته در جریان دیدارهای جداگانه با دونالد ترامپ برای شکل‌گیری این توافق قدم برداشته‌اند.

اهمیت گزارش نیویورکر علاوه بر اطلاعات منتشر شده تا حد زیادی به اعتبار نویسنده آن بازمی‌گردد؛ نویسنده‌ای که پیش از این در سال 2017برای نخستین بار در روزنامه واشنگتن‌پست از ملاقات مخفیانه میان دن برنس، رئیس شرکت امنیتی «بلک‌واتر»، استیو بنون، مشاور دونالد ترامپ، کریل دیمیتریوف، مقام امنیتی روسیه و محمد بن زاید در یکی از تفرجگاه‌های متعلق به ولیعهد ابوظبی در جزایر سیشل پرده برداشته بود؛ ملاقاتی که در جریان آن برای اولین‌بار مسئله مذاکره بر سر حضور ایران در سوریه در مقابل تحریم‌های روسیه در اوکراین مورد بررسی قرار گرفته است.

اما گره این توافق به موضع روسیه و شخص پوتین در قبال تمام تحرکات سیاسی و دیپلماسی یادشده بازمی‌گردد. براساس گزارش نیویورکر، عربستان و امارات طی این یک سال تلاش کرده‌اند با افزایش قابل ملاحظه سرمایه‌گذاری‌های خود در روسیه، پوتین را به همراهی با ترامپ در چارچوب توافق سوریه - اوکراین تشویق کنند. با این حال و برخلاف واشنگتن، هنوز نشانه عینی از آمادگی مسکو برای پذیرش این طرح دیده نشده است؛ تاجایی که اخیرا سرگئی لاوروف گفت: مطالبه اخراج ایران از سوریه غیرواقع‌گرایانه است؛ امری که شاید بتواند سفرهای فشرده نخست‌وزیر رژیم اسرائیل به روسیه طی 6‌ماه اخیر را توجیه کند. به فاصله کمتر از یک هفته بعد از آخرین ملاقات نتانیاهو و پوتین، قرار است روسای جمهوری آمریکا و روسیه بار دیگر دیدار داشته باشند. باید منتظر ماند و دید آیا سفر ناگهانی نتانیاهو می‌تواند این بار منجر به تحولی تاریخی در روابط دو قدرت بزرگ شرق و غرب شود یا خیر؟