گزارش
خالق میدانگاه جهاد
گفت‌وگو با محمد خاوریان، طراح میدانگاه جهاد و برنده 2جایزه بینالمللی
پریسا نوری-روزنامه‌نگار
اردیبهشت‌ماه سال گذشته بود که پروژه ساخت ورودی ایستگاه متروی جهاد در تقاطع خیابان‌های ولیعصر و فاطمی با طراحی و سبک جدیدی از معماری ایرانی- اسلامی اجرا شد و این محدوده را به معبری ایمن، فاخر و زیست‌پذیر شهری تبدیل کرد. خیلی زود طراحی و معماری شاخص این بنا با طاق‌ها و قوس‌های آجری مورد توجه مؤسسات معماری جهان قرار گرفت و 2جایزه جهانی را به فاصله چند‌ماه برای طراح و سازنده‌اش به همراه آورد؛ یکی جایزه بینالمللی دزین (یکی از معتبرترین جوایز معماری و طراحی در جهان) در آذرماه سال گذشته و دیگری جایزه بینالمللی ریبا (جایزه معماری سلطنتی بریتانیا) که به‌تازگی نام محمد خاوریان، طراح جوان ایرانی را در فهرست برترین معماران جهان قرار داده است.
فضای مکث شهری
خاوریان هدف از ارائه طرح میدانگاه جهاد را ارتقای فضای زیست شهری می‌داند و می‌گوید: «ما در تهران فضاهای شهری که مردم در آن بتوانند دمی مکث کنند، کم داریم و ایجاد فضاهای مسقف و سرپوشیده مانند میدانگاه متروی جهاد که با زیبایی بصری حس و حال خوبی به شهروندان انتقال می‌دهد و مانند یک سایه‌بان عمل می‌کند، ضروری است.» این طراح درباره استقبال مردم از این طرح می‌افزاید: «فارغ از نظرسنجی‌هایی که توسط شهرداری انجام شده و نشان از رضایت شهروندان از اجرای این طرح دارد، در بازدید گاه و بیگاه از میدانگاه و صحبت با مردم حس رضایت شهروندان برایم مشهود بوده و پیداست این فضا تأثیر اجتماعی خوبی داشته است.»
مصالح بومی؛ در دسترس و ارزان
یکی از مصالح اصلی به‌کار رفته در ساخت میدانگاه جهاد آجر است که از کوره‌پزخانه‌های ورامین تامین شده است. خاوریان دلیل استفاده از آجر در ساخت این سازه را استفاده از تکنولوژی بومی، قابلیت ماندگاری بالا، در دسترس و ارزان بودن می‌داند و ادامه می‌دهد: «مردم با دیدن آجر حس بهتری پیدا می‌کنند و یک جور حس نوستالژیک در آنها زنده می‌شود. علاوه بر این، آجر با گذشت زمان نه‌تنها جذابیت خود را از دست نمی‌دهد، بلکه رد زمان باعث جذابیت بیشترش هم می‌شود.»
می‌خواستم طرح دیده شود
خاوریان در پاسخ به این سؤال که انتظار داشتید این طرح و بنا در سطح جهانی دیده و برنده جوایز بینالمللی شود، می‌گوید: «مطمئن بودم کاری که انجام می‌دهم درست است و صادقانه بگویم می‌خواستم فضا طوری طراحی شود که امکان دیده شدن داشته باشد و از این طریق بتواند به ارتقای دید مدیران کمک کند. اینکه مدیران باور کنند اگر پروژه‌های جالبی اجرا کنند، دنیا آنها را می‌بیند.»
حمایت مدیریت شهری
با اینکه بنای ورودی متروی جهاد در دوره قبلی مدیریت شهری طراحی شده بود، به مرحله اجرا نرسید تا اینکه به مدد مدیریت فعلی شهرداری اجرا شد و به بهره‌برداری رسید. خاوریان که معتقد است این دست طرح‌ها برای اجرا، مدیرانی ریسک‌پذیر و عملیاتی می‌خواهد، ادامه می‌دهد: «مسئول این پروژه در شهرداری مهندس هادی حق‌بین، معاون شهردار بود که به طور مداوم به پروژه سر می‌زد و مشکلات پیش آمده را حل‌و‌فصل می‌کرد و بحق اگر حمایت و جدیت او نبود این پروژه به ثمر نمی‌نشست.»
