رکورددار اهدای پلاکت هستم

راحله عبدالحسینی-روزنامه‌نگار

«نوع‌دوستی اشکال مختلفی دارد و من اهدای پلاکت را انتخاب کرده‌ام.»؛ این را «حسن بنده‌حق» می‌گوید که با 176بار اهدای پلاکت به‌عنوان پیشکسوت اهدای پلاکت شناخته می‌شود. بنده‌حق 49ساله و ساکن تبریز است. از 20سالگی سبک زندگی‌اش با اهدای خون پیوند خورده و حالا چند سالی است رکورد اهدای پلاکت را از آن خود کرده‌. بنده‌حق می‌گوید که مشارکت در این کار خداپسندانه را کنار نخواهد گذاشت و تا‌کنون مشوق بسیاری از دوستان و آشنایان برای اهدای خون هم شده‌است.


همسایه با مرکز انتقال خون
ماجرای اهدای خون از سوی «حسن بنده‌حق» به 3دهه پیش برمی‌گردد؛ روزگاری که منزل پدری‌اش با مرکز انتقال خون همسایه بود. او به همشهری می‌گوید: «با اینکه سال‌ها خانه ما در نزدیکی مرکز انتقال خون بود، هیچ وقت به فعالیت این مرکز توجه نکرده‌بودم تا زمانی‌ که حدود 20سال داشتم. یک روز وارد مرکز شدم و از متصدی پرسیدم اهدای خون چگونه است. یادم هست ایشان هم با سعه‌صدر پاسخ داد و من از همان روز به یک اهداکننده دائمی تبدیل شدم.»  او می‌گوید که حساب و کتاب اهدای خون از دستش دررفته و نمی‌داند چندبار اهدای خون انجام داده، فقط می‌داند که یک اهداکننده مستمر لقب گرفته: «از همان زمان که اهدای خون را آغاز کردم، دوستان و آشنایانم را هم به اهدای خون تشویق کردم، زیرا ممکن است یک روزی من یا عزیزانم در شرایط دریافت خون قرار بگیریم و برای همین باید حالا که سلامت هستیم هوای هموطنان خود را داشته باشیم.»‌‌

اهدای پلاکت از 2دهه پیش

بنده‌حق که گروه خونی+A دارد، می‌گوید از سال 1384با اهدای پلاکت آشنا شده: «برای اهدای خون به مرکز انتقال خون رفته‌بودم که دکتر به من اهدای پلاکت را پیشنهاد کرد و توضیح داد عمر مفید پلاکت 3تا5روز است و برخی بیماران که امکان ساخت آن را ندارند، نیاز به تزریق مکرر پلاکت دارند تا دچار خونریزی نشوند. پلاکت‌ها کوچک‌ترین سلول‌های خون هستند که به انعقاد و کنترل خونریزی در بدن کمک می‌کنند. من که این موارد را متوجه شدم برای اهدای پلاکت تردید نکردم و از آن زمان تا‌کنون به جرگه اهداکنندگان پلاکت پیوستم.»
تفاوت اهدای خون با اهدای پلاکت در زمانی است که اهداکننده در مرکز انتقال خون می‌گذراند. برای اهدای پلاکت فرد اهداکننده باید حدود 2ساعت روی تخت دراز بکشد تا خون‌گیری انجام شود. این زمان طولانی ممکن است برای برخی حوصله‌ سر بر باشد اما بنده‌حق می‌گوید: «در تمام این مدت بیشتر به بچه‌هایی فکر می‌کنم که به پلاکت نیاز دارند. به پدر و مادرهایی كه در بیمارستان چشم‌انتظار تزریق پلاکت هستند. همیشه با جان و دل 2ساعت را در مرکز انتقال خون می‌گذرانم و دعاگوی سلامت بچه‌ها هستم. چون می‌دانم پلاکت بیشتر برای بچه‌های مبتلا به سرطان استفاده می‌شود. به‌نظر من این دو ساعت عمر من ارزش دیگری دارد.‌ای کاش بتوانم به تمام لحظاتم اینگونه ارزش بدهم.»
موارد مصرف پلاکت شامل بیماران مبتلا به سرطان خون، کم خونی ناشی از نقص عملکرد مغز استخوان، بیمارانی که پیوند مغز استخوان انجام داده یا تحت درمان با داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی هستند، بیماران شیمی درمانی یا رادیوتراپی، ‌افرادی که بیماری‌های خونریزی‌دهنده یا اختلالات انعقادی دارند، می‌شود.‌

بهترین تماس تلفنی
 بنده‌حق که یک پسر 12ساله دارد، درباره نجات بیماران نیازمند اهدای خون بارها با او صحبت کرده: «تا روزی که سن و سالم اجازه بدهد اهداکننده هستم و به پسرم گفته‌ام بعد از من باید جای مرا پر کنی و از 18سالگی یک اهدا‌کننده باشی.»
اهدای پلاکت 2بار در هفته امکان‌پذیر است. بنده‌حق می‌گوید: «گاهی پیش آمده که به‌دلیل نیاز سازمان انتقال خون چند روز بعد از اهدای پلاکت دوباره با من تماس می‌گیرند. بهترین تماس تلفنی برای من همین است چون می‌دانم برای کار خیر خوانده می‌شوم.»
بدن انسان به سرعت پلاکت‌ها را جایگزین می‌کند و هر ۴۸ ساعت یک‌بار می‌توان پلاکت اهدا کرد به شرطی که بیشتر از ۲ بار در هفته و ۲۴ بار در یک سال نشود.
 او می‌گوید که برای ادامه اهدای خون و اهدای پلاکت با متخصصان تغذیه هم مشورت می‌کند تا سبک زندگی سالمی داشته باشد و بتواند این مسیر را ادامه بدهد.‌

پیشکسوتان اهدا

«ماندانا ملاعلی»، کارشناس روابط‌عمومی سازمان انتقال خون کشور درباره رکورد اهداکنندگان خون و پلاکت در کشور به همشهری می‌گوید: «اسامی افراد رکورددار از سوی مراکز انتقال خون هر استان اعلام می‌شود. بیشترین اهدا یک عدد ثابت نیست و همین الان که با شما صحبت می‌کنم، ممکن است آمار تغییر کرده باشد. از این‌رو از لفظ پیشکسوت یا رکورددار برای اهدای خون و فرآورده‌های خونی استفاده می‌کنیم.»
طی 2‌ماه اول 1403شاخص اهدای خون کشور بیش از 12درصد رشد داشت و در کل کشور بیش از 435هزار واحد خون اهدا شد. به‌گفته «بشیر حاجی بیگی»، سخنگوی سازمان انتقال خون کشور، در این مدت تهران با بیش از 17درصد بیشترین مشارکت را در تامین خون کشور داشته و پس از آن خراسان رضوی و فارس با نزدیک به ۷درصد بیشترین سهم را در تامین خون کشور عهده‌دار شدند. کهگیلویه و بویراحمد با رشد نزدیک به 52درصدی بیشترین افزایش را در آمار اهدای خون به‌خود اختصاص داد و سیستان و بلوچستان با بیش از 32درصد رشد و استان مرکزی با بیش از 28درصد رشد اهدای خون در رتبه‌های دوم و سوم ایستادند. شاخص اهدای مستمر در کشور نیز در این مدت بیش از 55درصد بود که سمنان با بیش از 66درصد در این شاخص از سایر استان‌ها پیشی گرفت. همچنین استان‌های یزد با بیش از ۶5درصد و قم با نزدیک به ۶5درصد رتبه‌های بعدی را به‌دست آوردند. 19هزار و 28واحد خون توسط بانوان کشور به بیماران اهدا شد و این آمار نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته بیش از 16درصد افزایش داشته است.