مفاخر ایران در سایهسار سروهای بلند بالا
موضوع: میدان نازیآباد
ویژگی: محل دورهمی اهالی و برپایی رویدادهای فرهنگی و اجتماعی
میدان بازار دوم بهعنوان مرکز محله نازیآباد، یادآور میدانهای اصیل شهرهای تاریخی ایران است که بناهایی همچون مسجد، بازار و پاتوق را در دل خود جا دادهاند و دسترسی آسانی به خیابانهای اصلی دارند. میدان بازار دوم از سمت جنوب به بازار مدائن یا همان بازار دوم و از ضلع شمال به مسجدالرسول(ص) و حسینیه حجت، منتهی میشود و خیابانهای اطراف آن به نقاط مهم محله نازی آباد اتصال پیدا میکند؛ تا اواسط دهه60 میدان بازار دوم، حوض بسیار بزرگی داشت با انبوهی از درختان سرو که فضای دلنشینی را برای اهالی نازی آباد ایجاد کرده بود. اگرچه شمایل این میدان تاریخی به کلی تغییر کرده و امروزه نشان چندانی از آن باقی نمانده، اما هنوز هم نازی آباد را با میدانهای بسیار و پرخاطرهاش میشناسند. علیرضا زمانی، تهرانپژوه، درباره میدانهای تاریخی نازیآباد میگوید: «بهطور کلی، نازیآباد از 4خیابان اصلی و بیش از 30میدان شکل گرفته و کوچههای فرعی از آنها منشعب شده است. بخشی از این میدانها در موازات محلههای یاخچی آباد و علی آباد قرار گرفتهاند و خیابانها و کوچههای عریض را به هم پیوند میدهند که این کوچهها و خیابانها، میدانهایی به شکل مستطیل یا مربع دارند و عموما مرکزشان را فضای سبز، درختان چنار و سرو و پیرامون آن را معابر تشکیل دادهاند. روی تابلوی برخی میدانها، نام مفاخر تاریخ شعر و ادب پارسی مثل منوچهری، باباطاهر، خیام و حافظ حک شده و برخی دیگر با نامهایی مثل خورشید، چمن، مدائن، پارس، میهن، شکوفه، بنفشه، لاله و... شناخته میشوند.»
معماری و هندسه شهری نازی آباد بهگونهای است که کوچه و خیابانها، حول میدانهای کوچک و بزرگ ایجاد شدهاند و به همینخاطر خیلیها نازیآباد را با محله نارمک که میدانهای پرتعدادی دارد، مقایسه میکنند. شاید تنها تفاوت 2محله این باشد که میدانهای نارمک در امتداد هم شکل گرفتهاند اما میدانهای نازی آباد در گوشه و کنار محله پراکنده شدهاند. زمانی، میدانهای هزار دستگاه را نمونه روشنی از تلفیق معماری سنتی و مدرن در نازی آباد میداند: «هزار دستگاه نازیآباد را با میدان هایش میشناسند؛ این میدانها در 50سال گذشته جایی برای بازی بچهها، دیدار بزرگترها، درس خواندن، فوتبال بازی کردن و دورهمی و گپ زدن اهالی بود و گاهی جشنها و مراسم مختلف را در همین میدانها برگزار میکردند. شاید به همین دلیل باشد که میدانهای نازی آباد را بخش مهمی از هویت این محله میدانند و هنوز هم بسیاری از اتفاقات و رویدادهای فرهنگی و اجتماعی حول این میدانها رخ میدهند.»