صنعتی‌شدن و راز جذب مهاجران
موضوع: سابقه سکونت در نازی آباد
ویژگی: بافت غالب کارگری ساکنان
روزگاری که هنوز تهران مثل امروز بزرگ نشده بود و در 5 محله خلاصه می‌شد به اراضی حد فاصل تهران و ری بلوک غار می‌گفتند نازی‌آباد امروزی در واقع بخشی از اراضی بلوک غار همان روزگاران محسوب می‌شود. اما اینکه چطور نازی‌آباد رخت و لباس شهری بر تن کرد و به یکی از محله‌های پایتخت تبدیل شد، برای خود حکایت جالبی دارد. محمد گودرزی، یکی از اهالی قدیمی محله نازی‌آباد در این‌باره می‌گوید: «زمانی این محله خارج از شهر محسوب می‌شد و به همین دلیل بنا به دستور مسئولان وقت، مراکز صنعتی و کارخانه‌ها که تعدادی از آنها سهم محله نازی‌آباد بود، در خارج از شهر ساخته شدند. بعد از راه‌اندازی کارخانه‌ها، موضوع نیروی کار پیش آمد که این ماجرا با جنگ جهانی دوم و کسادی کشت و کار و مهاجرت کشاورزان از روستا به شهر همزمان بود.»
گودرزی درباره اسکان کارگران کارخانه‌ها در نازی‌آباد می‌گوید: «این کارگران وقتی به امید کار و دستمزد بهتر و داشتن زندگی همراه اهل و اعیال راهی تهران شدند، باید جایی اسکان پیدا می‌کردند. برای حل این مشکل صاحبان کارخانه‌ها و مدیران مسئول تصمیم گرفتند با تقسیم اراضی و زمین‌های اطراف کارخانه، خانواده‌های این کارگران در آن مستقر شوند. در واقع نخستین ساکنان این محله، کارگران کارخانه‌های صنعتی این محدوده بودند. البته بعد‌ها توسط افراد خیری مانند جواد فردانش که زمین‌هایش را به‌صورت رایگان و قسطی میان کارگران تقسیم می‌کرد، توسعه و شکل‌گیری محله نازی‌آباد آغازشد. البته با توجه به مهاجرت اقوام و طایفه‌های مختلف به مرور زمان در دل این محله نمی‌توان به قطعیت گفت برای مثال اهالی این محله بیشتر از کدام شهرها آمده‌اند اما جمعیت آذری‌ها در این محدوده به نسبت سایر شهرها از گذشته تا به امروز بیشتر است.»
