موفقیت جدید در پیوند مرگ قلبی

مریم سرخوش-روزنامه‌نگار

اهدای عضو در کشور رو به پیشرفت است و در آخرین نمونه اعضایی از یک بیمار مرگ قلبی که دچارآمبولی ریه شده بود برای نخستین بار به بیماران نیازمند پیوند زده شد.31 اردیبهشت روز ملی اهدای عضو است و تاریخچه آن هم به سال68 برمی‌گردد؛ زمانی که دکتر ایرج‌فاضل به ملاقات حضرت امام می‌روند و فرمان تاریخی اهدای عضو را می‌گیرند. البته 11سال طول کشید تا قانون اهدای عضو مصوب و از سال82 اهدای عضو در کشور آغاز شد. شاخص اهدای عضو (PMP) هم در شروع این مصوبه 0.2 در یک میلیون نفر بود اما حالا به‌گفته دکتر ساناز دهقانی، رئیس اداره پیوند و فراهم آوری اعضای پیوندی وزارت بهداشت به ١٣.٣ رسیده و سال گذشته هم بیشترین آمار پیوند عضو در کشور ثبت شده است؛ بیش از 4هزارو124مورد پیوند کبد، کلیه، قلب، پانکراس، روده و ریه.

آمار هنوز دلخواه نیست
دهقانی با بیان اینکه سال گذشته ١١٢١مورد اهداکننده عضو هم داشتیم، ادامه داد: ما هنوز به آمار دلخواه نرسیده‌ایم و اگر این عدد به 2هزار نفر در سال افزایش پیدا کند، دیگر هیچ فردی را به‌دلیل نرسیدن عضو پیوندي و فوت به‌دلیل لیست انتظار نخواهیم داشت.  مسئله مهم این است که در کشور ما سالانه 2500 تا 4هزار نفر شرایط اهدای عضو را دارند اما کمی بیشتر از هزار مورد منجر به اهدای عضو می‌شود.

یک اتفاق نادر در اهدای عضو
رئیس اداره پیوند و فراهم‌آوری اعضای پیوندی وزارت بهداشت با تأکید بر اینکه در کشور ما از افراد مرگ مغزی ارگان برداشت می‌شود، درباره روش دیگر اهدای عضو بیان کرد: «در برخی کشورها غیراز مرگ مغزی، اهدای مرگ قلبی هم وجود دارد و در ایران هم 2دانشگاه علوم پزشکی شیراز و ایران، پیوند عضو از مرگ قلبی را پیش از این انجام داده‌اند. اما 2 هفته پیش یک اتفاق نادر رخ داد و در دانشگاه علوم پزشکی ایران یک نوع از مرگ قلبی منجر به اهدای عضو شد که جزو موارد معدود است. این فرد به‌دلیل آمبولی ریه، دچار ایست قلبی شده بود، اما پزشکان موفق شدند 2 ارگان این فرد شامل کلیه‌ها و قرنیه را به بیماران نیازمند پیوند بزنند.» به‌گفته این مسئول با اضافه شدن پیوند عضو از مرگ قلبی 20درصد تعداد اهداکنندگان افزایش خواهد یافت.

تا زنده هستید، تکلیف‌تان را با اهدای عضو مشخص کنید
«از سال1402 توانمندسازی دانشگاه‌های علوم پزشکی در حوزه اهدای عضو و آموزش پرسنل درگیر بیمارستان شدت بیشتری گرفت و نتیجه آن ثبت بیشترین آمار پیوند عضو در این سال بود، در سال1403 هم این سیاست ادامه دارد.» این نکته دیگری است که دهقانی به آن اشاره کرد و در پاسخ به این سؤال که با چنین اقداماتی آیا نگرش مردم نسبت به اهدای عضو تغییر کرده، بیان کرد: «نیاز داریم که مردم آگاه شوند، مرگ مغزی برابر با مرگ قطعی است. برخی از افراد هنوز تصور می‌کنند که عزیزشان بعد از مرگ مغزی دوباره برمی‌گردد که کاملا اشتباه است. یکی از بهترین کارهایی که در این‌باره می‌شود انجام داد این است که هر فردی در زمان حیات به صورت شفاهی با گرفتن کارت اهدای عضو نظر موافق یا مخالف خودش را درباره اهدای عضو اعلام کند. این اتفاق باعث می‌شود اگر فرد در زمان حیات موافقت کرده باشد، روند اهدا تسریع شود.»

ما هم به‌دنبال پیوند ارگان از حیوانات هستیم
دهقانی درباره روش‌های مطالعاتی کشورهای توسعه‌یافته در استفاده از ارگان‌های حیوانی برای پیوند و ایجاد این ظرفیت در ایران هم توضیح داد: «کشورهایی که در بحث پیوند، پیشرفته هستند، از ارگان‌های حیوانی مثل خوک استفاده می‌کنند تا منابع تامین اهدای عضو را افزایش دهند. ما هم به‌دنبال همین شرایط هستیم و البته اقدامات دیگر برای افزایش کیفیت و دسترسی به تکنولوژی‌های برتر. ایران کشوری است که همه پیوندها را انجام می‌دهد، حتی پیوندهای سختی که در بسیاری از کشورها وجود ندارد، ازجمله پیوند روده که بسیار سخت و کم است. سال گذشته هم حمل اعضای پیوندی با موتولانس‌های سازمان اورژانس آغاز شد که باعث افزایش کیفیت عضو اهدایی می‌شود چون بازه زمانی کوتاه‌تری برای رسیدن طی می‌کند.»