بازشناسی شمایل یک شاهد عینی
عبدالله انوار (1401– 1303)
کار ویژه: کتاب‌شناسی، نسخه‌شناسی و رجال‌شناسی
مرحوم عبدالله انوار را به گنجینه‌ای برای تاریخ و فرهنگ ایران و تهران تشبیه می‌کنند؛ پژوهشگر، کتاب‌شناس و نسخه‌پردازی که عمر خود را وقف تحقیق، پژوهش، شرح و ترجمه آثار مختلف کرد و با کار ماندگارش در حوزه ثبت و حفظ نسخ خطی، دین خود را به فرهنگ و ادب میهن ادا کرد. انوار اگرچه به‌عنوان رئیس بخش نسخ خطی کتابخانه ملی ایران، حدود ۱۰جلد فهرست نسخه‌های خطی را به فارسی و عربی تدوین کرده و با شرح و ترجمه کتاب‌های ارزشمندی چون شرح اشارات خواجه نصیر، تعلیقه مفصل بر دانشنامه علایی ابن‌سینا، ترجمه مقاصدالفلاسفه غزالی و... شناخته می‌شود، اما تسلط در مبحث رجال‌شناسی و پژوهش‌هایش درباره تاریخ و هویت پایتخت، او را به چهره ماندگار این حوزه تبدیل کرده است. حمید ناصری، تهران‌‌پژوه و نویسنده می‌گوید: «استاد انوار علاوه بر تسلط در نسخه‌شناسی، رجال‌شناس هم بود. او از معدود افراد یا تنها فردی بود که به واسطه پدرش سیدیعقوب انوار شیرازی (عضویت در مجلس شورای ملی در بین سال‌های 1300تا1322) خانه شمار زیادی از رجال سیاسی از میرزا جواد سعدالدوله تا علی آقاخان امین‌حضور و حکیم‌الملک را از نزدیک دیده و اطلاعات آنها را ثبت کرده بود. از طرفی تسلط استاد انوار به زبان فرانسه و زندگی در دل تحولات اجتماعی و سیاسی آن دوران، باعث شده بود از نزدیک برخی وقایع مهمی که در تهران رقم خورده را تجربه کند. برای نمونه، او هنگام نوشتن «لایحه خلع ید» در خانه دکتر مصدق حضور داشت و یکی از افرادی بود که در کار نوشتن، ترجمه و تصحیح متن لایحه مشارکت کرد. استاد انوار در همین جلسه هم به توصیف و ثبت اطلاعاتی از معماری و ویژگی‌های خانه دکتر مصدق پرداخت.» همین امتیاز ویژه در کنار پژوهش میدانی، به شیوه تحقیق و پژوهش خاص استاد انوار درباره تاریخ تهران تبدیل شد.
به‌گفته ناصری، انوار علاوه بر ارائه اطلاعاتی درباره قنات‌های تهران، در مجله تهران، متعلق به سیما کوبان، مقالات مفصلی درباره باغ‌های تاریخی تهران نوشت که منبعی ارزشمند است.
در همینه زمینه :
