کمبود سرانه‌ها در سایه برج‌های بلند

محمد سرابی-روزنامه‌نگار

انبوهی از برج‌های آپارتمانی از زمین بیرون زده‌اند. خیابان‌ها بزرگ و خالی هستند. بین هر چند مجتمع آپارتمانی، یک تکه زمین خالی مانده است. کمتر عابرپیاده‌ای را می‌توان مشاهده کرد؛ فقط خودرو‌های سواری هستند که از خیابان می‌گذرند و درون پارکینگ‌ها می‌روند. درخت‌های کنار جوی آب تازه کاشته شده و هنوز نازک‌اند. آفتاب روی نمای نوساز برج‌ها می‌تابد. در هر طرف، خیابان‌ها صاف و بلند پیش می‌روند و همدیگر را قطع می‌کنند. ظاهر ساختمان‌ها نشان می‌دهند که اینجا مردمی زندگی می‌کنند، اما در خیابان‌ها اثری از زندگی شهری نیست. نه راسته مغازه‌ها و مشتری‌ها به چشم می‌خورند، نه بچه‌‌مدرسه‌ای‌هایی که جیغ و داد ‌کنند، نه کاسب‌هایی که جلوی در مغازه‌ها با هم گپ بزنند، نه پیرمرد و پیرزن‌های عصا به دست و نه کسی که با کیسه‌های خرید و شانه تخم‌مرغ از پیاده‌رو بگذرد. اینجا شمال‌غربی تهران است؛ محله‌های گران‌قیمت نوساز منطقه22 که فقط آپارتمان‌هایی برای چند ساعت خواب شبانه دارد. اگر هر نیاز دیگر داشته باشید باید سوار بر خودروی شخصی، مدتی رانندگی کنید تا به پزشک، مدرسه، نانوایی و... برسید.

مردم منتظر افتتاح نماندند
دیروز چند بازار میوه‌وتره‌بار در چارچوب پویش امید و افتخار شهرداری تهران افتتاح شد. یکی از این بازار‌ها در خیابان زاگرس قرار داشت؛ در محله‌ای بین بزرگراه شهید همدانی و شهید خرازی. ساعتی قبل از حضور مسئولان و افتتاح رسمی بازار، عده‌ای از اهالی محله در مقابل در ورودی جمع شده بودند و قصد خرید داشتند. به محض باز شدن در، جمعیت روانه طبق‌های میوه شدند و کیسه به‌دست جلوی صندوق صف کشیدند. اینجا میوه‌فروشی پیدا نمی‌شود؟ مقابل میوه‌فروشی زن جوانی که دست دختربچه‌ای را گرفته است، می‌گوید: «اینجا مهدکودک و مدرسه نیست. برای این منظور باید به شهرک دانشگاه‌شریف برویم. آنجا هم مدرسه‌ها محدود هستند و دوره دبیرستان ندارند. اگر بچه‌ها بخواهند برای ادامه تحصیل به دبیرستان بروند، باید راهی دورتر تا شهرک باقری و شهرک گلستان را طی کنند.» از او درباره سرانه‌های موردنیاز محله می‌پرسیم. او که ساکن یکی از برج‌ها در همین محله است، می‌گوید: «نانوایی نداریم. چند نانوایی که می‌بینید درواقع نان فانتزی و آزادپز هستند؛ نه نانوایی معمولی. برای خرید نان هم باید مسافتی را طی کنیم. میوه‌فروشی هم نیست.»  زن مسنی که شاهد گفت‌وگوی ماست، می‌گوید: «میوه‌فروشی‌های محله‌های اطراف هم جنس‌های خوبی ندارند. برای خریدن سبزی خوردن تازه باید به چند جا سر بزنیم.» در فاصله بین آپارتمان‌های نوساز، زمین‌های خاکی زیادی قرار دارند. برخی از فرعی‌ها و راه‌های رسیدن به مجتمع‌ها هم خاکی هستند.

کمبود مراکز درمانی
در تقاطع خیابان کرمانشاه از چند نفر درباره درمانگاه و امکانات پزشکی می‌پرسیم. می‌گویند که درمانگاه ندارند، اما یک داروخانه خصوصی هست که از مدتی قبل گاهی اوقات یک پزشک عمومی در آن حضور می‌یابد و مردم را معاینه می‌کند. کمبود امکانات در محله‌ای با ساختمان‌های بلند و پر از جمعیت، عجیب به‌نظر می‌رسد. اهالی از نبود دستگاه خودپرداز بانکی در نزدیکی محل زندگی‌شان شکایت دارند. همین‌طور از تعداد زیاد سگ‌های ولگرد که رفت‌وآمد شبانه را سخت کرده‌اند. البته یکی از ساکنان محله می‌گوید که تعداد سگ‌ها اخیرا کمتر شده است. مرد مسنی که ساکن خیابان الوند است می‌گوید: «‌از 7سال قبل در این محله خانه دارد و آن موقع که محله گازکشی نشده بود با کپسول‌های گاز، اجاق خانه‌ها را روشن می‌کردند.» حمل‌ونقل عمومی در این محله‌ها وجود ندارد و برای هر کاری باید از خودروی شخصی یا تاکسی‌های اینترنتی استفاده کرد. نزدیک‌ترین محلی که تعدادی مغازه و امکانات خدماتی کافی کنار هم داشته باشد با خودرو 10دقیقه فاصله دارد و برای دسترسی پیاده باید مسافت زیادی را در خیابان‌های خالی طی کرد. بعضی از اهالی محله خرید‌های خود را از فاصله‌های بیشتر مانند وردآورد انجام و ترجیح می‌دهند به‌دنبال یک جنس خاص مجبور به جست‌و‌جو در چند شهرک نشوند. در هر طرف کارگاه‌های ساختمانی در حال کار هستند و آپارتمان‌های جدید بنا می‌شوند. همین شرایط هم باعث حضور تعداد زیادی اتباع در این محله شده است که اهالی درباره آن حرف می‌زنند. در سمت شمال، اراضی طبیعی هستند و از بعضی نقاط می‌شود خط متروی تهران کرج را دید. به سمت جنوب آپارتمان‌ها کمتر و کارخانه‌های صنعتی بیشتر می‌شود که بعضی از آنها از 50سال قبل یا بیشتر هم در اینجا قرار داشتند. این محله‌ها از ایستگاه وردآورد فاصله زیادی ندارند، اما مبنای رفت‌وآمد با خودرو‌های شخصی است.

گاز و برق مخصوص نانوایی‌ها
شهردار منطقه22 درباره نیاز اهالی به نانوایی‌های دولتی می‌گوید: با صنف خبازان مذاکره‌هایی شده است، اما فرایند دریافت مجوز‌های مربوطه در این زمینه طولانی است و گاهی تا یک سال طول می‌کشد. یکی از مشکلات در این زمینه تامین برق و گاز مخصوص نانوایی‌هاست؛ حتی اگر نانوایی کانکسی هم در جایی قرار دهیم برای فعالیت مداوم آن باید مجوز‌های صنفی موردنیاز گرفته شود که وقت‌گیر است. اگر این مراحل طی شود مشکلی در توسعه نانوایی‌های سنتی در منطقه22 وجود ندارد.
مسعود نصرتی می‌افزاید: در زمینه کمبود سرانه‌های موردنیاز ساکنان منطقه مشکل بزرگی وجود دارد. ‌675هزار نفر جمعیت برای این منطقه پیش‌بینی شده که تاکنون 230هزار نفر در منطقه22 سکونت داشته‌اند و این میزان به سرعت در حال افزایش است. جمعیتی که در ساختمان‌ها ساکن می‌شوند نیاز به امکاناتی دارند که به اندازه کافی موجود نیست. او با تأکید بر اینکه شهرداری در حال ساخت بازارهای جدید میوه‌و‌تره‌بار در محلات منطقه22 است، می‌گوید: جانمایی 3زمین انجام شده و هماهنگی‌ها صورت گرفته است؛ به‌طوری که پیش از این 14بازار میوه‌و‌تره‌بار در منطقه22 افتتاح شده بود و امروز این تعداد به 15بازار میوه‌و‌تره‌بار رسیده است.
در اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90ساخت و ساز‌های مسکونی و تجاری زیادی در منطقه22 انجام شد که تناسب آن را برهم زد. در سال‌های دهه 90طرح تفصیلی ویژه این منطقه از سوی شهرداری و با همکاری دیگر ارگان‌ها تصویب شد تا سرانه‌های مورد نیاز منطقه تامین و اراضی باقیمانده حفظ شود، اما آثار سوء عدم‌تناسب میان انبوه ساختمان‌های مسکونی و نیاز‌های کسانی که در آنها ساکن هستند به‌سادگی رفع نمی‌شود.