ماه گل و گلاب
هرچند گلابگیری در باغ تاریخی دولتآباد قرار است پایان هفته جاری برگزار شود و اردیبهشت هم فصل گل شناخته میشود و گلاب، اما از سال گذشته ۲۰ اردیبهشت با نام روز گل محمدی و گلاب در ضمیمه تقویم ملی کشور ثبت شده است.
تاریخ نشان میدهد در دوره حکومت صفوی، گل محمدی در کنار دستگاههای گلابگیری از ایران به عثمانی و در قرن نهم میلادی، گلاب بهعنوان یکی از کالاهای مهم تجاری از جاده ابریشم به چین و هند صادر میشده است. هزاران سال است که ایرانیان گل سرخ میکارند و همچنین آیین گلابگیری را زنده نگه داشتهاند. مراسم گلابگیری در کاشان عمری طولانیتر دارد و قمصر کاشان بهعنوان قطب گلابگیری جهان شناخته میشود. با وجود پیشرفت علم و ابزارآلات، گلابگیری در کاشان تقریبا به همان شکل سنتی اجرا میشود و فقط تغییراتی در جنس ابزارآلات صورت گرفته است.
تماشای مراسم گلابگیری و چیدن گلهای محمدی هرسال عده زیادی را به کاشان میکشاند و هزاران گردشگر داخلی و خارجی از گلابگیری کاشان بازدید میکنند. این مراسم خوشعطر و بو معمولا از اواسط اردیبهشت شروع میشود و تا اواسط خرداد ادامه دارد. گلابگیری اما مختص کاشان و اصفهان نیست و پارسال هم یکی از رویدادهای گردشگری مرتبط با گلابگیری به نام سیستانوبلوچستان و زابل در فهرست رویدادهای رسمی کشور ثبت شد. پرورش گل محمدی در روستای «نهور» زابل بهدلیل داشتن چاههای آب شیرین رونق بیشتری دارد و ثبت این رویداد به اشتغالزایی برای روستاییان منجر شده است. بهطور کلی میتوان گفت که کشت گل محمدی در ۱۴ استان انجام میشود؛ اما کرمان، فارس، اصفهان و آذربایجانشرقی مهمترین مناطق کشت این گیاه شناخته میشوند که از میان آنها کاشان اصفهان با ۱۶۸۰ واحد گلابگیری سنتی رتبه نخست سطح زیرکشت و تولید گل محمدی در اصفهان و رتبه چهارم در کشور از نظر سطح زیرکشت این محصول را دارد. یزد ۵۰۰ هکتار سطح زیرکشت گل محمدی دارد و پیشبینی میشود از هر هکتار حدود 5/2تا 3تن گل تازه برداشت شود. از هر یک تن گل تازه 3هزار لیتر گلاب بهدست میآید. بیشترین سطح زیرکشت گل محمدی در یزد در شهرستانهای خاتم با ۱۸۰ هکتار و تفت با ۱۵۰ هکتار است. در یزد ۱۴۰ کارگاه فرآوری گلاب بهصورت سنتی و 8واحد صنعتی و مکانیزه گلابگیری دایر است. گلابگیری گیلده شفت در گیلان نیز در فهرست میراث ناملموس ثبت شده و سالانه ۴هزار لیتر گلاب در این شهرستان تولید میشود.