تراز آب دریای خزر به کمترین میزان در قرن اخیر رسیده است

در دریای خزر در 2دهه اخیر ۲متر کاهش تراز آب ثبت شده است و اکنون به کمترین مقدار خود در یک قرن اخیر ‌ ‌ رسیده است.
دریای خزر در سال‌های اخیر توسط عوامل مختلفی ازجمله آلودگی‌های نفتی، ورود فاضلاب، آلودگی‌های پلاستیکی و... تهدید می‌شود، اما در میان همه تهدیدات «کاهش تراز آب» دریای خزر در حال حاضر اصلی‌ترین تهدید این دریا محسوب می‌شود. سال2020 میلادی، مقاله‌ای با عنوان «طرف دیگر سطح تراز آب دریاها» در نشریه نیچر آلمان چاپ شد که نتایج پژوهش‌های آن نشان می‌دهد براساس سناریوهای مختلف، سطح آب دریای خزر تا پایان قرن حاضر 9 تا 18‌متر پایین خواهد آمد. این پژوهش می‌گوید که دریای خزر با «فاجعه» روبه‌روست. طی 3دهه گذشته سطح آب دریای خزر مقداری افت کرده اما تبخیر زیاد آب، یخ نبستن دریای خزر طی زمستان در مناطق شمالی و عدم‌تعادل در میزان آب‌های ورودی باعث خواهد شد که تا پایان قرن حداقل 9متر از سطح آب دریا کاهش یابد و این رقم حتی می‌تواند به 18متر هم برسد.
گزارش یادشده چنین سناریویی را تهدید زیست‌محیطی نامیده و می‌گوید سطح دریای خزر به‌صورت فزاینده‌ای پایین‌تر می‌آید و شتاب کاهش آب در حال افزایش است. با توجه به اینکه آب‌های بخش روسیه و ترکمنستان خزر، کم‌عمق است، با افت 9متری آب حدود 24درصد مساحت سطح خزر کوچک خواهد شد و اگر 18متر آب افت کند، 34درصد سطح این دریاچه خشک خواهد شد.
درباره علل اصلی این موضوع الهه موحدی، کارشناس محیط‌زیست به تسنیم گفت: دریای خزر در تاریخ خود نوسانات زیادی‌ داشته است و اگر به دوره‌های زمین‌شناسی بیش از 100سال اخیر برسیم، می‌بینیم که این نوسان‌ها شدیدتر هم بوده است. ماهیت دریای خزر دریاچه است و تغییرات اقلیمی می‌تواند به‌شدت روی آن  تأثیر بگذارد. درواقع اگر این تأثیر در دریاهای آزاد در حد میلی‌متر باشد در دریای خزر به چندین متر
می‌رسد.
وی افزود: در دریای خزر در 2دهه اخیر 2متر کاهش تراز آب ثبت شده است و اکنون به کمترین میزان خود در یک قرن اخیر رسیده است. سهم رودخانه‌های ما در دریای خزر بسیار کم است و 80درصد آب خزر را ولگا می‌دهد، اما علاوه بر ولگا ورودی‌های سایر رودخانه‌های این حوزه نیز کم شده است. دریای خزر یک دریاچه آب شیرین است؛ لذا تبخیر آن بالاتر از دریاهای شور است و یکی، دو درجه افزایش گرمایش جهانی تأثیر بسیار شدیدی بر تبخیر آب آن داشته است، به‌طوری که داده‌های سازمان نقشه‌برداری نشان می‌دهد که این تبخیر می‌تواند 10سانتی‌متر در سال باشد. البته بعضی سال‌ها این مقدار بیشتر و بعضی سال‌ها کمتر بوده است؛ به‌عنوان مثال در همین سال2024 داده‌های ماهواره‌ای نشان می‌دهد که تراز خزر نسبت به سال گذشته20سانتی‌متر کاهش داشته‌ است.