از میونده تا سرآسیاب

   موضوع: محله‌ها و طایفه‌های کن
   ویژگی: ۵ محله در یک وسعت تاریخی

کن دارای ۵ محله قدیمی است که نام‌هایشان به زبان محلی از این قرار است: بالون، اسماعیلیون، میونده، درقاضی و سرآسیاب و دو محله به‌اصطلاح الحاقی به نام‌های میدان‌پشته و غریب‌آباد. در گذشته بافت گسترده‌تری جزو اقلیم کن محسوب می‌شد که محله‌های کنونی کوهسار، شهران، شهرزیبا، آریاشهر یا صادقیه و روستای حسن‌آباد و دهکده المپیک و... ازجمله آنها بودند. کن تا پیش از اینکه یکی از 29محله منطقه 5باشد، نخستین بخش تهران در ولایت ری محسوب می‌شد و حسین کریمان در کتاب «قصران، نام قدیم تهران» آن را با 30پارچه‌ آبادی ذکر کرده است. از این نظر می‌توان گفت کن علاوه بر قدمت تاریخی، مرکزیتی مهم برای روستاهای غرب تهران نیز محسوب می‌شد. امروز هرچند کن را یکی از محله‌های تهران برمی‌شمارند، اما همین محله همچنان تقسیم‌بندی‌های کوچک‌تری دارد، به‌طوری که اگر میان همین محله‌های کوچک دیوار کشیده شود، ساکنان آن از همه امکانات مورد نیاز ازجمله مسجد، حسینیه، حمام عمومی، نانوایی، فروشگاه و... برخوردارند. در محله دارقاضی یا به لهجه کنی درقاضی که ظاهراً قاضی‌القضات کن در آن زندگی می‌کرده، بزرگ‌ترین حسینیه و مسجد کن قرار دارد که همیشه سرشناس‌ترین روحانی کن در آن نماز می‌خوانده است. حاج‌آقا بزرگی و‌الله‌داد ازجمله طوایف مشهور ساکن این محله هستند و وجود یک امامزاده که حیاط آن مدفن جمع زیادی از شهدای محله کن است، یک حمام قدیمی و باغ‌های بزرگ ازجمله ویژگی‌های آن محسوب می‌شوند. محله میانده یا میونده در قسمت شرقی محله دارقاضی قرار دارد و به‌دلیل آنکه در جغرافیای قدیم کن، در «میان» روستا قرار داشته به آن میون‌ده یا میونده هم می‌گفتند. طایفه‌های فتاحی، حاجی‌حسنی، حاج باقری و علی عسگری از مشهورترین طوایف ساکن این محله کوچک هستند. محله بالون که در قسمت جنوبی کن قرار دارد، به گواه اکتشافات باستانی، قدیمی‌ترین بخش کن محسوب می‌شود که در جریان ساخت بزرگراه شهید همت 50سکه نقره به ضرب انوشیروان عادل در این محله پیدا شد. طایفه‌های علی عسگری، کاشانی و عباس هادی ازجمله طوایف مشهور بالون هستند. وجود توتستان‌های بزرگ کن، امامزاده و چندین مسجد و یک حسینیه بزرگ ازجمله شاخصه‌های مهم این محله است. عمده طوایف ملاک کن اهل محله اسمالون که یکی از بزرگ‌ترین محله‌های کن محسوب می‌شود، هستند. رحیمی، رجبی، محمدی و محمدخانی ازجمله طوایف ساکن در این محله هستند. وجود زمین‌های وقفی بزرگ در این محله و البته چهره‌های سرشناس تاریخی چون ارباب خلیل و حاج محمدعلی محمدی از شاخصه‌های اسماعیلیون محسوب می‌شود. حمام و آب‌انبار تاریخی این محله نیز ازجمله آثار تاریخی اسماعیلیون محسوب می‌شوند. محله سرآسیاب نیز ازجمله محله‌های بزرگ کن محسوب می‌شود و علت نامگذاری آن به آسیابی برمی‌گردد که در گذشته‌های دور در این محل قرار داشته و بعدها محلی که نزدیک آسیاب بوده به سرآسیاب شهرت پیدا کرده است. طایفه‌های کارساز، درویش، علینقی و محبعلی از عمده ساکنان این محله بوده‌اند.
جالب اینکه 2 بخش حاشیه‌ای نیز در این محله به نام‌های میدان پشته و غریب‌آباد وجود داشت. میدان پشته بخشی از بافت جغرافیایی چهارراه شیدا تا جاده سولقان را شامل می‌شد که طایفه بنگری و بعدها مهاجران ملایری شامل طایفه روستایی در این محل ساکن شدند. غریب‌آباد نیز شامل بخش غربی محله سرآسیاب می‌شد که از سردره تا سه‌راه مدرسه و چهارراه شیدا را تشکیل می‌داد و مردم قدیم کن به طعنه، آن را غریب‌آباد نامگذاری کرده بودند که محل نوکنی‌ها یا مهاجران کمتر از 50ساله به کن است. مهاجران لر، ترک و... عمده طوایف ساکن در این بخش را شامل می‌شدند و با این حال امروز این بخش‌های حاشیه‌ای از کن به‌دلیل موقعیت جغرافیایی و وجود زمین‌های باز از توسعه شهری بیشتری برخوردار شده است.