خانه پایه‌گذار جراحی جدید
خانه پروفسور یحیی عدل
کاربری‌فعلی: پژوهشکده هنر
قدمت: معاصر
نشانی: خیابان ولیعصر عج
ساختمان فرهنگستان و پژوهشکده هنر روزگاری خانه پروفسور یحیی عدل، پایه‌گذار جراحی جدید و پدر جراحی ایران بود. روبه‌روی کاخ مرمر، جنب ساختمان جدید شهید سخنور، بنایی تاریخی با دیوارهای آجری را می‌بینید که گچبری سردر آن خودنمایی می‌کند. ساختمان، براساس متن کتیبه سردر آن، در سال ۱۳۱۰ شمسی ساخته شده و بنا به اظهار وکیل مالک، معمار سازنده آن روس‌تبار بوده است. مساحت این خانه نزدیک به 3هزار مترمربع و شامل یک طبقه ساختمان اعیانی با زیرزمین و سینمای خانوادگی و آپارتمان سرایدار در گوشه حیاط است که اکنون با تغییر کاربری به یک طبقه مفید اداری، هشت اتاق و دو سالن جلسه و کنفرانس تبدیل شده است. این خانه چشم گردشگران را نوازش می‌دهد و سبک معماری ویژه ایرانی را به رخ می‌کشد. نقشه و طرح خانه دکتر عدل از نوع روسی است با ۳ ورودی و بخش‌های خصوصی همچون محل بیتوته مهمان، پذیرایی، مطب، منزل خدمه، سرایدار و راننده. نصرالله حدادی، تهران‌شناس، درباره این خانه و پروفسور عدل می‌گوید: «یحیی عدل ازجمله کسانی است که به خرج خودش در دوره رضاشاه از تبریز به اروپا رفت و پزشکی خواند و به ایران آمد و از او با عنوان پدر جراحی نوین و علم بیهوشی ایران نام برده می‌شود، در حدی که هنوز هم در دنیا برخی اعمال جراحی که روی روده و معده انجام می‌شود به نام یحیی عدل است.» پروفسور سیدیحیی عدل سال ۱۳۷۳ در نامه‌ای که به وزیر وقت فرهنگ و ارشاد می‌نویسد، پیشنهاد خرید این خانه توسط دولت را مطرح می‌کند. او در نامه، خود را چنین معرفی می‌کند: «اینجانب پروفسور سیدیحیی عدل با نزدیک به ۹۰ سال سن تقریبا ۶۰ سال خدمتگزار به عالم پزشکی و به‌خصوص جراحی به بندگان حضرت احدیت در کشور اسلامی بوده‌ام.» منزل پروفسور عدل با شماره ۲۰۸۱ پس از آنکه خریداری شد، در 11مرداد سال۷۷ ثبت میراث فرهنگی شد. ابتدا این بنا به مجمع تشخیص مصلحت سپرده شد، اما ازسال ۷۸ فرهنگستان هنر در این ساختمان مستقر است.
