باغ عمارتی با قطورترین بادگیرهای ایران

   باغ ارباب مهدی
  قدمت: دوره قاجار
  نشانی: فلکه دوم تهرانپارس، انتهای خیابان جشنواره(شهید ناهیدی)
  کاربری فعلی: فرهنگسرای اشراق

مجموعه فرهنگی وسیعی که امروز با نام فرهنگسرای اشراق در دسترس عموم قرار دارد در دوره قاجار بنا شده و یکی از عمارت‌های باشکوه به‌جا مانده از آن دوره تاریخی به‌حساب می‌آید. باغ‌عمارت محله تهرانپارس به ارباب مهدی یزدی از رجال سیاسی دوره قاجار تعلق داشت. ارباب مهدی از تاجران بزرگ تهران بود. او که اصالتی یزدی داشت کارش را با میرزابنویسی در زادگاهش شروع کرد و به سرعت نامش در فهرست بازرگانان ثروتمند ایران قرار گرفت.
در آن سال‌ها اعیان و اشراف به‌عنوان نماینده وارد مجلس می‌شدند و ارباب مهدی به‌عنوان یکی از تاجران ثروتمند بازار با همین نیت، آرام‌آرام به محافل سیاسی نفوذ کرد.انتخابات دوره پانزدهم مجلس را قوام‌السلطنه برگزار می‌کرد و مثل دوره‌های قبل، پول نقش تعیین‌کننده‌ای در انتخاب نمایندگان داشت. در آن دوره، حزب دمکرات ایرانیان برای تامین هزینه‌هایش به پول هنگفتی نیاز داشت و ارباب مهدی که بخش زیادی از این پول را تامین کرده بود به‌عنوان نماینده بندرعباس به مجلس راه پیدا کرد. او تا دوره نوزدهم، نماینده مجلس بود اما یکباره ورشکسته شد و با فروش بخش زیادی از زمین‌ها و کارخانه‌هایش از ورشکستگی کامل نجات پیدا کرد. ارباب مهدی با بقیه اموالش باغ بزرگ و زیبایی در شرق تهران خرید که باقی عمرش را به دور از دنیای سیاست زندگی کند. او گاهی در باغش مراسم بزم و جشنی با حضور نویسندگان و هنرمندان سرشناس برگزار می‌کرد و سال‌های آخر عمرش را اینگونه سپری کرد.
ارباب مهدی فرد خوش‌ذوقی بود و باغ را مطابق میلش تزیین می‌کرد. یکی از تغییراتی که بعد از خرید این باغ بزرگ اعمال کرد، ساخت حوض‌های هفت‌گانه بود که این بخش به باغ هفت‌حوض معروف شد. معماری ساختمان اصلی با آینه‌کاری و گچبری تزیین شده اما وجود بادگیرهای بزرگ، جذاب‌ترین بخش این باغ عمارت است. باغ ارباب مهدی یکی از بزرگ‌ترین و زیباترین بادگیرهای ایران را داشت که از دوره ناصرالدین شاه به یادگار مانده و گفته می‌شود قطورترین بادگیر ایران است. بعد از مرگ ارباب مهدی در سال 1348باغ و ساختمان‌های آن به دربار پهلوی دوم واگذار شد. ماجرای تغییرات باغ قاجاری محله تهرانپارس به همین جا ختم نمی‌شود. باغ و عمارت ارباب مهدی در سال 1374تخلیه شد و بعد از مرمت و بازسازی به سازمان فرهنگی- هنری شهرداری تهران واگذار شد. یک سال بعد هم ساختمان اصلی به فرهنگسرای اشراق تبدیل شد و به این ترتیب یکی از وسیع‌ترین باغ‌های دوره قاجار با معماری منحصر در اختیار عموم قرار گرفت.