مردمیسازی اقتصاد
محسن مهدیان- مدیر مسئول
آسیبشناسی
الف. احساس انسداد و ناامیدی که بخشی از آن بهدلیل جنگ شناختی دشمن شکل گرفته و در حوزه اقتصادی به مرور مردم را از داشتههای خود ناامید میکند.
هر چقدر دولت تلاش کند و نتایجی حاصل شود باز هم احساس «رفاه و آرامش معیشتی» در این صحنه پرفشار اقتصادی ناشی از تورم و رکود به خوبی خود را نشان نخواهد داد.
شاید بهتر باشد بر مقوله «نشاط و تلاش عمومی» اقتصادی متمرکز شویم؛ این مقوله هم امیدافزاست و هم راهگشا.
ب. متصل نشدن به امر کلان حاکمیتی باعث خواهد شد به اراده سیاسی عمومی مردم ضربه خورده و مشارکت آنها در فضای اجتماعی و سیاسی کلان آسیب ببیند و نسبت به وقایع بینالمللی و نتایج آن بر کشور کمتر تمرکز کنند.
مردمیسازی اقتصاد باعث میشود افراد به امر کلان حاکمیتی اتصال واقعیتری پیدا کنند.
ج. محسوس نبودن تلاشهای دولت هم مهم است. دولت اگر چه تصمیمات مهمی در مقوله حذف ارز ترجیحی و رشد تولید گرفته است، اما هنوز نتوانسته وضعیت رشد تورم را بهگونهای نزولی کند که محسوس باشد. محسوس شدن و بهبود اقتصاد میتواند با احساس حضور و فعالیت در این عرصه نیز شکل بگیرد.
دولت تلاشهایی در زمینه تولید انجام داده، اما تولید غیر از مردمیسازی اقتصاد است. تولید میتواند منوط به کارخانهها و تکنولوژی آنها باشد. اما مردمیسازی بر پایه انسان شکل میگیرد؛ اراده و ابتکار و دانش و سرمایه آنها.
د. گرفتار بودن اقتصاد به شیوههای علم مدرن هم مسئلهای عمیق و بنیادین است. اگر مردمسالاری دینی ضرب در اقتصاد شود صحنه برای تولید دانش و خلاصی از علم اقتصاد شرق و غرب با مبانی مسموم و ناهماهنگ با زیستبوم ما فراهم میشود. این امر نیاز به اندیشهورزی و نوآوری عمومی دارد؛ هم دولت و هم مردم. دولت برای زمینهسازی و برنامهریزی و ظرفیتسازی و هدایت و نظارت و مردم برای ورود همه جانبه در این عرصه.
ظرفیتشناسی
الف. مهمترین بنمایه قدرت در ایران «ایمان مردم» است.
ب. نسل جوان اهل دانش که انقلاب علمی دهههای 80 و 90 را پشت سر گذاشته و مهیای نقشآفرینی است.
ج. ملموس شدن دشمنی غرب و استکبار با توجه به اتفاقات اخیر در کشور و منطقه زمینهساز حرکت و خیزش عمومی است.
د. تلاشهای دولت نیز تا حدودی زمینه را برای ایجاد ابتکارات جدید و نوآوری فراهم کرده است.
هـ . گفتمان اقتصاد مقاومتی و رشد تولید که در این
12،10 سال در کشور و خصوصا در میان مومنان تثبیت شده نیز میتواند مددرسان باشد.
و. سرمایههای موجود ناشی از تلاشهای دولت که در این چند سال بهدست آمده نیز ظرفیتی مهم است. نقدینگی میتواند بهسوی آزاد کردن توان مردمی در تولید سوق داده شود.
پیشبینی
الف. سال آینده سال آخر دولت فعلی است. دولت باید بتواند دستاوردهای خود را ملموس کرده و ریلگذاری درست را در کشور به سرانجام برساند.
ب. مشارکت مردم در انتخابات ریاستجمهوری نیازمند وجود یک فضای بانشاط و امیدوارانه سیاسی است. میدان اصلی سیاسی امروز نیز در بستر اقتصاد شکل گرفته است. حضور اقتصادی جدیتر میتواند به این نشاط و امیدواری کمک کند.
ج. احتمال روی کار آمدن دولت ترامپ در سال آینده وجود دارد. خناسان داخلی و فشار رسانهای خارجی میتوانند صحنه هراس و تهدید را در کشور ایجاد کنند. درگیر کردن مردم برای حل مشکلات اقتصادیشان طبیعتا باعث فضای آرامش و امید میشود و در جنگ شناختی ایمنی بیشتری را در کشور ایجاد میکند.
پیشنهاد
بهنظر میرسد اگر مفهوم«مردمیسازی اقتصاد» مورد تأکید گفتمانی سال آینده قرار بگیرد، برای حل مشکلات و شرایط کشور مفید باشد.
این مفهوم اگرچه در رهبری اقتصادی بسیار مهم و پرتأکید بوده، اما در کار مدیران کلان کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
برای اجرا شدن این راهبرد نیاز به هیأتهای اندیشهورز، بهویژه در وزارتخانههای مهم دولت وجود دارد.
این مفهوم قابلیت گفتمان شدن دارد؛ چرا که هم میتواند به مطالبه عمومی مدیران تبدیل شود و هم اینکه مردم را مخاطب خود قرار داده و عملا آنها را درگیر کند.