شب «اوپنهایمر»

سعید مروتی-روزنامه‌نگار

همه‌‌چیز همانطور که پیش‌بینی می‌شد، پیش رفت. فیلم ستایش‌شده کریستوفر نولان بیشترین جوایز را درو کرد‌ تا اسکار ۲۰۲۴، شب «اوپنهایمر» نام بگیرد. آکادمی اسکار که در سال‌های اخیر با انتخاب‌های عجیب و سؤال‌برانگیزش، بیشتر به فیلم‌های متوسط و در مواردی ضعیف روی خوش نشان داده بود، این بار اشتباهاتش را تکرار نکرد و بیشترین و مهم‌ترین جوایزش را به بزرگ‌ترین و بهترین فیلم سال اهدا کرد. «اوپنهایمر» نولان فاتح بزرگ اسکار ۲۰۲۴، عملا رقیب جدی و مهمی را برابر خویش نمی‌دید. تنها نکته‌ای که در زمینه اهدای جوایز به چشم آمد، بی‌اعتنایی کامل به «قاتلان ‌ماه کامل» اسکورسیزی بود‌. فیلم اسکورسیزی در ۱۰رشته نامزد دریافت اسکار بود ولی در نهایت دست خالی از مراسم بیرون آمد. ورایتی گزارش داد جوایز اسکار تقریبا چنان‌که پیش‌بینی‌شده بود، با پیروزی بی‌چون و چرای «اوپنهایمر» و کسب ۷مجسمه طلا به پایان رسید اما در این میان یکی دو جایزه با آنچه همه باور داشتند، متفاوت بود؛ هر چند نمی‌توان از آن به‌عنوان شوک واقعی یاد کرد. همانطور که پیش‌بینی می‌شد، «اوپنهایمر» بهترین فیلم سال شد و کریستوفر نولان برای کارگردانی، کیلین مورفی برای بازیگر مرد و رابرت داونی جونیور برای بازیگر مکمل موفق به کسب جایزه شدند. هویت ون هویتما برای فیلمبرداری، جنیفر لم برای تدوین و لودویگ گورانسون برای موسیقی این فیلم  اسکار بردند.


بهترین نولان این سال‌ها
کریستوفر نولان که به شایستگی جوایز اصلی اسکار امسال را دریافت کرد، پس از سال‌ها فیلمی ساخته که در اندازه نام پرآوازه‌اش است. این بار فقط نولان دوستان جهان (که تعدادشان هم زیاد است) از تماشای آخرین فیلم کارگردان محبوب‌شان لذت نبردند.
«اوپنهایمر» فیلمی است که رضایت خرده گیران نولان را هم جلب می‌کند.احتمالا فقط کریستوفر نولان می‌توانست اثری سه ساعته را با گفت‌وگوهایی طولانی شامل بحث‌های نظری فیزیک‌دان‌ها و مشاجرات میان سیاستمداران و نظامیان  با موضوع زندگی نامه فیزیک‌دانی که نامش با بمب اتم گره خورده  به فیلمی پرفروش تبدیل کند. فیلمی آکنده از دیالوگ که پیداست سازنده‌اش کوشیده با دقت نظریه‌های علمی را گردهم آورد و در روایت صحبت‌های سیاستمداران و افسران و ژنرال‌ها، به روایت تاریخ بپردازد. در اوپنهایمر همه‌‌چیز با دقت کنار هم چیده شده تا در نهایت تماشاگر را در میانه زندگی فیزیک‌دانی بلند پرواز قرار دهد که ۳دهه فرازونشیب‌های زندگی‌اش، به فیلمی ۳ساعته مبدل شده است. کارگردانی که عموما میان سینمای اندیشه و فیلم اکشن پیوند برقرار می‌کند و در بهترین فیلم هایش ذوقش در ساخت تریلر را به نمایش می‌گذارد، در صحنه مهیب انفجار بمب اتم، تماشاگر را حیرت زده و مبهوت می‌کند. تماشاگری که می‌داند در فیلم قرار است سکانسی از انفجار بمب را ببیند و باز هم غافلگیر می‌شود. برای تماشاگری که امکان دیدن فیلم بر پرده بزرگ را ندارد، چشیدن حظ بصری از نماهای ثبت شده با دوربین‌ای مکس، طبیعتا کمتر مقدور است.اوپنهایمر به‌مراتب متقاعد کننده‌تر از «میان ستاره‌ای» و «تنت» است. با وجود زمان بالا و حجم زیاد دیالوگ‌ها، آنچه به آن «حال و هوا» می‌گویند و محصول مستقیم کارگردانی است، مانع از سقوط فیلم به ورطه ملال می‌شود. تمرکز کامل کارگردان بر شخصیت‌محوری، فیلم را با تمام حاشیه‌روی‌های مقطعی و به‌رغم کلاس درس فیزیک کوانتوم، منسجم نگه می‌دارد و در نهایت می‌تواند تصویری از مردی بسازد که مسیر تاریخ را تغییر داد.

«قاتلان ‌ماه کامل» دست خالی رفت
«قاتلان ‌ماه کامل» سومین فیلم مارتین اسکورسیزی است که پس از «دار‌و‌دسته‌های نیویورک» و «ایرلندی»، با وجود ۱۰نامزدی در اسکار، از مراسم با دست خالی می‌رود.
فیلم اسکورسیزی این بدشانسی را داشت که با یک حماسه بزرگ دیگر رقابت می‌کرد و مضامین نهیلیستی آمریکایی که توسط «اوپنهایمر» نولان ارائه می‌شد، به آن مجالی نداد؛ البته تصور می‌شد این فیلم در بخش بازیگری موفق به کسب جایزه شود، ولی وقتی استون، لیلی گلادستون را شکست داد، پرونده آن در رقابت‌ها بسته شد.

غافلگیری از جنس پاچینو

مهم‌ترین جایزه اسکار توسط آل‌پاچینو به برنده اهدا شد که به‌خاطر مختصر‌بودنش در خاطره خواهد ماند. پاچینو روی صحنه رفت و بدون اینکه اشاره‌ای به ۱۰نامزد این بخش داشته باشد، پاکت را باز کرد و گفت: «اوپنهایمر». او با این کار همه را شگفت‌زده کرد.

حمایت از ملت فلسطین
اسکار۲۰۲۴ در حالی برگزار شد که فضای کلی مراسم متأثر از وقایع تلخ و تراژیک غزه بود.
تظاهرات‌کنندگان پرشماری بیرون از سالن محل برگزاری جشن، تظاهرات کرده بودند و آتش‌بس در غزه و توقف حملات اسرائیل را خواستار شدند. یک گروه فیلمساز فرانسوی با پرچم فلسطین مقابل دوربین‌ها حاضر شد و کارگردانی که فیلمی در مورد هولوکاست داشت، روی سن مراسم از اینکه هولوکاست، زمینه کشتار مردم بی‌گناه فلسطین را فراهم کرده، انتقاد کرد.بازیگران فیلم «آناتومی یک سقوط» نیز با نماد پرچم فلسطین با شعار «آتش‌بس برای غزه» روی فرش قرمز اسکار ظاهر شدند.بسیاری از مهمانان مراسم ازجمله «مارک رافلو» و «بیلی آیلیش» با سنجاق سینه با پرچم فلسطین از آتش‌بس در غزه حمایت کردند.