روزه نزدیک است میباید کلوخ‌انداز کرد
مردم تهران قدیم با اجرای رسم کهن «کلوخ‌اندازان» به استقبال ماه رمضان می‌رفتند. این رسم در بیشتر شهرهای کشور اجرا می‌شد و تهرانی‌ها هم در این بین مستثنا نبودند و چند روز مانده به ماه مبارک رمضان، برای شرکت در این مراسم قدیمی که در اشعار کهن ایران‌زمین ریشه داشت آماده می‌شدند. داریوش شهبازی، تهران‌پژوه، درباره این رسم دیرینه می‌گوید: «سابقه اجرای رسم کلوخ‌اندازان در روزهای پیش از آغاز ماه مبارک رمضان را می‌توان در اشعار شعرای نامدار جست‌وجو کرد. این رسم سراسر ایران را در بر می‌گرفت و تنها به تهران تعلق نداشت، اما در دوران پایتختی تهران، مردم این شهر، به اجرای رسم کلوخ‌اندازان اصرار داشتند. کلوخ‌اندازان میان اقشار مردم عمومیت داشت. همانطور که مومنان و متشرعان هم به این رسم تمایل داشتند و به تناسب اعتقادات و آداب محیط خانوادگی خود آن را برگزار می‌کردند.»
رد پای رسم کلوخ‌اندازان را در یکی از اشعار صائب تبریزی هم می‌توان جست‌وجو کرد. او در این بیت آورده است: « روزه نزدیک است میباید کلوخ‌انداز کرد / زاهدان خشک را رندانه از سر باز کرد» رسم کلوخ‌اندازان اما یک تا 3روز پیش از آغاز ماه رمضان اجرا می‌شد. مردها ظاهر خود را تمیز و پاکیزه می‌کردند و همراه با اعضای خانواده به دل طبیعت می‌رفتند. غروب که از راه می‌رسید به‌سوی قبله می‌ایستادند، تکه کلوخی در دست می‌گرفتند و از خدا می‌خواستند گناهان‌شان را ببخشد. آن‌وقت تکه کلوخ را به نیت از بین‌رفتن اعمال ناپسند خود به زمین می‌زدند تا برای عبادت در روزهای ماه مبارک آماده شوند. جعفر شهری، پژوهشگر تاریخ تهران، نیز درباره جزئیات اجرای این رسم در تهران قدیم می‌نویسد: «مومنین طبقه اول و دوم تقریبا از زن و مرد کلوخ‌اندازان را اینطور برگزار می‌کردند که مردها از روی حسابی که می‌خواستند به پیشواز رمضان که از 3روز تا یک روز قبل از آن بود بروند، حمام رفته، سرها را تراشیده، ریش‌ها را توپی و محرابی و قبضه‌ای و دور‌گیوه‌ای آرایش داده، حنایی‌ها حنا بسته، خضابی‌ها خضاب می‌گذاشتند و به قول خودشان دیگ و دیگ‌ور و ملاقه را سفید می‌کردند....»
