میوه دو هزار ساله با دو امتیاز ملی از تهران
نام: درخت خرمالو
محدوده فراوانی: کن
ویژگی گونه: مثمر، مقاوم در برابر آفت، سرما و گرما
درخت خرمالو یکی از محبوب‌ترین درخت‌هایی است که در اغلب خانه‌های مردم تهران کاشته می‌شد. آن هم به‌دلیل مقاومت بالای این درخت در برابر آفت‌ها، سرما و گرمای زیاد و البته باردهی در فصل پاییز؛ فصلی که تنوع میوه‌هایش بسیار محدود است. باردهی زیاد، طعم فوق‌العاده و امکان برداشت میوه درخت تا چند ماه، بر محبوبیت این درخت در اقلیم تهران افزوده است. بااین‌حال، تهران در زمینه کشت تجاری خرمالو دارای رتبه‌ای منحصربه‌فرد است، چراکه جزو نخستین شهرهایی است که توانسته برداشت این محصول را تجاری و به کشورهای دیگر صادر کند. علی سیدعلی، یکی از باغداران و صادرکنندگان خرمالو می‌گوید: «زمان ورود درخت خرمالو به ایران چندان مشخص نیست، اما فراگیری آن در کشورمان به دوره پهلوی اول برمی‌گردد که کاشت آن در تهران نیز به‌دلیل ویژگی‌های آب و هوایی رونق گرفت. حاج‌محمداصفهانی که یکی از اهالی قدیمی کن و نخستین صادرکننده خرمالو به کشورهای دیگر بود برایمان تعریف می‌کرد نمونه خرمالوی کن را با ویژگی‌هایی چون نازکی پوست، شیرینی و رنگ در هیچ کجای دنیا ندیده است. بااین‌حال، امروز بخش عظیمی از خرمالوهای تهران در باغ‌های 480هکتاری کن کشت می‌شود که طبق برآوردها چیزی حدود 4هزار تن است. جالب اینکه دوسوم باغ‌های کن را باغ‌های خرمالو تشکیل می‌دهند و به‌صورت کاملاً سنتی و ارگانیک این محصول را تولید می‌کنند؛ یعنی از کود شیمیایی و سم‌های مرسوم کشاورزی برای دفع آفات استفاده نمی‌شود.»
سال ۱۳۹۸ مهارت چیدن خرمالوی باغداران محله کن از سوی سازمان میراث فرهنگی با شماره ۲۰۹۹ به ثبت ملی رسید. علیرضا بزرگی، یکی از باغداران محله کن، می‌گوید: «هرکسی نمی‌تواند از درخت خرمالو بالا برود. بالا رفتن از درخت خرمالو حتماً باید با طناب باشد و باغدار به‌هیچ‌عنوان نباید به تنه یا شاخه درخت تکیه دهد. این درخت بسیار شکننده و خطر سقوط باغدار حین چیدن میوه بسیار بالا است. در باغ‌های کن، ارتفاع درختانی که در بخش کم‌نورتر رشد کرده‌اند و برای دریافت نور بیشتر بالا رفته‌اند تا ۲۰متر هم می‌رسد و به‌طور متوسط، بیشتر درخت‌ها تا ۱۵متر ارتفاع دارند. ارتفاع زیاد درخت و شکننده‌بودن شاخه‌ها باعث شده تا میوه‌چینی خرمالو به یک شغل خطرناک تبدیل شود.»
بد نیست بدانید خرمالو، به‌عنوان یکی از میوه‌های پرطرفدار شناخته‌شده در دنیاست که سابقه آن به ۲ هزار سال قبل در چین می‌رسد. این میوه به‌دلیل بافت ویژه و منحصربه‌فردش در کشورهای مختلف دنیا کشت می‌شود و دارای‌گونه‌های مختلفی است که مشهورترین گونه آن خرمالوی ژاپنی است که به‌عنوان خرمالوی آسیایی هم شناخته می‌شود.
