سراب کانادا

رضا عمویی-روزنامه‌نگار

در یکی از روزهای پاییزی تهران، فرودگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره) تهران مهمانی با کارت شهروندی کانادا داشت؛ مهمانی که یکی از هموطنان ایرانی ساکن شهر تورنتوی کانادا بود، اما برای انجام برخی امور درمانی دندانپزشکی به ایران آمده بود. به‌گفته این مهمان سی‌و‌چندساله، هزینه بلیت رفت و برگشتش به همراه هزینه‌های درمانی دندانپزشکی در تهران بسیار کمتر از هزینه دندانپزشکی در کاناداست. برخلاف تصور اولیه، سیستم درمانی و پزشکی کانادا با مشکلات عدیده از نظر گران‌بودن‌هزینه‌ها و همچنین صف‌های طولانی بیماران برای انجام امور درمانی روبه‌روست. مجله مونترال کانادا در تازه‌ترین گزارش خود به نقل از دانشگاه مک‌گیل اعلام کرده ظرفیت بخش آنکولوژی (بخش مربوط به بیماران سرطانی) بیمارستان رویال ویکتوریا از ۳۰تخت فعال به ۲۴تخت کاهش پیدا کرده است؛ چون این بیمارستان مانند بسیاری از مراکز درمانی دیگر«نیروی کافی» ندارد.

سیستم درمانی کانادا
کمبود نیروی پزشکی در کانادا باعث تشکیل صف‌های طولانی بیمارانی شده که به خدمات درمانی دولتی نیازمند هستند. به‌طور کلی، سیستم درمانی کانادا یک سیستم دولتی است و شهروندان برای استفاده از خدمات درمانی دولتی به ناچار باید در صف‌های نوبت چندماهه منتظر بمانند؛ البته خدمات پزشکی خصوصی نیز بدون صف‌ انتظار در کانادا قابل دسترس است، اما هزینه‌های بالای خدمات پزشکی خصوصی باعث می‌شود که درصد زیادی از شهروندان کانادایی به خدمات درمانی دولتی با هزینه‌های کمتر وابسته باشند.

صف‌های شش ماهه
در عین حال دریافت خدمات درمانی دولتی برای شهروندان و ساکنان کانادا نیازمند صبر چندماهه در صف‌های انتظار است. گزارش مؤسسه فریزر در دسامبر 2023یعنی 3‌ماه پیش نشان می‌دهد که بیماران کانادایی طولانی‌ترین زمان انتظار را برای درمان پزشکی در میان کشورهای آمریکایی و اروپایی تجربه می‌کنند. براساس این گزارش، میانگین صف انتظار برای بیماران 27.7هفته و چیزی معادل 6‌ماه و نیم است. این زمان انتظار به‌طور قابل‌توجهی بیشتر از سال 2022و تقریبا 3برابر زمان انتظار در سال 1993است.

مرگ 17هزار بیمار در صف انتظار
گزارش وب‌سایت کانادایی SecondStreet.org نیز که به‌تازگی منتشر شده، نشان می‌دهد که طی سال‌های 2022تا 2023، حداقل 17032بیمار درحالی‌که در صف انتظار درمان پزشکی بودند، جان خود را از دست دادند. در این گزارش گفته شده بسیاری از این بیماران احتمالا می‌توانستند به آسانی به زندگی خود ادامه دهند، اما صف انتظار طولانی‌مدت و عدم‌دسترسی به پزشک و فقدان اقدامات درمانی به‌موقع باعث مرگ زودرس بسیاری از آنها شده است. این میزان مرگ‌ومیر بیماران در صف انتظار، بالاترین تلفات صف انتظار درمان در کانادا طی یک‌دهه گذشته است.

سونامی مرگ بیماران
گزارش SecondStreet.org البته آمار خود را بسیار محافظه‌کارانه می‌داند و اعلام کرده در این گزارش آمار بیمارانی که جان خود را در صف انتظار در استان‌های کبک، نیوفاندلند و لابرادور و همچنین منیتوبا از دست داده‌اند، محاسبه نشده و بی‌تردید آمار مرگ‌ومیر بیماران در صف انتظار نوبت پزشکان در کانادا بسیار بیشتر از 17هزار نفر است. در این گزارش همچنین گفته شده که احتمالا از سال 2018بیش از 31397بیمار در سراسر کانادا به‌دلیل ‌نرسیدن به نوبت ویزیت پزشک، جان خود را از دست داده‌اند.  براساس این گزارش، نوبت انتظار برخی عمل‌های جراحی در بیمارستان‌های دولتی از یک هفته تا 11سال متغیر است.

افزایش 64درصدی مرگ‌ومیرها
از سوی دیگر گزارش وب‌سایت کانادایی thehub.ca اذعان دارد که افزایش دوبرابری بودجه بخش درمان نتوانسته بحران صف‌های انتظار بیماران را طی 30سال گذشته حل و فصل کند و سال میلادی 2023میزان مرگ‌ومیر بیماران در انتظار نوبت ویزیت تا 64درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. مکنزی مویر، کارشناس بهداشتی و درمانی در کانادا نیز گفته است که این کشور در میان 30کشور با سیستم‌های مراقبت بهداشتی مشابه از نظر در دسترس بودن پزشک، رتبه بیست‌وهشمین کشور را دارد.

وضعیت اورژانسی اورژانس‌ها
بحران در سیستم درمانی کانادا حتی اورژانس‌ها را نیز با مشکل روبه‌رو کرده است. گزارش macleans.ca  نشان می‌دهد از آنجا که اورژانس‌های کانادا با کمبود نیرو و تخت دست و پنجه نرم می‌کنند، زمان انتظار پذیرش در بخش اورژانس بیمارستان‌ها طولانی‌تر شده است. در دسامبر گذشته یعنی 3‌ماه پیش در استان انتاریو به‌عنوان یکی از استان‌های معروف کانادا، بیماران به‌طور متوسط ​​نزدیک به 22ساعت در اورژانس بیمارستان منتظر پذیرش می‌ماندند. به‌گفته مایکل هاولت، رئیس انجمن پزشکان اورژانس کانادا یاCAEP، چندین دهه کمبود بودجه به مشکلات نظام درمان دامن زده و اکنون سیستم درمانی به نقطه شکست رسیده است. او می‌گوید که زمان انتظار بیماران اورژانسی به‌ویژه در فصول ویروس تنفسی احتمالا بدتر هم خواهد شد. در ‌ماه نوامبر گذشته یعنی 4‌ماه پیش‌نیز، یک بیمار کانادایی پس از 33ساعت انتظار برای خالی شدن تخت در راهروی بیمارستان شهر وینیپگ جان باخت.‌ ماه بعد نیز 2بیمار که 2روز منتظر درمان در یک اورژانس شهر کبک بودند، جان خود را از دست دادند؛ چون ظرفیت این مرکز درمانی تا 2برابر پر شده بود و امکان پذیرش بیمار جدید را نداشت.

کمبود تخت‌ بیمارستانی
گزارش macleans.ca پرده دیگری از علل افزایش مرگ‌ومیر در بیماران کانادایی برداشته و به نقل از یک پزشک اورژانس گفته است که برخی از سالمندان با مشکلات حرکتی و همچنین چالش‌های زوال عقل مواجه هستند. این افراد به مراقبت طولانی‌مدت و تخصصی در یک محیط بیمارستانی نیاز دارند، اما از آنجا که تخت‌ و امکانات مراقبت طولانی‌ برای جمعیت سالخورده در بیمارستان‌ها موجود نیست، بسیاری از این سالمندان بدون درمان کافی ترخیص و به خانه فرستاده می‌شوند و در این وضعیت بسیاری از آنها جان خود را خیلی زود از دست می‌دهند. همچنین در هنگام همه‌گیری‌های تنفسی در فصل زمستان، امکانات سایر بیماران در اختیار بیماران تنفسی قرار می‌گیرد و خیلی از بیماران بدحال مفصلی و ارتوپدی به‌ناچار از بیمارستان ترخیص می‌شوند و در خانه جان آنها با خطر جدی مرگ روبه‌رو می‌شود. این ترخیص‌های زودهنگام به‌طور عمده به‌دلیل کمبود تخت‌های بیمارستانی صورت می‌گیرد.