بخش سوم: رأی دادن چه فایده‌ای دارد؟
درمان ریشه تورم
تمثیل:
درد دندان دو نوع است:
1- قبل از درمان ریشه، که مریض یأس از بهبود و افزایش درد دارد.
2- بعد از درمان ریشه که مریض امید به بهبود و کاهش درد دارد.
درد تورم مانند درد دندان است، الان در وضعیت دوم؛ درمان ریشه هستیم.
نتیجه:
قدم اول:
کنترل تورم؛ درمان اورژانسی
قدم دوم: کنترل منشأهای تورم؛ درمان ریشه
2- نامه سرگشاده61اقتصاددان در خرداد1401: تورّم سه رقمی می‌شود!
نتیجه: دولت،کشور را با احتمال تورم 100% و بالاتر تحویل گرفت.
با تدابیر دولت، پیش‌بینی اقتصاددانان محقق نشد.
3- وزیر دولت قبل: با خلق پول زیاد در ماههای اخیر، تورّم ماههای آینده 3 رقمی می‌شود!
راهکارهای دولت برای کنترل تورم:
1. افزایش منابع (به‌عنوان مهم‌ترین عامل مقابله با خلق پول که ریشه تورم بود) از طریق:
«حضور مردم در انتخابات» نتیجه: افزایش قدرت ایران »» نتیجه: عبور از بحران‌ها و شکست تحریم‌ها
«عدم‌انحصار کار به مسیر برجام توسط دولت با اتکاء به مردم » نتیجه: افزایش فروش نفت و منابع دولت
نتیجه افزایش منابع:« کاهش نقدینگی از 43% در انتهای دولت قبل به 26% »
نتیجه: کنترل خلق پول و استقراض از بانک مرکزی
2. از بین بردن زمینه‌های فساد از طریق:
برداشتن نرخ ارز ترجیحی با شجاعت کامل (با وجود شکل‌گیری یک تورم ابتدایی)
جلوگیری از فرار مالیاتی (با وجود کاهش 5درصدی اصل مالیات) »» نتیجه: افزایش 60درصدی درآمد مالیاتی
نکته تکمیلی:
میزان یارانه‌ها در تورم 60درصدی: ۴۰ هزار تومان
میزان یارانه‌ها در تورم ۴۶درصدی: 400- 300 هزار تومان
نتیجه: دولت، تا می‌تواند، هوای قدرت خرید مردم را دارد.
نتیجه: تورم 100% که حاصل عملکرد دولت قبل بود، جدی بود!
كمك‌های مجلس به دولت
1. بررسی و تأیید دو مرحله‌ای لایحه بودجه توسط مجلس
نتایج: واقعی‌تر شدن منابع درآمد دولت در مقایسه با هزینه‌ها
عدم‌کسری بودجه
عدم‌خلق پول توسط بانک مرکزی
کاهش نقدینگی
درمان ریشه تورم
شاهد: رئیس سازمان برنامه و بودجه: 97درصداز منابع بودجه 1401محقق شد و این نقش جدی در کنترل تورم داشت.
2. تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان: ریل‌گذاری جهت جهش تولید به‌عنوان ریشه دیگر کنترل تورم
3. تصویب قانون اصلاح ساختار بانک مرکزی. نتیجه: اقتدار بانک مرکزی در تعامل با بانک‌های خصوصی. نتایج: جلوگیری از ناترازی بانک‌ها و خلق پول
نتایج: جلوگیری از ناترازی بانک‌ها و خلق پول
کاهش رشد نقدینگی
4. تصویب قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب‌وکار.
نتیجه: حمایت از تولیدکننده جهت رشد تولید و کاهش تورم
5. تصویب قانون مالکیت صنعتی. نتیجه: حمایت از تولیدکننده جهت رشد تولید و کاهش تورم
6. تصویب قانون حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت خام و میعانات گازی: جهت رشد تولید و کاهش تورم
7. مراقبت از قدرت خرید مردم و محرومان با تصویب قوانین ذیل:
الزام دولت به استفاده از کالابرگ الکترونیکی برای حفظ قدرت خرید مردم درصورت حذف ارز ترجیحی
الزام دولت به ثبت نام از متقاضیان جدید یارانه
اعطای مجوز واگذاری سهام عدالت برای تمام جاماندگان
معافیت کالاهای پرمصرف سبد تغذیه خانوارها از مالیات بر ارزش افزوده
تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت
تورم؛ کنترل مرض و ریشه درمانی
درد دندان امانم را بریده بود و داشت بدتر می‌شد.
راننده تاکسی هم دلش پر بود و از گرانی‌ها می‌نالید و درد روی درد می‌گذاشت. خودش بحث را پیش کشید. می‌گفت: «رأی چیه آقا! اینها حالا که همه چی دست خودشونه چرا نتونستن هیچ کاری برای سفره مردم بکنن؟ یه تورم رو نتونستن کنترل کنن. اون از دولتش، اینم از مجلس.»
حق را بهش می‌دادم. با خودم عهد کردم دردم بهتر شد، بروم صادقانه روی موضوع تورم کار کنم و یادداشتی برای روزنامه بنویسم.
درد هنوز زیاد بود و هنوز امانم نمی‌داد. اما درمان ریشه کرده بودم و امید داشتم که اگر صبر کنم، بهتر و بهتر می‌شود.
درد که آرام گرفت، کار روی یادداشت را شروع کردم.
حاصل پیش روی شماست!
بخش اول
در این یادداشت به عملکرد دولت و مجلس برای کنترل تورم در کشور می‌پردازیم
عملکرد دولت در کنترل تورم
1 بانک مرکزی گفته بود که تورم در شهریور 1400، 59.3 درصد بوده. این عدد در خرداد 1401به 41درصد رسیده. یعنی 18.3درصدکاهش داشته است.
این مسئله، نشان می‌دهد که دولت یک قدم اورژانسی برای کنترل تورم برداشته که موفق هم بوده. اما درد نیاز به درمان اساسی داشته و مسکن‌های اولیه کافی نبوده. پس دولت باید می‌رفت سراغ درمان ریشه ها.
2 در خرداد 1401، 61 اقتصاددان که عمدتا از مشاورین دولت‌ها و مخصوصا دولت قبل بودند نامه سرگشاده نوشتند که هشدار، هشدار که تورم 3رقمی خواهد شد!
تورم 3رقمی می‌دانید یعنی چه؟ یعنی 100درصد و بالاتر. یعنی سفره‌های مردم هر سال نصف سال قبل می‌شد، حتی کوچک‌تر! و این یعنی ما در لبه یک پرتگاه عمیق اقتصادی بودیم.
3 در نخستین جلسه آقای رئیسی با دولت قبل، سرپرست بانک مرکزی رسما اعلام کرد که با حرکتی که تا حالا داشتیم و خلق پول بسیار زیاد ماههای آخر، قطعا تورم در ماههای بعد 3رقمی می‌شود. این حرف را یکی دیگر از وزیران، رسانه‌ای کرد.
این حرف یکی از ریشه‌های تورم افسارگسیخته را نشان می‌داد؛ خلق پول فراوان بدون پشتوانه!
4 دولت برای درمان ریشه چه کرد؟ دولت 2 کار اساسی کرد:
- اول، دولت منابع مالی‌اش را افزایش داد و نقدینگی را کم کرد.
منابع مالی را افزایش داد یعنی چی؟ یعنی پول حلال در آورد، نه اینکه پول چاپ کند که باعث رشد تورم می‌شود. چگونه؟ وقتی مردم پای کار ایستادند و در انتخابات قدرت مردم ایران را نشان دادند، دولت هم با تکیه بر مقاومت مردم و حضورشان و شکست سناریوی تحریم‌ها، کار را منحصر به برجام نکرد. دشمن هم فهمید دیگر حربه برجام کار نمی‌کند. اراده‌اش شکست.
دولت هم توانست منابع پولی واقعی خود را افزایش دهد. آزاد شدن پول‌های بلوکه‌شده ایران و افزایش تولید و فروش نفت و بازگشت پول آنها یکی از نتایج این سیاست بود. دیگر اینکه دولت نرخ رشد نقدینگی را از 43درصد به 26درصد رساند. همانطور که می‌دانید، آن روی سکه نقدینگی، تورم است. دولت توانست بدون قرض گرفتن از بانک مرکزی و بدهکار کردن خود، با کنترل هزینه‌ها و درآمدها افسار ریشه‌ای‌ترین درد تورم، یعنی نقدینگی را بکشد. البته باید بدانیم که این درمان در میان‌مدت و بلندمدت نتیجه می‌دهد. همچنین باید بدانیم که مهم‌ترین راهکار دولت در درمان تورم سوق‌دادن نقدینگی‌های موجود در جامعه مثل سرمایه‌گذاران مردمی و بانک‌ها به سمت تولید است. دولت برای این مسئله توانست با کاهش نقدینگی زیان‌بار و سوق دادن پول‌های کشور و مردم به سمت تولید، زمینه‌های افزایش تضمینی تولید را توسط رونق کسب‌وکار و تولید و بازگشت کارگاه‌ها و کارخانه‌های نیمه‌تعطیل و تعطیل فراهم کند.
- سوم، دولت از فساد جلوگیری کرد.
یکی از ریشه‌های فساد ارز ترجیحی بود. ارز ترجیحی رانت بازی زیادی ایجاد کرده بود، از طرف دیگر فساد گسترده از طرف سودجویانی که به جای خرید مواداولیه برای تولید و مانند آن، به دلال‌بازی رو آورده بودند. دولت نرخ ارز ترجیحی را برداشت، با اینکه می‌دانست با این کار یک تورم ابتدایی شکل خواهد گرفت،اما با شجاعت کامل این کار را انجام داد چون منافع بلندمدت ملت را درنظر گرفته بود و می‌دانست اثر بلندمدت این کار کنترل تورم خواهد بود. یکی دیگر از کارهای دولت برای جلوگیری از فساد، جلوگیری از فرار مالیاتی بود. دولت ضمن اینکه مالیات را از 25درصد به 20درصد کاهش داد، اما درآمد مالیاتی کشور را 60درصد بیشتر کرد؛یعنی کارگر و کارمند بیچاره مالیات می‌دادند اما خیلی‌ها در می‌رفتند، دولت توانست جلوی این تخلف و فساد را بگیرد.
5 یک نکته هم یادمان باشد. دولت سعی کرد تاجایی که می‌شود هوای مردم را در قدرت خریدشان داشته باشد. یعنی زمانی که تورم در کانال 60درصد بود، مردم یارانه 40هزار تومانی می‌گرفتند.
زمانی که در کانال 40درصد بود، یارانه 400هزار تومانی. و این کار هر چند کفاف لازم را نمی‌دهد، اما بالاخره به فکرتر از قبل هستند.
