وضعیت وخیم آبسنگ‌های مرجانی

دریاها و اقیانوس‌های جهان دربردارنده حدود ۶میلیون کیلومترمربع آبسنگ‌های مرجانی هستند که عمدتا در مناطق استوایی بین دو عرض ۳۰‌درجه شمالی و ۳۰‌درجه جنوبی واقع شده‌اند. این میزان ۰.۰۸۹‌درصد از وسعت اقیانوس‌های جهان و کمتر از ۱.۲‌درصد از مساحت آب‌های ساحلی را تشکیل می‌دهند.
اما تحقیقات جهانی نشان داده است که حدود ۲۰‌درصد از آبسنگ‌های جهان عملا نابود شده‌ و ۲۴‌درصد از آبسنگ‌های جهان نیز در معرض تأثیرات به‌شدت زیانبار ناشی از فعالیت‌های انسانی هستند. در این شرایط یونسکو تأکید می‌کند که دیواره بزرگ مرجانی استرالیا باید در فهرست میراث جهانی در جایگاه اکوسیستم‌های «در معرض خطر» قرار گیرد.
براساس اعلام سازمان حفاظت محیط‌زیست، با وجود اینکه آبسنگ‌های مرجانی مساحت کمی از کره خاکی را تشکیل می‌دهند اما از هر نوع نظام زیست‌محیطی دیگر متنوع‌تر هستند. در حال حاضر حدود ۴۰۰۰ نوع ماهی مرجانی در اقصی‌نقاط جهان وجود دارد که این میزان معادل یک‌چهارم همه انواع ماهی‌های دریایی است. ماهی‌های مهره‌دار بیشترین تنوع را در آبسنگ‌های مرجانی دارند که می‌توان آنها را با پرندگانی که در جنگل‌های اطراف هستند، مقایسه کرد.
آبسنگ‌های مرجانی خلیج‌فارس نیز در شرایط بسیار سخت اکولوژیک از لحاظ دما، شوری و کدورت قرار دارند. مرجان‌ها در این منطقه در شرایطی قادر به ادامه حیات هستند که دمای آب در برخی موارد ممکن است به پایین‌تر از ۱۶درجه سانتی‌گراد برسد و در فصل تابستان از ۳۴درجه هم فراتر رود.
بررسی‌های انجام‌گرفته از سوی کارشناسان سازمان حفاظت محیط‌زیست و سایر محققان حاکی از این است که تقریبا تمامی جزایر ایرانی با آبسنگ‌های مرجانی محاصره شده ‌و آبسنگ‌های حاشیه‌ای ساختار اصلی خطوط ساحلی ایران را تشکیل می‌دهند. ازجمله مهم‌ترین مناطق مرجانی ایران می‌توان به جزایر خارک، خارکو، فارسی، طاهری، کیش، لاوان، هندورابی، فارور، بنی فارور، شیدور، تنب بزرگ، تنب کوچک، سیری، لارک، ابوموسی، هنگام، قشم، هرمز، خلیج نای‌بند، خلیج چابهار و... اشاره کرد. بیشترین گسترش آبسنگ‌ها در مناطق ایرانی مجاور جزایر خارک و خارکو در مناطق دوردست شمالی و اطراف جزایر جنوبی از لاوان تا جزایر هرمز قرار دارد، این در حالی است که در مناطقی مانند خلیج چابهار وضعیت بحرانی داشته‌اند.
بررسی‌های 6ساله پژوهشگران در خلیج چابهار نشان داد که کلونی‌های مرجانی این منطقه به‌دلیل فعالیت‌های انسانی و احداث موج‌شکن‌ها در حال سفید‌شدن هستند و وضعیت بحرانی برای مرجان‌های منطقه به‌وجود آمده است.
محمد طالبی متین، مدیرکل دفتر زیست‌بوم‌های دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست حالا اعلام کرده است که توسعه ناپایدار، آلودگی، تغییرات اقلیمی، توفان‌های دریایی، فعالیت‌های مخرب صید و صیادی، هجوم گونه‌های غیربومی و برداشت توسط افراد از عوامل آسیب‌زا به آبسنگ‌های مرجانی است.