طرح جامع پسماند شهر تهران عملیاتی شد

حسین نظری؛ معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهرداری تهران

موضوع جمع‌آوری زباله شهر تهران معضلی بسیار قدیمی و کهنه است و طبیعتا تراکم جمعیت و گستردگی شهر تهران و پیوستگی با سایر شهرها و روستاهای همجوار معضلاتی را در پی خواهد داشت. از این‌رو ضرورت دارد تا در حوزه پسماند اصلاحاتی انجام شود كه در راستای همین رویکرد طرح جامع «پسماند شهر تهران» به‌صورت منسجم و قانونی با کمک مسئولان شهرستان ری، استانداری تهران، سازمان محیط‌زیست و سایر دستگاه‌های متولی به تصویب رسید و ابلاغ شد. مقدمات اجرایی‌شدن این طرح فراهم شده است و با عملیاتی شدن طرح جامع پسماند، حتما مسائل زیست‌محیطی مانند کاهش بوی نامطبوع زباله‌ها از مخازن، کاهش زباله‌گردی و.... محقق می‌شود. با تجمیع پیمانکاران در حوزه پسماند هم حتما نظارت‌ها بیشتر و کارها با کیفیت و مطلوب‌تر ارائه می‌شود. تغییر سیاستگذاری و اصلاح ساختار تنظیف پایتخت براساس سناریوهای پیشنهادی سند طرح جامع مدیریت پسماند هم نیاز دیگر شهر تهران بود که در دستورکار قرار گرفت و عملیاتی شد؛ چراکه در جامعه کنونی نیاز است برخی از خدمات در حوزه نظافت و نگهداشت شهری با امکانات و تجهیزات ماشینی و مدرن صورت گیرد تا هم به لحاظ کیفیت و هم کمیت شاهد بهبود و ارتقا باشیم. برای این کار ‌باید قدم به قدم مسیر را طی کنیم و از این‌رو نیاز بود برنامه‌ریزی اصولی و درست صورت گیرد. در راستای این رویکرد، برنامه نظام تغییر روش تدوین شد و توانستیم با بهره‌مندی از نقشه‌راه و سناریوهای پیشنهادی سند طرح جامع مدیریت پسماند، الگویی مطلوب جهت پاکیزه‌سازی‌ و مدیریت پسماند شهر تهران طراحی کنیم. برای موفقیت در این امر مهم نیاز بود به برخی از مسائل توجه ویژه‌ای شود؛ اول اینکه اهم تغییرات شناسایی شد و روی آنها متمرکز شدیم.
اولین موضوع که ‌باید در آن تغییر ایجاد می‌شد، اصلاح نحوه قیمت‌گذاری براساس ابلاغ سازمان برنامه و بودجه کشور بود. نگهداشت شهر مسائل و مشکلاتی ازجمله بی‌توجهی به رفت و روب پسماند توسط پیمانکاران داشت که سال گذشته بهای پسماند توسط ریاست‌جمهوری ابلاغ شد كه در شورای فنی شهرداری هم تصویب و به مناطق شهرداری ابلاغ کردیم. در واقع فهرست‌نامه بهای واحد پسماند یکی از ابزارهای خوب نظارت در حوزه پسماند است که با اجرای آن مسائل این حوزه به حداقل می‌رسد.
دومین موضوع، تغییر جغرافیایی پیمان قرارداد با پیمانکاران و سومین مبحث، تغییر مدت پیمان قراردادها و چهارمین موضوع هم یکپارچه‌سازی‌ موضوعات در یک پیمان قرارداد بود که ‌باید با جدیت انجام می‌شدند. لذا بر آن شدیم تا همه موضوعات مرتبط به این حوزه نظیر رفت و روب، جمع‌آوری پسماندهای خشک‌و‌تر و انتقال پسماند شهری به آرادکوه در هر جغرافیا را در یک ظرف یکپارچه در قالب یک پیمان واگذار کنیم تا از این طریق، ضمن حذف موازی‌کاری، با ایجاد مدل ذی‌نفع واحد، شاهد واگذاری یکپارچه مسئولیت تنظیف و مدیریت پسماند هر جغرافیا به شکل واحد باشیم. همچنین در این طرح 14پیمان قرارداد با پیمانکاران در مدت 3سال منعقد می‌شود و از این طریق پرداختی کارگران و پاکبانان افزایش خواهد یافت تا انگیزه بیشتری نسبت به‌کار خود داشته باشند و عملکرد خوبی را ارائه دهند.
نکته دیگر این است که براساس طرح جدید تحول و تغییر رویکرد در نظافت شهر، مسافت 10 تا 13هزار مترمربع برای کارگران مشخص شده و در کوچه‌هایی که عرض بیشتر دارند، متفاوت است که این امر منجر به آن می‌شود تا قیمت واقعی نظافت شهر استخراج و به‌ازای میزانی که رفت‌ و روب شده به پیمانکاران پول پرداخت شود.
طرح نوپا بود و ضرورت داشت تا نقاط قوت و ضعف آن شناسایی شود. بنابراین به‌صورت پایلوت در مناطق يك، 3، 8، 21 و 22 اجرا و با توجه به نتایج خوب و رضایتمندی شهروندان اجرای آن در تمام مناطق عملیاتی شد.