هوای پاک آرزو نیست

احمد صادقی؛ عضو شورای شهر تهران

۲۹دی‌ماه روز هوای پاک نامیده شده است؛ موضوعی که سال‌هاست برای شهروندان تهرانی یک دغدغه شده، اما با وجود همه مشکلات باید گفت دستیابی به هوای پاک آرزو نیست و با برنامه‌ریزی درست و تمرکز بر راه‌حل‌های مناسب و کارشناسی دستیابی به آن، شدنی است.
برای این مهم ابتدا باید صورت‌مسئله را درست خوانش کرد؛ تهران به سبب موقعیت جغرافیایی‌ که دارد در طول سال با پدیده اینورژن یا وارونگی دما مواجه می‌شود. وارونگی دما، به پدیده‌ای گفته می‌شود که در آن برخلاف حالت طبیعی با افزایش ارتفاع، دما نیز زیاد می‌شود و در این شرایط درجه حرارت قسمت‌های پایین جو کمتر از طبقه فوقانی آن می‌شود. وارونگی دما معمولا باعث به دام افتادن آلودگی هوا در ارتفاع نزدیک زمین می‌شود؛ لذا این پدیده تشدید‌کننده ذرات آلاینده است، اما عامل آلودگی نیست.
از طرفی کارخانجات و سوخت مصرفی منازل مسکونی در فصل سرما نیز تأثیر اندکی بر آلودگی دارند؛ به این شکل که تأثیر دارند، اما تأثیرشان به‌عنوان عامل اصلی برشمرده نمی‌شود؛ لذا با شناسایی عامل اصلی آلودگی هوا و تمرکز بر رفع آن می‌توان اقداماتی برای کاهش آلودگی هوا به انجام رساند.
براساس نظر کارشناسان، خودروها اعم از اتومبیل و موتورسیکلت و حتی اتوبوس‌ها (البته اتوبوس‌های فرسوده) تأثیر بسزایی در آلودگی هوا دارند. پس مهم‌ترین عامل همین وسایل نقلیه موتوری هستند و از این‌رو اصلی‌ترین راهکار برای کاهش آلودگی هوا توسعه حمل‌ونقل عمومی مبتنی بر یک مد حمل‌ونقلی پاک، حمل‌ونقل کارا، ایمن، ارزان و در دسترس همگان است.
بی‌تردید در جهان امروز که به سمت کاهش منابع سوخت‌های فسیلی در حرکت هستیم، برقی کردن سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی و استفاده از منابع انرژی پاک مبتنی بر فناوری‌های نوین و هوشمند بهترین راه برای تحصیل و تحقق هوای پاک محسوب می‌شود؛ کاری که در بسیاری از کشورها آغاز شده است.
خوشبختانه مدیریت شهری در دوره حاضر نیز استفاده از مدهای حمل‌ونقلی پاک را در دستور کار قرار داده و قرارداد تحویل تاکسی‌های برقی را هم منعقد کرده و می‌توان گفت مدیریت شهری گام نهادن در مسیر استفاده از منابع انرژی پاک و دستیابی به حمل‌ونقل برقی را آغاز کرده است. در این دوره مدیریت شهری حتی شاهد بودیم که استفاده از اتوبوس‌های سه‌کابین که پایه سوخت هیبریدی دارند نیز بعد از 4سال غفلت در دوره قبل، در دستور کار قرار گرفت. گرچه با غفلت‌هایی که در دوره قبل مدیریت شهری صورت گرفت، تعداد ناوگان حمل‌ونقل عمومی اعم از اتوبوس و مترو کاهش محسوسی یافت- که این امر خود یک عامل بازدارنده در مدیریت شهری در مسیر توسعه حمل‌ونقل عمومی بوده - اما خوشبختانه مدیریت شهری در دوره حاضر با تمرکز بر توسعه حمل‌ونقل عمومی و تجهیز و نوسازی ناوگان در درجه اول و استفاده از انرژی پاک و خودروهای برقی در درجه دوم مسیر برای تحقق و دستیابی به هوای پاک را هموار کرده است. امیدواریم این حرکت استمرار داشته باشد و متوقف نشود.