تغییر ساختار در نظافت شهر

حسین نظری، معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهرداری تهران

تغییر سیاستگذاری و اصلاح ساختار تنظیف پایتخت براساس سناریوهای پیشنهادی سند طرح جامع مدیریت پسماند یک ضرورت بود؛ چراکه در جامعه کنونی نیاز هست برخی از خدمات در حوزه نظافت و نگهداشت شهری با امکانات و تجهیزات ماشینی و مدرن صورت گیرد تا هم به لحاظ کیفیت و هم کمیت شاهد بهبود و ارتقا باشیم. برای این کار باید قدم به قدم مسیر را طی کنیم و از این رو نیاز بود برنامه‌ریزی اصولی و درست صورت گیرد. در راستای این رویکرد، برنامه نظام تغییر روش تدوین شد و توانستیم با بهره‌مندی از نقشه راه و سناریوهای پیشنهادی سند طرح جامع مدیریت پسماند، الگویی مطلوب جهت پاکیزه‌سازی و مدیریت پسماند شهر تهران طراحی کنیم. برای موفقیت در این امر مهم، نیاز بود که به برخی از مسائل توجه ویژه‌ای شود؛ اول اینکه اهم تغییرات شناسایی شد و روی آنها متمرکز شدیم.  
اولین موضوع که باید در آن تغییر ایجاد می‌شد، اصلاح نحوه قیمت‌گذاری براساس ابلاغ سازمان برنامه و بودجه کشور بود. نگهداشت شهر مسائل و مشکلاتی ازجمله عدم توجه به رفت‌و‌روب پسماند توسط پیمانکاران را داشت که سال گذشته بهای پسماند توسط ریاست جمهوری ابلاغ و در شورای فنی شهرداری هم تصویب شد و به مناطق شهرداری ابلاغ کردیم. درواقع فهرست‌نامه بهای واحد پسماند یکی از ابزارهای خوب نظارت در حوزه پسماند است که با اجرای آن مسائل این حوزه به حداقل می‌رسد. قراردادهای جدید با فهرست‌نامه‌ها منعقد می‌شود و با توجه به واقعی‌سازی‌های صورت گرفته دچار تنش بودجه‌ای نخواهیم شد. دومین موضوع تغییر جغرافیایی پیمان قرارداد با پیمانکاران، سومین مبحث تغییر مدت پیمان قراردادها و چهارمین موضوع یکپارچه‌سازی موضوعات در یک پیمان قرارداد بود که باید با جدیت انجام می‌شدند؛ لذا بر آن شدیم تا تمامی موضوعات مرتبط به این حوزه نظیر رفت‌وروب، جمع‌آوری پسماندهای خشک و تر و انتقال پسماند شهری به آرادکوه در هر جغرافیا را در یک ظرف یکپارچه در قالب یک پیمان واگذار کنیم تا از این طریق، ضمن حذف موازی‌کاری، با ایجاد مدل ذینفع واحد، شاهد واگذاری یکپارچه مسئولیت تنظیف و مدیریت پسماند هر جغرافیا به شکل واحد باشیم.
نکته دیگر این است که براساس طرح جدید تحول و تغییر رویکرد در نظافت شهر، مسافت 10تا 13هزار مترمربع برای کارگران مشخص شده و در کوچه‌هایی که عرض بیشتر دارند، متفاوت است که این امر منجر به آن می‌شود تا قیمت واقعی نظافت شهر استخراج و به ازای میزانی که رفت‌وروب شده به پیمانکاران پول پرداخت شود.
طرح نوپا بود و ضرورت داشت تا نقاط قوت و ضعف آن شناسایی شود؛ بنابراین به صورت پایلوت در مناطق 1،3،8،21 و22 اجرا و با توجه به نتایج خوب و رضایتمندی شهروندان اجرای آن در تمام مناطق عملیاتی شد.
 
محاسن عملیاتی‌شدن فهرست بهای کشور
آخر سال شهرداری‌ها دیگر به سمت افزایش قیمت نمی‌روند و این قیمت‌ها توسط یک نهاد حاکمیتی به‌روزرسانی و به کل کشور ابلاغ می‌شود.
سرعت کار بالا می‌رود و نمونه این تعلل که هیچ‌کس مسئولیت فهرست‌بها را بر عهده نگرفت، تکرار نمی‌شود.
قیمت‌ها و واگذاری خدمات منطقی می‌شود.
باتوجه ‌به تنش‌های تورمی و اقتصادی کشور اگر در طول سال در حین کار تورمی متوجه این خدمات شود، تورم در شاخص‌های اعلامی توسط سازمان مدیریت اعلام و تعدیل آن پرداخت می‌شود .
فهرست‌نامه بهای پسماند سالانه توسط سازمان برنامه‌وبودجه تدوین می‌شود.
به‌روزرسانی فهرست‌نامه بهای پسماند توسط دولت صورت می‌گیرد.
کیفیت خدمات شهری افزایش پیدا می‌کند.


  بهره‌وری و ایجاد فضای رقابتی میان پیمانکاران افزایش می‌یابد.