پروژههای کمهزینه و پرفایده
مجتبی شفیعی-دبیر شورای عالی ترافیک کشور
ایجاد دسترسیهای کامل در شبکه بزرگراهی در محل تقاطعهای غیرهمسطح، یک ضرورت اولیه است تا کاربران بزرگراهها بتوانند جهت دلخواه را حین رسیدن به تقاطعها انتخاب کنند، ولی در بسیاری از موارد، علت اصلی نقض این ضرورت خصوصا در حوزههای شهری و محقق نشدن دسترسیهای کامل در تقاطعهای غیرهمسطح، عدموجود زمینههای اجرایی تامین کامل این دسترسیها ازجمله مشکلات تملک اراضی همچون وجود معارضان ملکی و یا وجود معارضان اجرایی نظیر تاسیسات حساس و شرایط خاص توپوگرافی و ... است که در بسیاری موارد این موانع باعث میشود کاربران جریان ترافیک مجبور شوند برای دسترسی به یک مسیر خاص، مسیر طولانیتری را طی کنند تا به جهت دلخواه خود دسترسی پیدا کنند.
از طرفی در نگاه کلان، رویکرد اولویتدار حوزه مدیریت ترافیک شهری باید به سمت «انسانمحوری» باشد، ولی ما در عین حال نمیتوانیم از نواقصی که در خدمات مربوط به تردد خودروها در سطح معابر شهر وجود دارد و میتوانند وضعیت ترافیک و مصرف سوخت را در شهر بهبود بخشد، غافل شویم.
لذا تمرکز شهرداری تهران روی این پروژه (ساخت تقاطعهای غیرهمسطح) که از ابتدای دوره مدیریت جدید شهری، آغاز شده، یک پروژه کمهزینه و پرفایده است و تأثیر قابل توجهی در وضعیت جریان ترافیکی شبکه معابر شهر و کاهش آلودگی هوا و مصرف سوخت خواهد داشت.
طبیعی است که تکمیل این پروژه، میتواند مسافت پیموده شده توسط خودروها برای دسترسی به مقصد مشخص را کاهش دهد و همین موضوع، باعث کاهش بار ترافیکی در محدوده اطراف این تقاطعها میشود، بهدنبال آن، مصرف سوخت و تبعات زیستمحیطی حاصل از مصرف سوخت بیشتر در شهر تهران کاهش مییابد و این بزرگترین دستاورد این پروژه است.
برای بسیاری از متخصصان حوزه ترافیک ناگفته پیداست که در پارهای از مواقع برخی از دسترسیها در ساعاتی خاص میتوانند بعضا به ضرر شبکه ترافیکی نیز باشند و در مباحث ترافیکی، برخی اوقات دسترسیهایی برای مسیرها به جهت سبک ماندن بار ترافیک جریان اصلی باید محدود شوند، ولی این ایجاد محدودیت به هیچوجه یک موضوع کلی و همیشگی نیست که با حذف دسترسی به آن برسیم و در شرایط کلی باید دسترسیهای کامل برای تقاطعهای غیرهمسطح بزرگراهی ایجاد شود و در مواقعی خاص که نیازمند کنترل بار ترافیکی در مسیری خاص هستیم، با اعمال کنترلهای محلی یا کنترل شیبراهه (Ramp Metering) یا استفاده از چراغ، عامل انسانی و موانع فیزیکی ثابت یا متحرک، باید این بار ترافیکی را بهصورت موقت مدیریت کنیم.