تعیینتکلیف 1400ساختمان بلندمرتبه
تا پایان امسال قرار است ایمنی سازهای بیش از 3هزار ساختمان از مجموع 16هزار سازه مهم و بلندمرتبه تهران احراز شود
فرخنده رفائی-روزنامهنگار
افزایش تابآوری تهران در برابر مخاطرات طبیعی بهویژه زلزله از مهمترین دغدغههای شهروندانی است که روزانه اخباری درباره احتمال زلزله تهران میخوانند؛ چراکه تهران در رده مناطق دارای خطر زلزله «بسیار زیاد» قرار گرفته است و برهمین اساس تراکم بالای جمعیت در پایتخت و فرسودگی سازهها در برخی مناطق، ضرورت ارزیابی ایمنی ساختمانهای این کلانشهر را بیشتر کرده است؛ در همین رابطه شهرداری تهران ارزیابی ایمنی سازههای بلندمرتبه و مهم تهران را نیز در دستورکار قرار داده است.
بازدید از 2800ساختمان مهم و بلندمرتبه
«ارزیابی ایمنی ساختمانهای مهم و بلندمرتبه» تکلیفی است که مطابق ماده 14قانون مدیریت بحران کشور برای وزارت راه و شهرسازی (مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی) تعیین شده است، اما با توجه به فراهم نبودن برخی الزامات، شهرداری تهران و سازمان مدیریت بحران شهر تهران در قالب ایفای مسئولیت اجتماعی و هماهنگی محوری برای انجام این کار به میدان آمدند. علی نصیری، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، درباره این طرح به همشهری گفت: در کنار اطلاعات و آماری که سازمان آتشنشانی به لحاظ ایمنی حریق از ساختمانها ارائه کرده بود، ارزیابی ایمنی سازههای بلندمرتبه و مهم تهران نیز در دستور کار قرار گرفت و بر این اساس، ساختمانهای بلندمرتبه شامل سازههای 6طبقه به بالا و بیش از 5هزار مترمربع زیربنا و ساختمانهای مهم شامل مراکز ضروری، مراکز ثقل حکومتی، بیمارستانها، ورزشگاهها، مراکز نگهداری ثروت ملی و مراکز امدادی و ساختمانهای با بیش از 300نفر جمعیت در دستور کار بازدید قرار گرفتند. این کار از سال گذشته توسط نمایندگانی از 9دستگاه و سازمان مرتبط با این موضوع آغاز شده و از مجموع 16هزار ساختمان مهم و بلندمرتبه تهران، تاکنون از بیش از 2هزار و800ساختمان بازدید شده و از این تعداد هزار و 400ساختمان تعیینتکلیف نهایی شده است. بهگفته وی، مرجع قانونی تحلیل چکلیست مشخصات ساختمانها و تشخیص وضعیت نهایی آنها مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی وابسته به وزارت راه و شهرسازی است که گریدبندی ساختمانها به A (ایمن)، B (ناایمنی جزئی)، C (مشکوک) و D (ناایمن) را انجام میدهد. براساس اعلام معاونت سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، پیشبینی میشود پایش کل 16هزار ساختمان مهم و بلندمرتبه تهران بین یک تا یکسالو نیم آینده به پایان برسد.
اخطار تخریب و نوسازی برای سازههای پرخطر
ساختمانهایی که در ارزیابی کیفی امتیاز لازم را کسب نکنند، اخطار تخریب و نوسازی دریافت میکنند، اما در بسیاری از موارد این اخطار برای سازههایی صادر میشود که یا امکان تخریب فوری آنها وجود ندارد یا مالک، به رأی صادره تمکین نمیکند. اسماعیل سلیمی، معاون پیشگیری و کاهش خطرپذیری سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، درباره اقدامات بعدی در اینگونه موارد گفت: نخستین گام بعد از تشخیص ناایمن بودن سازه این است که مالک از وضعیت ملک خود باخبر شود. در نخستین اقدام 2اخطار 15روزه به مالک داده میشود تا مالک برای رسیدگی به وضعیت ملک تشکیل پرونده دهد و مشاور انتخاب کند. اگر مالک به این کار تمکین نکرد، گام بعدی در برخی مناطق نصب بنر است تا ترددکنندگان و بهرهبرداران از مکان مربوطه بدانند با چه شرایطی روبهرو هستند. از آنجایی که بهویژه در اماکن تجاری نصب چنین بنری، پاخور و مراجعه را کاهش میدهد بهطور معمول مالکان در این مرحله برای تشکیل پرونده اقدام میکنند، اما اگر این اتفاق نیفتد، گام بعدی تشکیل پرونده قضایی و قطع انشعابات گاز، برق و آب است و در نهایت ساختمان مذکور پلمب خواهد شد.
ناایمنها زودتر بازدید شدند
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه اولویت بازدید با ساختمانهایی بوده که از قبل براساس اطلاعات آتشنشانی، شهرداریهای مناطق یا دیگر بانکهای اطلاعاتی میدانستیم ناایمنتر هستند، گفت: به همین دلیل تعداد سازههای ناایمن در آماری که امروز داریم از میانگین ساختمانهای ناایمن شهر بیشتر و حتی دوبرابر آن است، اما در پایان کار، این درصد نسبت به اوایل کار کاهش خواهد داشت؛ چون ساختمانهایی که میدانستیم ناایمن هستند را زودتر بازدید کردیم. نصیری در پاسخ به این سؤال که کدام ساختمانهای شناخته شده در گروه ناایمن قرار گرفتهاند، گفت: جزئیات این اطلاعات را نمیتوانیم رسانهای کنیم، اما در هر4گروه، هم پاساژ و مجتمع تجاری داریم، هم بیمارستان و هم ساختمان دولتی و مسکونی موجود است. اسامی این اماکن و ساختمانها بهطور مستمر به شهرداران مناطق 22گانه، دادستانی، مراجع ذیصلاح و مالکان ساختمانها اعلام میشود تا ایمنسازی آنها در دستور کار قرارگیرد.
ملاحظات بیمارستانها
سلیمی در ادامه گفت: «کل این مراحل بسته به پیگیریهای مناطق و سختی کار عموما نباید بیش از 4تا 6ماه طول بکشد، اما برای ساختمانهای مسکونی با توجه به اینکه تخلیه 50تا 60واحد مسکونی کار آسانی نیست و همچنین برای بیمارستانها که جایگزینی برای آنها وجود ندارد یا بیمارستانهای دولتی که باید اعتبار بازسازی را در بودجه سال آینده ببینند، این امر مستلزم صرف زمان بیشتری است. در این موارد تعامل بیشتری با مالکان انجام میشود تا در نهایت یا مقاومسازی انجام شود یا اگر سازه ارزش مقاومسازی را ندارد و هزینه مقاومسازی از هزینه بازسازی بیشتر برآورد میشود، ملاحظاتی درنظر میگیریم که همزمان با استمرار خدماترسانی ایمنسازی سازه انجام شود.»
گروههای A تا D در برابر زلزله چند ریشتری دوام دارند؟
میزان تابآوری سازههای مسکونی و اماکن عمومی تهران، از مهمترین دغدغههای مردم پایتخت است. بناهای تهران از خصوصی تا عمومی، محل تردد، کار و سکونت میلیونها نفرند که اطمینانی از ایمنی سقف بالای سر خود ندارند. طرح پایش سازههای بلندمرتبه کلانشهر تهران گام بلندی در ایجاد حس ایمنی در پایتختنشینان است. حال سؤال این است که ساختمانهای درجهبندی شده از A تا D چند ریشتر زلزله را تاب میآورند؟ معاون پیشگیری و کاهش خطرپذیری سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران در اینباره گفت: از آنجایی که زلزلههای متعدد با بزرگی مختلف و فواصل متفاوت رخ میدهد، شتاب بیشینه مختلفی را خواهیم داشت، نمیتوان عددی را بر مبنای ریشتر عنوان کرد، اما شاید به این شکل بتوان گفت که اگر ما زلزلهای 6تا 6.5ریشتری در فاصله 30کیلومتری تهران داشته باشیم، سازههای A و B (به شرط تبدیل بهA) بتوانند این شدت لرزش را تاب بیاورند.